Թխուածք
Թխուածք, քաղցր հրուշակային խմորեղէն՝ չամիչով, ընկոյզով կամ ջեմով, որ կը թխեն սովորաբար թթխմորէն կամ պիսկուիթային խմորէն ու սովորաբար կը մատուցեն հարսանիքներուն կամ Սուրբ ծնունդին։ Թխուածքները կրնան թխուիլ ուղղանկեան կամ շրջանի ձեւով։ Թխուածքի մօտիկ ազգականն է ռուսական կուլիչը։
Պատմութիւն
ԽմբագրելԹխուածքի առաջին բաղադրատոմսը կարելի է գտնել հնադարեան Հռոմի մէջ, երբ նուռը, ընկոյզը եւ չամիչը կը խառնուէին գարիի խոյսին մէջ։ Անուանումը եկած է միջին դարերու «միրգեր» (լատ.՝ Fructus, հին ֆրանսերէն՝ frui) եւ «թխուածք» (հին սկանդ.՝ Кака, անգլերէն՝ kechel) բառերէն։
16-րդ դարէն սկսած, երբ շաքարաւազը դարձաւ բացայայտութիւն եւ մատակարարուեցաւ ամերիկեան գաղութներէն, թխուածխը դարձաւ աւելի ճանչցուած (շաքարաւազի բարձր կեդրոնացումը կը պահպանէին միրգերը)։ Թխուածքները տարածուեցան ամբողջ Եւրոպայի մէջ, բայց պատրաստման բաղադրատոմսերը տարբեր երկիրներու մէջ բազմօրինակ է եւ կախուած է տեղական բաղադրիչներէ։
Թխուածքները՝ տարբեր երկիրներու մէջ
ԽմբագրելՊահամեան կղզիներ
ԽմբագրելՊահամեան կղզիներոն մէջ միրգերը, ընկոյզը եւ չամիչը, թխուածքի համար ըլլալով խճողակ, 2-3 ամիս կը թողնեն ռոմի մէջ։ Թխելէն ետք թխուածքներուն կը լեցնեն ռոմ՝ որուն մէջ կը պահուէր խորիզը։
Գերմանիա
ԽմբագրելԱզգային գերմանական շտոլէն թխուածքը սովորաբար կը թխեն Սուրբ ծննդեան՝ ուղղանկեան ձեւով եւ կը ցանեն շաքարի փոշի։
Ռումինիա
ԽմբագրելՌումինիոյ մէջ թխուածքները կը թխեն մեծ տօներու ժամանակ (Սուրբ ծնունդ, Զատիկ, Նոր տարի)
Զուիցերիա
ԽմբագրելԶուիցերիոյ մէջ ազգային թխուածքը կ'անուանեն Birnenbrot (տանձային հաց)։ Այն քաղցր է եւ կը պատրաստուի միրգով ու ընկոյզով։
Մեծ Բրիտանիա
ԽմբագրելՄեծ Բրիտանիոյ մէջ թխուածքները շատ ճանչցուած են։ Սուրբ ծննդեան ազգային թխուածքը պէտք է ծածկուած ըլլայ մարցիպանով կամ սպիտակ գլազուրով։
Միացեալ Նահանգներ
ԽմբագրելԱմերիկեան թխուածքները հարուստ են միրգերով եւ ընկոյզով։ Անոնց մէջ կը լեցնեն քոնեակ կամ լիկիոր եւ կը ծածկեն շաքարի փոշիով։ Որոշ ամերիկացիներ կը համարեն, որ տարիքով թխուածքները աւելի լաւն են՝ հաշուի առնելով անոնք ալքհոլի պարունակութիւնը։
Հետաքրքիր փաստեր
ԽմբագրելԿինէսի ռեկորդներու գիրքին մէջ գրանցուած է աշխարհի ամենամեծ թխուածքը՝ 25х1,5 մէտր չափի։ Այն թխուած Սորբ ծննդեան տօնին Իստ Լոնտոնի մէջ (Արեւելեան Ափրիկէ)։ Թխուածքի պատրաստման աշխատանքները տեւած են 4 օր եւ ծախսուած է 50 լիթր ջուր, 150 քկ ալիւր, 1675 ձու, 70 քկ մարգարին եւ 100 քկ շաքարային գլազուր։ Ռուսական ռեցեպտուրայով անոնց կը վերաբերին նաեւ շտոլենը (քրիստշտոլէն), սակայն Գերմանիոյ մէջ շտոլենը թխուածք չի համարուիր, որովհետեւ այն կը թխուի խմորչային խմորէ, իսկ թխուածքի խմորը, որպէս օրէնք, խմորչային չէ։
Գրականութիւն
Խմբագրել- Վ. Վ. Պոհլեպկին։ Հրուշակային արուեստի մեծ հանրագիտարան։ Վ. Վ. Պոհլեպկինի բոլոր բաղադրատոմսերը, Ցենտրպոլիկրաֆ, 2009
- Լ. Ֆ. Զախարովա, Ե. Ի. Տոլչինսկայա։ Ուղեւորութիւն հրուշակային աշխարհ։ Արհանգելսկ, 1989