Լուսիոս Տոմիթէոս Աւրելիանոս
Լուսիոս Տոմիթէոս Աւրելիանոս (9 Սեպտեմբեր 214[1][2][3], Սիրմիում, Պաննոնիա, Հին Հռոմ - 25 Սեպտեմբեր 275[4], Չորլու), Հռոմի կայսր 270 - 275։
| Լուսիոս Տոմիթէոս Աւրելիանոս լատ.՝ Imperator Caesar Lucius Domitius Aurelianus Pius Felix Invictus Augustus Pontifex maximus Germanicus maximus Gothicus maximus Parthicus maximus Carpicus maximus Tribunicia potestate VI Consul III Imperator Pater patriae Proconsul Restitutor orbis լատ.՝ Imperator Caesar Lucius Domitius Aurelianus Pius Felix Augustus, Germanicus Maximus, Gothicus Maximus, Carpicus Maximus, Dacicus Maximus, Arabicus Maximus, Palmyrenus Maximus | |
|---|---|
 | |
| Ծննդեան անուն | լատ.՝ Lucius Domitius Aurelianus |
| Ծնած է | 9 Սեպտեմբեր 214[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Սիրմիում, Պաննոնիա, Հին Հռոմ |
| Մահացած է | 25 Սեպտեմբեր 275[4] (61 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Չորլու |
| Քաղաքացիութիւն | Հին Հռոմ |
| Մասնագիտութիւն | քաղաքական գործիչ |
| Վարած պաշտօններ | Հռոմի կայսր, Հին հռոմէացի ծերակուտական եւ հիւպատոս |
| Ամուսին | Ուլփիա Սեւերինա |
| Ծնողներ | հայր՝ Ulpius Crinitus? |
| Երեխաներ | Domitica? |
Գլաուտիոս Կոթացի կայսրին օրով զօրահրամանատար էր, Գլաուտիոսի մահէն ետք 270 բանակի կողմէն կը հռչակուի կայսր։ Ծերակոյտինը անմիջապէս կը ճանչնայ Աւրելիանոսի լիազօրութիւնները։
Աւրելիանոսի կառավարումը նշանաւոր եղած է շարք մը փայլուն յաղթանակներով: Ան ետ մղած է կայսրութեան Տանիւպեան սահմանի վրայ բարբարոսներու յարձակումները, ճնշած է Եգիպտոսի մէջ բռնկած ապստամբութիւնը եւ նորէն միացուցած է Կալլիան Հռոմէական կայսրութեանը։ Արեւելքի մէջ Աւրելիանոսը երկու կայծակնային ռազմարշաւներու, իբրեւ արդիւնք ջախջախած է Փալմիրայի տէրութիւնը՝ գերի վերցնելով անոր նշանաւոր թագուհին՝ Զենոբիան։ Բացի այս իրագործումներէն Հռոմ քաղաքը արտաքին թշնամիներու յարձակումներէն պաշտպանելու նպատակով Աւրելիանոսը շրջապատած է զայն 19.3 քմ. երկարութիւն ունեցող հզօր պարիսպներով։
Բարեփոխած է ֆինանսական համակարգը՝ վերականգնելով հռոմէական դրամի արժէքը։ Պետական կրօն հռչակած է Արեւի պաշտամունքը՝ հալածանքներ ծաւալելով քրիստոնեաներու դէմ։
Սպաննուած է՝ պալատական դաւադրութեան իբրեւ արդիւնք։