Յովհաննէս Բաղիշեցի
Յովհաննէս Կոլոտ Բաղիշեցի (1678 Բաղէշ - 1741, Պոլիս), Պոլսոյ հայոց 49-րդ պատրիարք (1715-1741)։
| Յովհաննէս Կոլոտ Բաղիշեցի | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 1678 |
| Ծննդավայր | Բաղէշ |
| Մահացած է | 13 Փետրուար 1741[1] |
| Մահուան վայր | Պոլիս |
| Մասնագիտութիւն | հոգեւորական, մշակութային գործիչ |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Ծնած է 1678-ին Բաղէշ։ Ուսանած է Տարօնի (Մուշ) Ամրտօլու վանքին մէջ, Հայ դպրութեան պատմութեան մէջ համալսարանի դեր կատարած է։ Վանքը ունէր հարուստ գրադարան մը, կ՚աւանդուէր իմաստասիրութիւն, տրամաբանութիւն, նաեւ քերականութիւն… Համբաւաւոր վանահայր աստուածաբան Վարդան Բաղիշեցիի աշակերտ Յովհաննէս Կոլոտ 1698-ին աբեղայ՝ իսկ 1708-ին վարդապետ կը ձեռնադրուի Սուրբ Կարապետ Մուրատատու Վանքին մէջ։
1715-ին կը ձեռնադրուի Պոլսոյ Պատրիարք, կ՚ունենայ կարեւոր ներդրում մեր կրթական կեանքէն ներս։ Սկիւտարի մէջ կը հիմնէ «Դպրատուն»ը, որպէս բարձրագոյն վարժարան հոգեւորականներու։
Գրական Ասպարէզ Խմբագրել
Կոլոտ արեւմտեան լեզուներէն թարգմանել տուած է աստուածաբանական, քարոզչական, հովուական, փիլիսոփայական, գիտական ու մեկնողական բովանդակութեամբ գիրքեր։ Ան առաջ տարաւ տպագրութիւնը, տարածեց մշակոյթն ու ընթերցումը։ Կոլոտ Մշոյ Սուրբ Կարապետի, Ամրտօլի ու Գլակի վանքերէն բերել եւ բազմագրել տուած է հազուագիւտ ձեռագիրներ։ Իր այս գործերով կազմած «Մատենադարան»ը, ժառանգ թողած է իր «Դպրատուն» դպրոցին։ Կոլոտի սկսցուցած մտաւորական շարժումը ծաղկումի ճամբուն կը մտնէ ԺԹ. դարուն, եւ 1863-ին Սահմանադրական լուսաւորուած սերունդին ճիգերով աւելի կ՚ուժեղանայ։
Կոլոտ եղած է շինարար պատրիարք մը։ Անոր հովանաւորութեամբ կառուցուած, վերաշինուած եւ նորոգուած են բազմաթիւ եկեղեցիներ։
Կոլոտ պատրիարք թաղուած է Ղալաթիոյ Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ Եկեղեցւոյ ներքեւի մատուռը։ Ան մասնաւոր սէր եւ հոգածութիւն ունեցած էր այս պատմական եկեղեցիին հանդէպ ու անձամբ հսկած՝ անոր վերաշինութեան։
-
Կոլոտ Պատրիարքի Օրով Հրատարակուած Գրքերէն Նմոյշներ -
Կոլոտ Պատրիարքի Վարդապետական Կնիքները
Գրականութիւն Խմբագրել
Աղբիւրներ Խմբագրել
- Հայ Դպրոցը Անցեալէն Դէպի Այսօր, Հրատարակութիւն՝ Ազգային Կեդրոնական Վարժարանի , Պոլիս, 2017
- Houshamadyanի կայք էջ (թուայնացուած բաց արխիւ)
Արտաքին հղումներ Խմբագրել
- «Ազգապատում» Հատոր Բ Մաղաքիա Օրմանեան Թիւ 1923 Կոլոտ Պատրիարք Archived 2019-04-07 at the Wayback Machine.