Նոկալէսի Ճակատամարտ
Նոկալէսի ճակատամարտ, ռազմական հակամարտութիւն Յեղափոխական իրադրութեան մէջ գտնուող Մեքսիքայի[1][2] եւ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու[3][4][5][6] միջեւ։ Ճակատամարտը սկսածէ 1915-ին եւ ընթացած է Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու Արիզոնայի շրջանի քանի քաղաքներու մէջ՝ Նոկալէս եւ Սոնորա: 26 նոյեմբեր 1915-ին Մեքսիքայի յեղափոխական ապստամբ ուժերը Ֆրանսիսկօ Վիլեայի գլխաւորութեամբ կրակ բացին ամերիկեան օդուժի եւ սահմանապահ ուժերու վրայ։
| Նոկալէսի Ճակատամարտ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Մեքսիկական հեղափոխութիւն | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Հակառակորդներ | |||||||
| Կաղապար:Դրօշաւորում/Մեքսիկա |  ԱՄՆ
| ||||||
| Հրամանատարներ | |||||||
| Կաղապար:Country data Մեքսիկա Ֆրանսիսկո Վիլեա Կաղապար:Country data Մեքսիկա Ալուարօ Օբրեգոն |
 ԱՄՆ Վիլեամ Համպդէն
| ||||||
Մեքսիքայի Միացեալ Նահանգներու ուժերը դեռեւս դրացիական յարաբերութիւնները Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու հետ խզած էին դեռեւս Մեքսիքայի անկախութեան պատերազմի ժամանակ, երբ Սպանիան ստանալով ԱՄՆ-ի օգնութիւնը, կրցաւ Մեքսիքայի ապստամբութիւնը ճնշել: 20-րդ դարուն անոնց յարաբերութիւնները ծայրահեղ վատցան, քանի որ ԱՄՆ նպաստեց Մեքսիաքայի յեղափոխութեան սկսմանը:
Ֆրանսիսկո Վիլեայի ուժերու կրակոցներուն պատասխանեցին Արիզոնայի սահմանի զինուորները եւ առաջ անցան ամերիկա-մեքսիքական սահմանը հատելու համար: Պտահաբար ԱՄՆ-ի ուղղութեամբ կրակ բացած է նաեւ Ալուարօ Օբրեգոնը[7][8][9]: Ամերիկայի Միացեալ Նահանգի զօրքերու հրամանատար կ՛ընտրուի Վիլեամ Համպդէնը, որ իր քչաքանակ ջոկատով Արիզոնայի սահմանագլխուն կ՛ամրապնդուի՝ Նոկալէս կոչուող բնակավայրին մէջ։ Ճակատամարտի պատճառով քանի մը մեքսիքական ջոկատներ զոհուեցան, որոնք Ֆրանսիսկօ Վիլեան կը գլխաւորէր[10]:
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ Ռոսալես Ա. Ֆրանցիսկո (1999)։ «Pobre raza!: violence, justice, and mobilization among México Lindo immigrants», 1900-1936։ Տեխասի համալսարանի տվյալներ։ էջ 15։ ISBN 0-292-77095-2
- ↑ 1866-1921 թվականներին ամերիկա-մեքսիկական հակամարտությունը Տեխասում
- ↑ Նոգալեսի ճակատամարտ – Մեքսիկական հեղափոխության ընթացքում տեղի ունեցած ճակատամարտեր
- ↑ «Մեքսիկական հեղափոխության պատմություն»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-04-25-ին։ արտագրուած է՝ 2016-08-24
- ↑ Նոգալեսի ճակատամարտ
- ↑ գործունեության ասպարեզ Ռոն (2005)։ Բուֆֆալոյի զինվորներ, 1892-1918։ էջ 27։ ISBN 1-84176-898-7
- ↑ «Մեքսիկական հեղափոխություն. Ամերիկա-մեքսիկական հակամարտություն»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016-03-05-ին։ արտագրուած է՝ 2016-08-24
- ↑ Ֆրանսիսկո Վիլյայի հետապնդելու գործողություններ. 1916-1917
- ↑ Պատկերազարդումներ, վոն 1, 1993:
- ↑ Էպպինգա Jane (2002)։ Նոգալես. Կյանքը սահմանի վրա։ Ա. Պուբլիշինգ։ էջեր 111–112։ ISBN 0-7385-2405-0