Սարգիս Ազատեան
Սարգիս Փանոսի Ազատեան (Փանոսի որդի Սարգիս, 15 Փետրուար 1884 - ոչ վաղ քան 14 Դեկտեմբեր 1916 եւ ոչ ուշ քան 31 Դեկտեմբեր 1916, Նազարէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն), հայ բժիշկ։
 | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 15 Փետրուար 1884 |
| Մահացած է | ոչ վաղ քան 14 Դեկտեմբեր 1916 եւ ոչ ուշ քան 31 Դեկտեմբեր 1916 |
| Մահուան վայր | Նազարէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մահուան պատճառ | Ժանտախտ |
| Կրթութիւն |
Կոստանդուպոլսոյ Օսմանեան բժշկական վարժարան Կոստանդուպոլսոյ Հայտար փաշա թաղամասի բժշկական համալսարան |
| Մասնագիտութիւն | բժիշկ |
| Ռազմական ծառայութիւն | Օսմանեան կայսրութեան զինուած ուժեր |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Սարգիս Ազատեան ծնած է 1884 թուականի Փետրուար 15-ին, Հալէպի նահանգի Մարաշի գաւառի Ալպուսթան գաւառակին մէջ։ Նախնական կրթութիւնն ստացած է սուրբ Ստեփանոս թաղային վարժարանէն ներս։ Ուսումը շարունակած է Մարաշի Ազգային Կեդրոնական վարժարանէն ներս։ 1907 թուականին աւարտած է ամերիկացի միսիոներներու Տարսոնի (Տարսուս) Սէյնթ Փօլ գոլէճը (St. Paul’s Institute)։ 1907 - 1910 թուականներուն ուսուցչութիւն կը վարէ Մարաշի մէջ։
1909 թուականի Օգոստոսի 31-ին, ամուսնացած է մանկավարժ՝ հնչակեան գործիչ Սարգիս Սամուէլեանի դստեր, սբ. Ստեփանոս թաղային վարժարանի ուսուցչուհի՝ Հրանոյշի հետ։ 1910-1912 թուականներուն ընտանիքով բնակութիւն հաստատած է Դամասկոսի մէջ եւ ուսանած տեղի Օսմանեան բժշկական վարժարանէն ներս։ 1912-1916 թուականներուն ուսումը շարունակած է Կոստանդուպոլսոյ Հայտար փաշա թաղամասի բժշկական համալսարանին մէջ։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկզբէն, ուսման զուգահեռ, օգնական բժիշկ աշխատած է Յըլտըզի եւ Կոստանդուպոլսոյ հիւանդանոցներէն ներս։ 1915 թուականի աշնան, զօրակոչուած է Օսմանեան բանակ եւ հարիւրապետի աստիճանով ծառայած Դամասկոսի զինուորական հիւանդանոցին մէջ։ Այնուհետեւ ուղարկուած է Պաղեստինի Նազարէթ քաղաքը՝ որպէս թնդանօթաձիգներու գումարտակի 27-րդ ծանր հրետանաւորներու գունդի բժշկապետ։
Հիւանդ զինուորներուն բուժելու ընթացքին վարակուած է ժանտախտով եւ 9 օր ետք՝ 1916 թուականի Դեկտեմբեր 14/31-ին, մահացած Նազարէթի մէջ/Երուսաղէմի առաջին կարգի հիւանդանոցին մէջ՝ 32 տարեկան հասակին։ Թաղուած է Նազարէթի սբ. Աւետման լատինական եկեղեցւոյ կից գերեզմանոցին մէջ՝ զինուորական մեծ պատիւներով ու նուագախումբի հնչեցուցած երաժշտութեամբ։
Աղբիւրներ Խմբագրել
- Յարութիւն Մինասեան, Օսմանեան կայսրութիւնում Թուրքիայի Հանրապետութիւնում բռնաճնշումների եւ ցեղասպանութեան ենթարկուած հայ բժիշկներ, Երեւան, «Լուսաբաց», 2014 — 520 էջ։
Գրականութիւն Խմբագրել
- «Հայ Բժշկութեան Տուած Զոհերը», ցուցակագրուած վաւերական փաստերով, Կ. Պոլիս, 1919
- Գալուստեան Գրիգոր Հ. «Մարաշ», Նիւ Եորք, 1934
- Պոտուրեան Մկրտիչ «Հայ Հանրագիտակ», Պուքրէշ, 1940
- Գալուստեան Գրիգոր Հ. «Մարաշ Կամ Գերմանիկ Եւ Հերոս Զէյթուն», Նիւ Եորք, 1988
- Յարման Արսէն «Հայերը Օսմանյան Առողջապահութեան ծառայութեան Մէջ Եւ Պատմութիւն Սուրբ Փրկիչ Հայոց Հիւանդանոցի» (թուրքերէն), Սթամպուլ, 1988
- Սամուէլեան Վահէ «Հայ Անցեալը` Լուսանկարներով», Ե., 2007