Սուրբ Սարգիս Մայր Տաճար

Սուրբ Սարգիս մայր տաճար, (պարս․՝ کلیسای سرکیس مقدس ), հայկական տաճար Իրանի մայրաքաղաք Թեհրանի մէջ։

Կը պատկանի Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան Թեհրանի թեմին։ Կը գտնուի Քարիմ Խան Զանդ փողոցին վրայ՝ Նեճաթոլլահի փողոցի սկիզբը։ Կը հանդիսանայ Թեհրանի թեմի առաջնորդանիստը^[1]։

Պատմութիւն

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ 1944 թուականին, Թեհրանի հայ բնակչութեան ստուարանալուն հետ մէկտեղ, Ատրպատականի ու Սպահանի թեմերու կողքին կ'առանձնանայ Իրանի երրորդ՝ Թեհրանի թեմը։ Յաջորդ տարի քաղաքին մէջ կը բացուի առաջնորդանիստ հայկական եկեղեցի՝ Սուրբ Աստուածածինը։

Քանի որ Թեհրանի քաղաքապետարանը կը գտնուէր այդ եկեղեցիի տարածքին մէջ, 1960-ական թուականներու սկիզբը որոշուեցաւ փոխել թեմի առաջնորդանիստը։ Թեհրանահայ հոգեւորականները դիմած են հայ բարերար Մարգար Սարգսեանին՝ նոր եկեղեցիի կառուցումը հովանաւորելու համար։ Անոր մահէն յետոյ որդիները՝ Գուրգէնը եւ Վազգէնը, հովանաւորեցին եկեղեցիի կառուցումը՝ ի յիշատակ իրենց ծնողներուն։ Սուրբ Սարգիս եկեղեցիի շինարարութիւնը սկսած է 1964 թուականին եւ աւարտած 1970 թուականին^[2]։ Սուրբ Սարգիս եկեղեցին օծուած է 1973 թուականի Ապրիլ 29-ին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոս Խորէն Ա.-ի ձեռամբ։ Անկէ 5 օր առաջ՝ Ապրիլ 24-ին, այստեղ բացուած է Հայոց Ցեղասպանութեան յիշատակը յաւերժացնող յուշարձան^[3]։ Եկեղեցին վերանորոգուած է 2000 թուականին^[4]։

2006 թուականին Հրայր Յակոբեանը վերանորոգեց մկրտութեան աւազանը եւ եկեղեցին՝ իր սիրելի կնոջ` Վարդուհի Դաւիթեանի յիշատակին^[5]։

Ճարտարապետութիւն

Սուրբ Սարգիսի տաճարը մեծագոյնն է Թեհրանի մէջ. ունի 36,5 մեթր երկայնք եւ 17,8 մ լայնք։ Մուտքը մէկ կողմէն է, կառուցուած է պեթոնէ, իսկ արտաքին եւ ներքին պատերը, ինչպես նաեւ յատակը, ծածկուած են սպիտակ մարմարով։ Ի սկզբանէ կառուցուած էր առանց ներքին սիւներու, իր պարիսպներով վեցանկիւն գմբէթով, բայց երբ գմբէթի իյնալու վտանգը առաջացաւ, ներսը աւելցուեցան չորս կրող սիւներ։ Գլխաւոր մուտքի վերեւը կառուցուած է պատշգամբ՝ երգչախումբի համար։ Եկեղեցին ունի երկու գմբէթաւոր գագաթներ՝ արեւմտեան կողմի մուտքի դահլիճի աջ ու ձախ կողմերը։ Զանգերը կ'աշխատին ելեկտրականութեամբ։ Երեք գմբէթները զարդարուած են ութանկիւն ձողերով։

Ինչպես աւանդական հայկական եկեղեցիներուն մէջ, կիսաշրջանաձեւ զոհասեղանը կը գտնուի շէնքի արեւելեան կողմը։ Զոհասեղանի երկու կողմերն ալ կողմնակի մուտքերու գօտիներ կան։ Խորանի եւ անոր երկու կողմերէն վեր գտնուող պատերը ծածկուած են Աստուածաշունչի թեմաներու նկարագրութեամբ՝ Մարիամ Աստուածածին, Յիսուս Քրիստոսի Համբարձում, Յովհաննես Մկրտիչ։

Առաջնորդարանի շենքը կը գտնուի բակի հարաւային կողմը։ Առաջնորդարանը կը տնօրինէ հայ համայնքի բոլոր գործերը՝ Թեհրանի թեմական խորհուրդի վերահսկողութեան ներքեւ^[6]։

Տես նաեւ

• Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, Թավրիզ
• Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, Նոր Ջուղա

Ծանօթագրութիւններ

1. Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, Թեհրանի թեմ
2. Janet D. Lazarian. Encyclopedia of Iranian Armenians. Hirmand Publication, Second Edition: 2009.
3. Թեհրանում ոգեկոչել են Ցեղասպանության զոհերի հիշատակը
4. کلیسای سرکیس مقدس، تهران
5. «Սբ Սարգիս եկեղեցի, իմ Երևան». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.