Վահան Ղազարեան
Վահան Ղազարեան (1875[1], Մարզուան, Սեբաստիոյ Նահանգ (վիլայէթ), Օսմանեան Կայսրութիւն - 1915[1], Եդեսիա), հայ բժիշկ, խմբագիր։
 | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 1875[1] |
| Ծննդավայր | Մարզուան, Սեբաստիոյ Նահանգ (վիլայէթ), Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մահացած է | 1915[1] |
| Մահուան վայր | Եդեսիա |
| Մահուան պատճառ | Հայոց ցեղասպանութիւն |
| Կրթութիւն | Պէյրութի Ամերիկեան Համալսարան |
| Մասնագիտութիւն | բժիշկ |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելԾնած է 1875 թուականին Մարզուանի մէջ։ Նախնական եւ բարձրագոյն կրթութիւնն ստացած է ամերիկացի միսիոնարներու Մարզուանի Անատոլիա գոլէճին մէջ։ 1903-1907 թուականներին ուսանած է Պէյրութի Ամերիկեան համալսարանի բժշկական բաժինը եւ աւարտած՝ գերազանցութեամբ։ Ուսանողական տարիներուն հետեւած է հայկական մամուլին եւ գրականութեան ու իր մասնակցութիւնը բերած է։
1911 թուականին Տրապիզոնի մէջ, 1912-1914 թուականներուն Կ. Պոլսոյ մէջ եղած է «Բժիշկ» բժշկա-առողջապահական ամսաթերթի խմբագրապետը։ Բազմաթիւ բժշկական եւ հրապարակախօսական յօդուածներու հեղինակ է։ 1914 թուականին խմբագրած եւ հրատարակած է առաջին համարը «Բժշկական եւ առողջապահական տարեցոյց»ի, ամէն տարի հրատարակելու նպատակով։
1914 թուականին, Առաջին աշխարհամարտը սկսելուն պէս, զօրակոչուած է օսմանեան բանակ եւ հարիւրապետի աստիճանով ծառայած՝ 153-րդ զօրագունդի 3-րդ գումարտակի զինուորական բժիշկ։ 1915 թուականին Եդեսիոյ` Զմիւռնիա-Ֆոշայի ճամբուն վրայ, սպաննուած է իր զօրահրամանատարներու թելադրանքով` իր իսկ օգնականի ձեռքով, 40 տարեկան հասակին։
Աշխատութիւնը
Խմբագրել- Ղազարեան Վահան, Բժշկական եւ առողջապահական տարեցոյց, Կ. Պոլիս, 1914։
Գրականութիւն
Խմբագրել- Ղազարեան Վահան, Բժշկական եւ առողջապահական տարեցոյց, Կ. Պոլիս, 1914։
- Հայ բժշկութեան տուած զոհերը, ցուցակագրուած վաւերական փաստերով, Սթամպուլ, 1919։
- Պոտուրեան Մկրտիչ, Հայ հանրագիտակ, Պուքրէշ, 1938։
- Կարոյեան Գասպար, Մեծ Եղեռնի նահատակ հայ բժիշկները (անոնց պատգամները), Պոսթըն, 1957։
- Սահակեան Լիլիկ., Ոճրագործները չխնայեցին նոյնիսկ մարդու կեանքը փրկողներուն, «Առողջապահութիւն», Երեւան, 1965, թ. 4։
- Յուշամատեան Մեծ Եղեռնի (1915-1965), պատրաստեց Գերսամ Ահարոնեան, Պէյրութ, 1965։
- Թէոդիկ, Յուշարձան նահատակ մտաւորականութեան, Բ. տպագրութիւն, Երեւան, 24 Ապրիլ 1985։
- Հայրապետեան Վանիկ, Էջեր Հայաստանի դեղագործութեան պատմութիւնից, Երեւան, 1990։
- Եարման Արսէն, Հայերը օսմանեան առողջապահութեան ծառայութեան մէջ եւ պատմութիւն Սուրբ Փրկիչ հայոց հիւանդանոցի (թրքերէն), Սթամպուլ, 2001։
- Քէստենեան Հրաչ, Պէյրութի Ամերիկեան Համալսարանէն Շրջանաւարտ Եւ Մեծ Եղեռնին Նահատակուած Հայ Բժիշկներ, “Ազդակ”, 01-11-2012։
Աղբիւրներ
ԽմբագրելՅարութիւն Մինասեան, Օսմանեան կայսրութիւնում Թուրքիայի Հանրապետութիւնում բռնաճնշումների եւ ցեղասպանութեան ենթարկուած հայ բժիշկներ, Երեւան, «Լուսաբաց», 2014 — 520 էջ։