Քոսթա Ռիքա
Քոսթա Ռիքա (սպաներէն կը նշանակէ «հարուստ ծովափ»), պետութիւն Կեդրոնական Ամերիկայի մէջ, հիւսիսէն սահմանակից է Նիքարակուային, հարաւ արեւելքէն՝ Փանամային, իսկ հարաւէն՝ Էքուատորին։ Արեւելքէն կ'ողողուի Քարիպեան ծովուն, իսկ արեւմուտքէն՝ Խաղաղական Ովկիանոսին ջուրերով։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Քոսթա Ռիքա | |||||
| սպ.՝ República de Costa Rica | |||||
| |||||
| Երկիր |
 Քոսթա Ռիքա | ||||
| Ներքին բաժանում | Ալախուէլա, Կարթագէն, Կուանաքասթէ, Էրէտիա, Լիմոն, Փունթարենաս եւ Սան Խօսէ | ||||
| President of Costa Rica? | Ռոդրիգո Չավես Ռոբլես? | ||||
| Օրէնսդրական մարմին | Legislative Assembly of Costa Rica? | ||||
| Հիմնադրուած է՝ | 1821 | ||||
| Տարածութիւն | 51 179,92 քմ² | ||||
| Պաշտօնական լեզու | Սպաներէն[1] | ||||
| Բնակչութիւն | 5 044 197 մարդ (2022)[2] | ||||
| Կը գտնուի ափին | Քարիպեան Ծով եւ Խաղաղական Ովկիանոս | ||||
| Ժամային գօտի | UTC-6? եւ America/Costa_Rica?[3] | ||||
| Շրջագայութեան պետ-համարագիր | CR | ||||
| Սուրբ բարեխօս | Virgin of the Angels? | ||||
| Պաշտօնական կայքէջ | presidencia.go.cr(սպան․) | ||||
Անիկա ունի շուրջ 4,5 միլիոն բնակչութիւն, որուն մօտաւորապէս քառորդը կը բնակի մայրաքաղաք Սան Խօսէի մէջ։
Անուանում
ԽմբագրելՔոսթա Ռիքան յայտնագործած է Քրիսթոֆըր Քոլոմպոսը 1502-ին եւ զայն անուանած է Նուեւօ Կարթագօ (Նոր Կարթագէն)։ Ժամանակակից անուանումը (սպ.՝ costa` «ափ», rica` «հարուստ», այսինքն՝ «հարուստ ափ») սպանացի գաղութարարները տուած են ԺԶ. դարու կէսերուն[4]։
Պատմութիւն
ԽմբագրելՀնագոյն ժամանակներուն Քոսթա Ռիքայի մէջ բնակած են հնդիկ ցեղեր։ 1502-ին Ք. Քոլոմպոս յայտնաբերած է Քոսթա Ռիքան եւ զայն անուանած է Նուեւօ Կարթագօ (Նոր Կարթագէն)։ Երկիրին ժամանակակից անուանումը տրուած է ԺԶ. դարու կէսին եւ կը նշանակէ հարուստ ափ։ Երկիրը եղած Սպանիոյ գաղութներէն։
Քոսթա Ռիքան անկախացած է 15 Սեպտեմբեր 1821-ին՝ Ամերիկայի սպանական գաղութներուն անկախութեան պատերազմին ընթացքին։
Հետաքրքրական տեղեկութիւններ
Խմբագրել- 1 դեկտեմբեր 1948-ին Քոսթա Ռիքա պաշտօնապէս լուծարքի կ'ենթարկէ իր բանակը: Ասիկա զարմանալի որոշում մըն է Կեդրոնական Ամերիկայի մէջ, ուր պատերազմներ տեղի կ'ունենան կանոնաւոր կերպով: Այս որոշումը առնուած է, որպէսզի զինուորականները ուժով չտիրապետեն երկիրին, ինչպէս պատահած է շրջակայ երկիրներուն մէջ, սակայն` յատկապէս դրամը չծախսելու համար զէնքեր գնելու եւ ասոր փոխարէն ուսուցիչներուն եւ բժիշկներու գործ տալու: Ասոր արդիւնքը եղած է այն, որ երկրին բնակչութեան 96 առ հարիւրը գրել-կարդալ գիտէ. ասիկա Կեդրոնական Ամերիկայի մրցանիշն է[5]:
- Քոսթա Ռիքան կանաչ երկիրն է. երկիրին տարածութեան մէկ քառորդը պահպանուած շրջան եւ արգելոց հռչակուած է:
- Քոսթա Ռիքան Կեդրոնական Ամերիկայի զբօսաշրջական առաջին երկիրն է տարեկան իր 2 միլիոն այցելուներով:
- Երկիրին ելեկտրականութեան 98 առ հարիւրը կ'արտադրուի ջուրով բանող գործարաններու մէջ` արեգակնային ուժը եւ հրաբուխներուն տաքութիւնը օգտագործելով: Ժողովուրդին 98 առ հարիւրը կ'օգտուի այս մաքուր ուժանիւթէն: Ասիկա ալ մրցանիշ մըն է համեմատաբար աղքատ շրջանի մը մէջ:
- 2009-ին, 143 երկիրներու մէջ երջանկութեան մասին կատարուած ուսումնասիրութեան մը հիմամբ, Քոսթա Ռիքան առաջինը կը հանդիսանայ. այս երկիրին բնակչութեան 85 առ հարիւրը կը յայտնէ, թէ ուրախ է իր երկիրին մէջ ապրելով: Ասիկա «փուրա վետան» է, «աղուոր կեանքը», ինչպէս կ'ըսեն քոսթառիքացիները:
- Երկիրը իր ծախսերուն 24 առ հարիւրը կը տրամադրէ կրթութեան: այս կարեւոր տոկոսը կարելիութիւնը կու տայ իւրաքանչիւր աշակերտի լաւ պայմաններու մէջ դպրոց երթալու: Դպրոցը ձրի է եւ պարտադիր` մինչեւ երկրորդական:
- Պանանը Քոսթա Ռիքայի գլխաւոր մշակութիւնն է: Անիկա կ'օգտագործուի բազմաթիւ ճաշերու եւ անուշեղէններու պատրաստութեան մէջ:
- «Ոսկի հատիկ» կոչուած սուրճը հիմնաքարն է Քոսթա Ռիքայի տնտեսութեան. երկիրը հազարաւոր թոն այդ սուրճէն կ'արտադրէ ամէն տարի:
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 76 // (unspecified title) — 1949.
- ↑ CENSO 2022: POBLACIÓN DE COSTA RICA ES DE 5.044.197 PERSONAS — La Nación.
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/northamerica
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարեան, Ն. Մ. Յարութիւնեան (1987)։ Աշխարհագրական անուններու բառարան։ Երևան: «Լույս»
- ↑ Հետաքրքրական տեղեկութիւններ