Գարեգին Զարբհանալեան

Հայ բանասէր-մատենագէտ, գրականագէտ, պատմաբան, թարգմանիչ։ Վենետիկի Մխիթարեան միաբանութեան անդամ։

Հայր Գարեգին Վրդ․ Զարբհանալեան (4 Դեկտեմբեր 1827(1827-12-04)[1], Կոստանդնուպոլիս[1] - 13 Փետրուար 1901(1901-02-13)[1], Վենետիկ, Իտալիա[1]), բանասէր-մատենագէտ, գրականագէտ, պատմաբան, թարգմանիչ։ Վենետիկի Մխիթարեան միաբանութեան անդամ։

Գարեգին Զարբհանալեան
Ծնած է 4 Դեկտեմբեր 1827(1827-12-04)[1]
Ծննդավայր Կոստանդնուպոլիս[1]
Մահացած է 13 Փետրուար 1901(1901-02-13)[1] (73 տարեկանին)
Մահուան վայր Վենետիկ, Իտալիա[1]
Քաղաքացիութիւն  Օսմանեան Կայսրութիւն
 Իտալիոյ Թագաւորութիւն
Ուսումնավայր Ս. Ղազար կղզի[1]
Մասնագիտութիւն գրականության պատմաբան, մատենագէտ, թարգմանիչ

Կենսագրական գիծեր Խմբագրել

Ծնած է Կ. Պոլիս։ Փոքր հասակէն տեղափոխուած է Վենետիկի Մխիթարեաններու Սուրբ Ղազար վանքը, ուր ստացած է կրթութիւնը, հմտացած է անտիկ լեզուներու մէջ, խորապէս ուսումնասիրած է հայ հին գրականութիւնը։ Եղած է ուսուցիչ (1850-1856), տպարանապետ (1856 եւ 1872), Միաբանութեան Քարտուղար (1876-1894): 1858-1868 թուականներուն ուսուցիչ եղած է Բերայի Մխիթարեան վարժարանին մէջ[2]: Պատրաստած է ուսումնական շարք մը ձեռնարկներ։

Աշխատութիւններ Խմբագրել

«Բազմավէպ»ի մէջ տպագրուած բազում յօդուածներէ զատ, ուշագրաւ են անոր հետեւեալ աշխատութիւնները.

  • «Պատմութիւն մատենագրութեան Յունաց, Հռովմայեցւոց եւ հարց Եկեղեցւոյ. ի պէտս ուսման ազգային վարժարանաց» (Վենետիկ, 1856),
  • «Պատմութիւն հայերէն դպրութեանց. ի պէտս ազգային վարժարանաց, մաս Ա - Հին մատենագրութիւն» (Վենետիկ, 1865),
  • «Պատմութիւն մատենագրութեան միջին եւ նոր դարուց յԱրեւմուտս», հտ. Ա եւ Բ (Վենետիկ, 1874),
  • «Պատմութիւն հայերէն դպրութեանց. ի պէտս ազգային վարժարանաց, մաս Բ - Նոր մատենագրութիւն» (Վենետիկ, 1878),
  • «Հայկական մատենագիտութիւն. այբուբենական ցուցակ տպագրութեան գիւտէն մինչեւ առ մեզ եղած հայերէն հրատարակութեանց» (Վենետիկ, 1883),
  • «Հայկական հին դպրութեան պատմութիւն (Դ-ԺԳ դար). բարձրագոյն դպրոցաց համար ․ Բ տպագր. յաւելուածօք եւ փոփոխութեամբք» (Վենետիկ, 1886),
  • «Մատենադարան հայկական թարգմանութեանց նախնեաց (Դար Դ-ԺԳ)» (Վենետիկ, 1889),
  • «Պատմութիւն հայկական տպագրութեան սկզբնաւորութենէն մինչ առ մեզ (1513-1895)» (Վենետիկ, 1895),
  • «Ուսումնասիրութիւնք հայ լեզուի եւ մատենագրութեան յԱրեւմուտս (ԺԴ - ԺԹ դար), [ հեղինակ՝ Շրումպֆ Կ. Ա/ Schrumpf G. A., թարգմ. եւ խմբագր. ՝ Զարբհանալեան ] (Վենետիկ, 1895),
  • «Հայկական հին դպրութեան պատմութիւն (Դ-ԺԳ դար). բարձրագոյն դպրոցաց համար ․ Գ տպագր. յաւելուածօք եւ փոփոխութեամբք» (Վենետիկ, 1897)[3]:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։