Գեղամ Տէր Կարապետեան

Գեղամ Տէր Կարապետեան (1866[1], Խէյպան, Օսմանեան Կայսրութիւն[1] - 28 Նոյեմբեր 1918(1918-11-28)[1], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն[1]) Տատրակ, Տարօնցի, Ասողիկ, Մշոյ Գեղամ: Ագգային-ագատագրական շարժման գործիչ, գրող, գաւառական գրականութեան ներկայացուցիչներէն, լրագրող եւ քաղաքական գործիչ։

Գեղամ Տէր Կարապետեան
Ծնած է 1866[1]
Ծննդավայր Խէյպան, Օսմանեան Կայսրութիւն[1]
Մահացած է 28 Նոյեմբեր 1918(1918-11-28)[1]
Մահուան վայր Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն[1]
Քաղաքացիութիւն  Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն Հայ[1]
Ուսումնավայր Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարան
Մասնագիտութիւն գրագէտ, բանահաւաք
Վարած պաշտօններ Օսմանեան կայսրութեան պատգամաւորներու պալատի անդամ.[1]
Կուսակցութիւն Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն
Երեխաներ Արմենուհի Գեւոնեան

ՀՅԴ կուսակցութեան անդամ։ 1915-ին չէ տարագրուած ծանր հիւանդութեան պատճառով: Մահացած է Կ. Պոլսոյ մէջ։

Ուսումը Խմբագրել

Ուսումը ստացած է Մշոյ Ս. Կարապետի ժառանգաւորաց դպրոցին մէջ, 1885-87՝ Էջմիածինի Գէորգեան ճեմարանին մէջ։

Գործունէութիւնը Խմբագրել

1888-894 եւ 1896-1908-ին եղած է Մշոյ առաջնորդարանի քարտուղար, սերտ յարաբերութիւններ պահպանած է յեղափոխական գործիչներու եւ հայդուկներու հետ։ Բողոքած է գաւառապետ Մուսա բեկի վարած հակահայկական արարքներուն դէմ, յաջողած է դատավարութեան կանչել զինք, մասնակցած է Կ.Պոլսոյ 1890-ին անոր դատավարութեան։ Յետոյ հեռացած է Տիգրանակերտ եւ 1894-96-ին վարած է տեղի Առաջնորդարանի քարտուղարի պաշտօնը։ 1908-ի երիտթրքական յեղաշրջումէն ետք ընտրուած է օսմանական խորհրդարանի երեսփոխան։ Գեղամ Տէր-Կարապետեանի ջանքերով շատ դպրոցներ բացուած են Տարօնի գիւղերուն մէջ։

Գործերը Խմբագրել

Գրած է յօդուածներ (հողային հարցի մասին), վէպեր, բանասիրական ուսումնասիրութիւններ։

1931-ին հրատարակուած է Գեղամ Տէր-Կարապետեանի «Տարօն աշխարհի պատկերները ու պատմուածքները», նաեւ «Ապրիլեան կոտորածը» երկը, ուր դատապարտած է Թալեաթն ու էնվերը[2]։[3][4][5]

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. «Հիշի՛ր»։ Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան-ինստիտուտ։ արտագրուած է՝ 25 Մարտ 2014-ին 
  3. J. Hacikyan Agop J. Hacikyan (2005)։ The Heritage of Armenian Literature From The Eighteenth Century To Modern Times.։ Detroit: Wayne State Univ Pr։ էջ 565։ ISBN 9780814332214։ արտագրուած է՝ 2012 թ․ դեկտեմբերի 13 
  4. Kaligian Dikran Mesrob։ Armenian organization and ideology under Ottoman rule, 1908-1914 (Rev. ed. հրտրկթն․)։ New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers։ ISBN 9781412842457 
  5. Mouradian George (1995)։ Armenian infotext (1st ed. հրտրկթն․)։ Southgate, Mich.: Bookshelf Publishers։ ISBN 9780963450920։ արտագրուած է՝ 2013 11 Սեպտեմբեր