Ուիքիփետիա

Գէորգ Բաղդիշեան

Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեան ծնած է 1939-ին, Մուսա Լերան Հաճի Հապիպլի գիւղը: Գրաբառագէտ, հայոց լեզուի պատմութեան մասնագէտ, բանասիրական գիտութիւններու թեկնածու գիտական աստիճան: Հայկական սփիւռքի մէջ շուրջ։, տարիներ ծաւալած է գիտա-մանկավարժական գործունէութիւն:

Գէորգ Բաղդիշեան
Ծնած է 4 Յունուար 1939-ին
Ծննդավայր Մուսա Լերան Հաճի Հապիպլի գիւղը
Ազգութիւն Հայ
Կարողութիւն հայոց լեզուի պատմութեան մասնագէտ
Մասնագիտութիւն Դոկտոր Փրոֆէսոր բանասիրական գիտութիւններու
Աշխատավայր դասախօս
Ամուսին Նորա Բրուտեան-Բաղդիշեան
Ծնողներ Կարապետ եւ Մարիամ Խարիկեան-Բաղդիշեան
Երեխաներ Արմենուհի, Մարիամ եւ Նարեկ

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեան իր գիտա-մանկավարժական գործունէութիւնը սկիզբ առած է 1984-էն Կիպրոսի Մելգոնեան վարժարան ապա Երուսաղէմի Ժառանագաւորաց վարժարան եւ Գահիրէի Նուպարեան եւ Գալուստեան Ազգային Վարժարան: Դասախօսած է նաեւ թրքահայոց՝ հայերէնով դասաւանդող ուսուցիչ-ուսուցչուհիներուն՝ անոնց յատկապէս արեւմտահայերէնը: Արեւմտահայերէնով գրած է մէկ տասնեակէն աւելի գիրքեր, որոնք տպագրուած են Եգիպտոս եւ Երուսաղէմ: Արեւելահայերէնով գրած է բազմաթիւ յօդուածներ՝ տպագրուած հայկական Սփիւռքի մամուլին մէջ:

1997-1999 թուականներուն պաշտօնավարած է Գահիրէի Նուպարեան եւ Գալուստեան Ազգային Վարժարանին մէջ:


  Այս առիթով փոքրիկ փակագիծ մը բանամ: 1999-ի Յունուարին էր, երբ, հեռաձայնով, քիչ մը հրամայական, աւելիով՝ յոգնած ձայ-ներանգով մը զիս իր մօտ հրաւիրեց Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկե-ղեցւոյ Եգիպտոսի թեմի հոգեւոր առաջնորդ Զաւէն Արքեպիսկոպոս Չինչինեան: Ներկայացայ: Իր ոճով դիմեց ինծի. -Պրն. Բաղդիշեան, ես յատուկ նամակ-խնդրանքով մը պիտի դիմեմ Ե-րուսաղէմի Ամենապատիւ Տ. Թորգոմ Մանուկեան Պատրիարքին՝ որպէսզի ձե-զի հրաւիրէ Ժառանգաւորաց Վարժարան: Դուք հոն շա՜տ աւելիով պէտք էք, քան հոս: Ինծի համար աններելի մեղք է ձեզ ե՛ւ ձեր կարողութիւնները այս-տեղ մեռցնելը: Ձեր կարծիքը կ’ուզեմ լսել: -Ձեր գիտնալիքն է, սրբազան հայր,-եղաւ պատասխանս: -Ես իմ գիտնալի՛քն ալ գիտեմ, ընելի՛քն ալ: Եւ այսպէս, 2000-ին յայտնուեցայ Երուսաղէմ, որպէս դասախօս Ժառան-գաւորաց Վարժարանի:
- Գէորգ Բաղդիշեան
  


Երուսաղէմի Ժառանգաւորաց Վարժարանէն ներս պաշտօնավարած է 2000 – 2007 թուականներուն, այսինքն՝ եօթ ուսունական տարիներ՝ դասաւանդելով «գրաբար», «արեւմտահայերէն», «ազգային պատմութիւն» եւ «ոճագիտութիւն» նիւթերը:

2002- 2003 թուականներու ամառնային արձակուրդներու ընթացքին եղած եմ Կոստանդնուպօլիս եւ դասաւանդած եմ թրքահայոց հայկական դպրոցներուն մէջ հայերէն ուսուցանող մանկավարժներուն:

  17-18 Օգոստոս, 2002-ին , ուխտագնացութեամբ, եղած եմ Պատմական Մուսալեռ: Տեսած եմ եւ վայելած իմ կեանքիս մեծագոյն, եւ, թերեւս անկրկնելի, երազանք-հրաշքը:
- Գէորգ Բաղդիշեան
  


ՄՈՒՍԱԼԵՌՑԻ ՊԱՊՍ գիրքը Խմբագրել

Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեան արեւմտահայերէնով հրատարակած է գեղարուեստական «Մուսալեռցի Պապս» գիրքը երեւան, 2017 Հայաստան: Գիրքը իրապաշտական գրութւն մըն է, որուն թէ՛ հեղինակը, թէ՛ կերպարները մուսալեռցիներ են: Մովսէս պապը, Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեանի քրոջ սկեսրայրն է, Իսկուհին՝ սկեսուրը եւ երրորդ կերպարը՝ Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեանն է։

ՀԱՅՈՑ ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԸ ՄԵՐ ՅՈՒՇԵՐՈՒ ԵՒ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ գիրքը Խմբագրել

Այս գիրքը Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեան գրած է սփիւռքահայերուն խնդրանքով: Երուսաղէմաբնակ Ալիս Քէշիշեան սիրով զայն թարգմանած է անգլերէնի:

 
Գէորգ Բաղդիշեան - Հայոց Մեծ Եղեռնը Մեր Յուշերու եւ Իրականութեան մէջ Երուսաղէմ 2001
  Այս գիրքը գրած եմ զիս ճանչցող սփիւռքահայերւն խնդրանքով եւ յորդորով: Այս գիրքին մէջ գրեթէ բացառապէս ե՛ս եմ Հայոց Մեծ Եղեռնի, զանազան այլ խնդիրներուն մասին իմ խոհերով գնահատումներով բազմաթիւ կողմերէ դիտելով խնդրոյ առարկայ նիւթը:
- Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեան
  


Գիտական աշխատանքներուն ցանկը Ա. «Երեւանեան շրջան» (1976 -1988) եւ գրական արեւելահայերէնով Խմբագրել

ԳԻՐՔ Խմբագրել

1.«Սեբեոսի լեզուն եւ ոճը» («Հայոց լեզուի պատմութեան հարցեր» ժողովածուի մեջ): Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատարակչութիւն, Երեւան, 1981, էջ 5- 110:

ԳՐԱԽՕՍՈՒԹԻՒՆՆԵՐ արեւելահայերէնով Խմբագրել

1.«Ժամանակակից հայոց լեզուի բացատրական բառարան», հ. 4, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչութիւն, Երեւան, 1980, 828 էջ: ՀՍՍՀ ԳԱ «Լրաբեր հասարակական գիտութիւններու» ամսագիր, 1981, № 8, էջ 110 – 112:

2. «Գրաբարալեզու մատենագիրներու բնագրային «հայկական համաբարբառը» ՀՍՍՀ ԳԱ «Լրաբեր հասարակական գիտութիւններու» ամսագիր, Երեւան, 1982, № 4, էջ 58 -67:

3. «Կիրակոս Գանձակեցու «Պատմութիւն Հայոց» երկի աշխարհաբար թարգմանութիւնը», «Էջմիածին» ամսագիր, 1983, № Բ-Գ, էջ 59 -62:[1]

4. «Օգտակար աշխատութիւն» («Սովտական մանկավարժ» ամսագիր,Երեւան, 1984, № 11, էջ 76 - 78):

5. «Բառային նորաբանութիւններ» («Եզրաբանութեան «terminology» (Տերմինաբանութեան) եւ խօսքի մշակոյթի հարցեր», Երեւան, 1987, № 2, էջ 131 – 152:

6. «Ագաթանգեղոսի «Հայոց պատմութիւն » երկի աշխարհաբար թարգմանութիւնը», «Բանբեր Երեւանի համալսարանի (հասարակական գիտութիւններ) № 1 (64) Երեւան -1988, էջ 202 – 207:

7. «Լեռան անմնացորդ աղօթքը», «Գարուն» (գրական- գեղարուեստական, հասարակական-քաղաքական ամսագիր), Երեւան-1988, № 12 (265), էջ 20-21:

8. «Լեզուաոճական սխալներ» («Եզրաբանութեան terminology (տերմինաբանութեան) եւ խօսքի մշակոյթի հարցեր» (գիտական աշխատութիւններու ժողովածու), Երեւան, 1988, պրակ № 3, էջ 134 – 148:

ԶԵԿՈՒՑՈՒՄ Խմբագրել

1. «Հոլովման եւ խոնարհման առանձնահատկութիւններ 13-րդ դարի մանր ժամանակագրութիւներու լեզուի մէջ»՝ «Երիտասարդ լեզուաբաններու հանրապետական գիտական երրորդ համաժողով» (զեկուցումներու դրոյթներ), Հայկական ՍՍՀ, ԳԱ հրատարակչութիւն, Երեւան 1982, էջ 7:

Գիտական աշխատանքներուն ցանկը Բ. «Հայկական սփիւռքեան շրջան» գրական արեւմտահայերէնով (1999 – 2005 թ.թ.) Խմբագրել

Դոկտոր Փրոֆէսոր Գէորգ Բաղդիշեան Հայկական սփիւռք աշխատած է 1984 թուականէն: Հոս նշուած են տպագրուած առաջին եւ վերջին գիրքին տարեթիւերը )

1.«Վարդանանք եւՎարդանանց պատերազմը» (էջ 1-13) եւ «Մտորումներ թարգմանչաց տօնի առիթով» (էջ 1- 27)» (մէկ հատորի մէջ), Գահիրէ, 1999, տպարան Նուպար:

2. «Թորգոմ աբեղայ Մանուկեանի «Քառասունք ձեռնադրութեան»,Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2001 (29 էջ): Այս աշխատանքը գրախօսական է, բայց տպագրուած է առանձին գիրքով:

3. «Բացատրական բառարան» (Քերականական, ոճական մանրամասն բացատրութիւններով) Եղիշէ Արքեպիսկոպոս Դուրեանի «Ընթացք ի գրոց բարբառ»-ի Ա-ռաջին տարի:Երուսաղէմի Ժառանգաւորաց Վարժարանի սաներուն համար, Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2001 (151 էջ):

4.« Հայերէնի ուղղագրական-բացատրական բառարան» Երուսաղէմի Ժառանգաւորաց Վարժարանի սաներուն համար, հատոր Ա. (67 էջ) հատոր Բ. (68 էջ)՝ մէկ գիրքին մէջ, Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2001:

5. «Հայոց Մեծ Եղեռնը մեր յուշերու եւ իրականութեան մէջ» **** «Մուսալեռցի պապս» (երկուքը միասին ՝մէկ հատորին մէջ` 82 էջ) », Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2001:

6. «Երուսաղէմի Թորգոմ Պատրիարք Մանուկեանի գեղարուեստական արձակը», Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2002, 387 էջ :

7. «Անդրադարձ թորգոմ Արքեպիսկոպոս Մանուկեանի «Կոմիտասի հանճարը իր պատարագին մէջ» ուսումնասիրութեան», Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2003, 84 էջ:

8.«Թորգոմ աբեղայ Մանուկեանը եւ «Սարկաւագաց միութիւնը»-ը», Ս.Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2004, 131 էջ:

9. «Ժամանակակիցները Թորգոմ Արքեպիսկոպոս Մանուկեանի մասին», Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2004, 831 էջ:

10. «Համառօտ տարեգրութիւն (1919-2004 թ.թ.) Թորգոմ Արքեպիսկոպոս Մանուկեանի» Սրբոց Յակոբեանց տպարան, Երուսաղէմ, 2005, 1187 էջ:

ՅՕԴՈՒԱԾ Խմբագրել

1. «Մեսրոպեան ուղղագրութեան վերականգնումը անխուսափելի է, բայց՝ առանց արկածախնդրութեան», «Սիոն» ամսագիր, Երուսաղէմ-2007, № 1-2-3, էջ 89 -108:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. ↑ ԳՐԱԽՕՍՈՒԹԻՒՆ Կիրակոս Գանձակեցու «Պատմութիւն հայոց» երկի աշխարհաբար թարգմանութիւնը. Գէորգ Բաղդիշեան Բաղդիշյան, Գեւորգ (1983) Էջմիածին. Պաշտօնական ամսագիր Հայրապետական Աթոռոյ Ս. Էջմիածնի, Խ (Բ-Գ). pp. 59-62.

Աղբիւրներ Խմբագրել

Պատկերասրահ Խմբագրել

Արտաքին յղումներ Խմբագրել

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Գէորգ_Բաղդիշեան&oldid=221083» էջէն