Գրիգոր Ակներցի

Գրիգոր Ակներցի;
Ծնած է	1250
Մահացած է	1335
Մասնագիտութիւն	պատմաբան, գրիչ

Գրիգոր Ակներցին, 13-րդ դարու հայ պատմիչ։

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ակներցիի ծննդեան եւ մահուան թուականները անյայտ են։ 1665 կամ 1666 թուականին ան Արեւելեան Հայաստանէն գացած է Կիլիկիա եւ եղած՝ Ակներ վանքի միաբան։^[1]

Գործեր Խմբագրել

1273 թուականին, ընդօրինակած է Միքայէլ Ասորիի ժամանակագրութիւնը, որուն որպէս շարունակութիւն գրած է «Պատմութիւն Ազգին Նետողաց»^[2] կամ «Պատմութիւն Թաթարաց» երկը, որ մեծ արժէք կը ներկայացէ։ Այս երկով Ակներցի կը ներկայացնէ ՝1220-էն մինչեւ 1273 թուականներու, մոնկոլական ժամանակաշրջանի պատմական իրադարձութիւնները։ Կարեւոր տեղեկութիւններ կու տայ այդ ժամանակաշրջանին Հայաստանի մէջ տեղի ունեցած մոնկոլական տիրապետութեան թէ՛ քաղաքական եւ թէ՛ տնտեսական բազմաթիւ հարցերու մասին։ Ան հետաքրքրական տեղեկութիւններ կու տայ նաեւ մոնկոլներու կրօնական հաւատալիքներու, կենցաղի եւ սովորութիւններու մասին։

Միջնադարեան պատմիչներուն մէջ ան եղած է միակը, որուն գործը մեզի հասած է իր ձեռագիրով։ Որոշ շրջան մը այս գործը սխալմամբ վերագրուած է Վարդան Արեւելցիին կամ Մաղաքիա Աբեղային։ Սակայն, ճշդուելէ ետք՝ երկին հեղինակին անձը, անոր ֆրանսերէն, վրացերէն եւ թուրքերէն^[3] թարգմանութիւնները լոյս տեսած են բուն հեղինակին՝ Գրիգոր Ակներցիի անունով։

Գրականութիւն Խմբագրել

Federico Alpi, The History of the Archers by Grigor of Akner: The Modes of Narration, - «Բազմավէպ», 2010 (3-4) Archived 2016-03-06 at the Wayback Machine.
Bayarsaikhan Dashdondog, The Mongols and the Armenians (1220-1335), Brill, 2011, p. 15-17.
Francis Woodman Cleaves, The Mongolian Names and Terms in The History of The Nation of The Archers by Grigor of Akancͺ, - Harvard Journal of Asiatic Studies, Vol. 12, No. 3/4 (Dec., 1949), pp. 400-443.
Mariès Louis, De Małak'ia, moine, Histoire concernant la nation des archers, - Revue des Études Arméniennes, 2012, Vol. 34, pp. 119-167.

Աշխատութիւններ Խմբագրել

Գրիգոր վրդ. Ակներցի, Պատմութիւն թաթարաց։
Robert P. Blake and Richard N. Frye, History of the Nation of the Archers (The Mongols) by Grigor of Akancͺ Hitherto Ascribed to Matakͺia The Monk։ The Armenian Text Edited with an English Translation and Notes, - Harvard Journal of Asiatic Studies, Vol. 12, No. 3/4 (Dec., 1949), pp. 269–399.
Գրիգոր Ակներցի, Պատմություն նետաձիգների ազգի մասին, արեւելահայերէն թարգմանութիւնը, առաջաբանը եւ ծանօթագրութիւնները՝ Գուրգէն Խաչատրեանի եւ Վանօ Եղիազարեանի, Երեւան, 2011։

Աղբիւրներ Խմբագրել

↑ Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, Հատոր 3, Երեւան,1977
↑ Գրիգոր վրդ. Ակներցի, Պատմութիւն թաթարաց
↑ «Grigor Aknerts'i's, History of the Nation of Archers. Translated from Classical Armenian by Robert Bedrosian»։ Արխիւացուած բնօրինակէն՝ 2013 թ․ փետրուար 1-ին։ Վերցուած է 2013 թ․ փետրուարի 1-ին:

[1] Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, Հատոր 3, Երեւան,1977

[2] Գրիգոր վրդ. Ակներցի, Պատմութիւն թաթարաց

[3] «Grigor Aknerts'i's, History of the Nation of Archers. Translated from Classical Armenian by Robert Bedrosian»։ Արխիւացուած բնօրինակէն՝ 2013 թ․ փետրուար 1-ին։ Վերցուած է 2013 թ․ փետրուարի 1-ին:

[1]

[2]

[3]