Երուանդ Կոպէլեան
Երուանդ Կոպէլեան, (10 Նոյեմբեր 1923, Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա - 15 Դեկտեմբեր 2010, Պոլիս, Թուրքիա), բանաստեղծ եւ գրող:
| Երուանդ Կոպէլեան | |
|---|---|
| Ծնած է | 10 Նոյեմբեր 1923 |
| Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիա |
| Մահացած է | 15 Դեկտեմբեր 2010 (87 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Պոլիս, Թուրքիա |
| Քաղաքացիութիւն |
 Թուրքիա |
| Մասնագիտութիւն | բանաստեղծ, գրագէտ, լրագրող, Խմբագիր |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելԾնած է Պոլիս։ Նախակրթութիւնը ստացած է Ռումէլիհիսարի Թադէոսեան վարժարանին եւ ապա էսաեան վարժարանին մէջ։ Մօրեղբօրը գրադարանը Կոպէլեանին համար եղած է ինքնազարգացումի վայր մը։
1940-ականներուն ստեղծուած նորարար գրական հոսանքի մը բոլոր ներկայացուցիչները իր ազդեցութեան տակ սկսած էր առնել Պոլսոյ մէջ՝ ինչպէս Հայկազուն Գալուստեան, Կարպիս Ճանճիկեան, իսկ Թաքսիմի «Էփթալաֆոս» սրճարանը եղած էր անոնց ժամադրավայրը։
Գրական աշխարհ մուտք գործած է պատմուածքով մը՝ «Սիկարէթները», լոյս ընծայուած Մարմարա օրաթերթին մէջ1947-ին,1948-ին լույս կը տեսնէ «Երանի թէ» խորագրով բանաստեղծութիւններու իր առաջին ժողովածուն, որմէ ետք կը հարցաքննուի թրքական ոստիքանութեան կիղմէ եւ կը ստիպուի ձգել «Ճառագայթ»ի աշխատակցութիւնը:։ Արձակ գրութիւններով եւ քերթուածներով: Աշխատակցած է օրաթերթերու, գրական պարբերաթերթերու եւ տարեգիրքերու։ Նորավէպերու կողքին գրած է բանաստեղծութիւններ եւ հրապարակագրական էջեր։ Իբրեւ արհեստավարժ լրագրող, մօտ կէս դար ծառայած է պոլսահայ մամուլին։ Պատասխանատու պաշտօններ վարած է օրաթերթերու խմբագրութիւններու եւ տպարաններու մէջ։
Խմբագրական աշխատանքներ
ԽմբագրելՎարիչ խմբագիրը եղած է Պոլսոյ «Լոյս» եւ «Դէպի Լոյս» շաբաթաթերթերուն:
Կոպէլեան 1953-ին կը մեկնի Պէյրութ, ընդառաջելով հրաւէին նոր հիմնուած «Այգ» օրաթերթին, որուն խմբագիրի պաշտօնը կը ստանձնէ։ Իր պատմուածքները կ՚երեւին Պէյրութի գրաան մամուլին մէջ։ 1954-ին կը վերադառնայ Պոլիս եւ կ՚աշխատի «Մարմարա» օրաթերթին մէջ։ 1957-ին դարձեալ Պէյրութ է, ուր երկար տարիներ մաս կը կազմէ «Սփիւռք» շաբաթաթերթի եւ «Սեւան» հրատարակչութեան խմբագրական խորհուրդներուն։ 1965-ին Եւրոպա անցնելու նպատակով կու գայ Պոլիս, ուր պաշտօն կը ստանձնէ «Մարմարա»ի խմբագրակազմէն ներս։ Կը դառնայ խմբագիր Յակոբ Սվազլեանի «Պայքար» շաբաթաթերթին։ Կոպէլեան լրագրութեան կողքին 1970-ին կը հիմնէ Կոպէլ հրատարակչատունը, ինը թիւ միայն կը հրատարակէ «Փորձանք» գրական-հասարակական-երգիծական շաբաթաթերթը: Յաջորդող երկու տարիներուն կ՚աշխատի «Ժամանակ», ապա դարձեալ «Մարմարա»ի մէջ։։ Աշխատակցած է «Երջանիկին Տարեգիրքը»ին եւ Փարիզի «Լուսաղբիւր»ին, «Այսօր»ին, «Ճառագայթ»ին, «Ժպիտ» մանկապատանեկան ամսաթերթին, եւ «Ժամանակ»ին:
Իր կեանքի վերջին տասնհինգ տարիներուն Կոպէլեան աշխատեցաւ «Ակօս» շաբաթաթերթին մէջ, ուր հրատարակուեցան իր յօդուածներն ու ուսումնասիրութիւնները, հայերէն ու թրքերէն։
Դեկտեմբեր 2010-ին կնքեց իր մահկանացուն։ Մարմինը ամփոփուած է Պալըքլըի ազգային գերեզմանատան մէջ։ գրական-հասարակական-երգիծական շաբաթաթերթը։ Աշխատակցած է «Երջանիկին Տարեգիրքը»ին եւ Փարիզի «Լուսաղբիւր»ին, «Այսօր»ին, «Ճառագայթ»ին, «Ժպիտ» մանկապատանեկան ամսաթերթին։ Աշխատակցած է «Ակօս» շաբաթաթերթին։ 1998-ին Գարեգին Ա. Վեհափառին կողմէ պարգեւատրուած է «Ս. Մեսրոպ» շքանշանով։
Օգտագործել է Ե. Նորենց, Մաքսուտ, Երանոսյան, Գայլ Վահան, Շահան Մելիք-Շահինյան, Անարժան դպիր, Աքլոր եղբայր, Դավիթ ծածկանունները։
Հրատարակուած գործեր
ԽմբագրելԲանաստեղծութիւն
Խմբագրել- Երանի Թէ...- Իսթանպուլ, 1948։
Արձակ էջեր
Խմբագրել- (Տ. Հեքիմեանի աշխատակցութեամբ) Հայ Տիկնոջ Խոհանոցը - Պէյրութ, 1958։
- Խճանկարներ (պատմուածքներ) - Իսթանպուլ, 1968 (արտաքին կողքին վրայ 1969 տպագրուած)։
- Աշխարհի Իններորդ Հրաշալիքը (պատմուածքներ) - Իսթանպուլ, 1972 (արտաքին կողքին վրայ 1974 տպագրուած)։
- Երազ Չունեցող Մարդիկ (պատմուածքներ), Իսթանպուլ, 1984։
- Մենք Անունը «Հայ Ծաղիկ» Դրինք (պատմուածքներ) - Իսթանպուլ, 1991։
- Հողով Մկրտուածներ (պատմուածքներ) - Իսթանպուլ, 1992։
- Եօթն Օրը Հեղ Մը (քրոնիկներ) - Իսթանպուլ, 1992 (հրատարակուած «Անարժան Դպիր» գրչանունով)։
- Կեանքի Լուսանցքէն (պատմուածքներ) - Իսթանպուլ, 1998։ Բ.տպագրութիւն, 2003։ Խմբագրական աշխատանք
- (Սարգիս Սերովբեանի աշխատակցութեամբ) Արա Կիւլէրի Ոսպնեակէն Հայ Գրողներ - Իսթանպուլ, 1990։
Թարգմանական աշխատանք
Խմբագրել- Պորիս Փաստերնաք, Տոքթոր ժիվակօ - Մարմարայի թերթօն, 1966-67։
- Ռոպըրթ Լուիս Սթիվընսըն, Գանձերու Կղզին - Իսթանպուլ, 1969։
- Հ. Ճ. Ուելս, Առաջին Մարդիկը Լուսնի վրայ - Իսթանպուլ, 1969։
- Կոմսուհի Տը Սեկիւր, Իշու Մը Յիշատակները - Իսթանպուլ, 1969։
- ճէյմս Օթիս, Թոպի Թայլըր, Կրկէսին Մէջ Տասը Շաբաթ - Իսթանպուլ, 1969։
- Լ. Ռ. Ուիս, Ձուիցերիացի Ռոպէնսոնը - Իսթանպուլ, 1969։
- Չարլզ Տիքընս, Տէյվիտ Քոփըրֆիլտ (Մանկութիւնը) ֊ Իսթանպուլ, 1970։
- Լիուիս, Քէրըլ, Ալիս Հրաշալիքներու Աշխարհին Մէջ - Իսթանպուլ, 1970։
- Ֆ. Հ. Պարնէթ, Խորհրդաւոր Պարտէզը - Իսթանպուլ, 1972։
- Օ. Հէնրի, Պոլիվարը Երկու Հեծեալ Չի Կրեր - Իսթանպուլ, 1972։
- Հաճսըն Պարնըթ, Փոքրիկ Իշխանուհին Իսթանպուլ, 1973։
- Ճ. Ճիլպըրթ Քերի, Տասներկու Քոյր-Եղբայրներ - Իսթանպուլ,1974։
- Ճ. Սուիֆթ, Կիւլիվըրի Ճամբորդութիւնները - Իսթանպուլ, 1974:
Օտար լեզուներով
Խմբագրել- (թրքերէն թարգմանութիւն՝ Յակոբ Կոպէլեան) Իսթանպուլ, 1998[1]։ Բ. տպագրութիւն, 2000.
Աղբիւրներ
ԽմբագրելԱրաս կայքէջ՝Երուանդ Կոպէլեան
Գառնիկ Ստեփանյան (1981)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Բ։ Երևան: «Սովետական գրող»։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ «Yervant Gobelyan»։ Aras Yayıncılık (թուրքերեն)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-10-11-ին։ արտագրուած է՝ 2019-10-11