Երուսաղէմի Հայկական Թաղամասը
Երուսաղէմի Հայկական Թաղամասը կամ Հայոց Թաղ (Արաբերէն՝ حارة الأرمن, Հարաթ Ուլ-Արման) (Անգլերէն՝ The Armenian Quarter) (Եբրայերէն՝ הרובע הארמני, Հա-Ռովա հա-Արմէնի)։[1][2] Երուսաղէմի պարսպապատ՝ «Հին Քաղաք»-ին չորս մասերէն մին է։[3] Հայկական Թաղամասը կը գտնուի «Հին Քաղաք»-ին հարաւ-արեւմտեան կողմը, այդեղ կարելի է «Դաւիթ Մարքարէ»-ի (Արաբերէն՝ باب النبي داوود) եւ «Խալիլ»-ի (Արաբերէն՝ باب الخليل) դուռներէն մուտք գործել։ Թաղամասը կը տարածուի 0,1256 ՔՄ2 (Քառակուսի Քիլoմեթր/հազարամեթր) կամ 126 արտավար (Օսմաներէն եւ Արաբերէն՝ دونم, Թրքերէն՝ dönüm Անգլերէն՝ Acre), որ կը կազմէ «Հին Քաղաք»-ին 14%-ը։
Պատմութիւն Խմբագրել
Բիւզանդական Ժամանակաշրջան Խմբագրել
Վաղ Իսլամական Մահմետական Ժամանակաշրջան Խմբագրել
Այուպիներու /Խաչակիրներու Ժամանակաշրջաններ Խմբագրել
Օսմանեան Գրաւումի Ժամանակաշրջան Խմբագրել
Համաշխարհային Ա․ Պատերազմ, Պրիթանական եւ Յորդանանեան Ժամանակաշրջաններ Խմբագրել
Իսրայելական Ժամանակաշրջան եւ Սիոնիստական Գաղութաբնակեցում Խմբագրել
Երուսաղէմի Հին Քաղաքը կը յայտնուի Իսրայելական իշխանութեան տակ 1967 թուականի պատերազմին արդիւնքով {Արաբները զայն կը կոչեն՝ «Ալ-Նաքսահ» (Արաբերէն՝ النكسة, այսինքն խութի կամ հետընթացի օրը), իսկ հրեաները կ՚անուանեն՝ «Վեցօրեայ պատերազմ»-ը, (Եբրայերէն՝ מִלְחֶמֶת שֵׁשֶׁת הַיָּמִים, Միլխէմէթ Շէշէթ Հայամիմ)}։
Այժմու Ընթացիկ Խնդիրներ Խմբագրել
Հայկական Թաղամասին մէջ բնակող Հայերուն համար մեծ խոչընդոտ է իրենց Յորդանանեան քաղաքացիութիւնը[4] (որ ունէինն 1967-էն առաջ, երբ երուսաղէմը կը գտնուէր Յորդանանի տիրապետութեան տակ)[5], որովհետեւ Իսրայելական կառավարութիւնը անոնց կը համարէ մշտական բնակիչներ — նոյն կարգավիճակը որ ունին տեղի Պաղեստինցիները։[6]
Կովերու Պարտէզի Խնդիրը Խմբագրել
2021 Թուականին, Ամէրիկահայ լրագրող Յարութ Սասունեանը կը գրէ թէ Երուսաղէմի «Հին Քաղաք»-ի «Հայկական Թաղամաս»-ին մէջ գտնուող «Հայկական Պարտէզ»-ը որուն ժողովրդային աննունն է՝ «Կովերու Պարտէզ» վարձու տրուած է պատրիարքարանին կողմէն, Աւստրալիոյ քաղաքացի, Հրեայ առեւտրական-գործարար՝ Տանի Ռուպէնսթայնին (Անգլերէն՝ Danny Rubenstein)։ Պատրիարքարանի այդ ժամանակուայ կալուածներու տեսուչ Խաչիկ Երէցեանը (այդ ժամանակ դեռ կը կոչուէր՝ Պարէտ Ծայրագոյն Վարդապէտ, 2023-ի Մայիսի 6-ին կարգալոյծ* եղած) Սասունեանին տեղեկացուցած է թէ այդ հողատարածքը տրուած է 98 տարուայ վարձակալութեան, եւ այդտեղ Ռուպէնսթայնը շքեղ պանդոկ-հիւրանոց մը պիտի շինէ։ Պատրիարքութիւնը կը յայտնէ թէ այս գործարքը կնքուած է «Արաբական Միացեալ Էմիրութիւններուն մէջ գտնուող ընկերութեան մը հետ», եւ կ՚ակնկալուի որ հազրաւոր տոլարներով շահոյթ պիտի մատակարարէ։[7][8]
* Կարգալոյծը (Անգլերէն՝ Defrocked կամ՝ Deconsecrated, Secularized, Casted-out, Defrocked) այն կղերականն է որուն հոգեւոր բարձրագոյն իշխանութիւնը լուծած է հոգեւորական կարգէն, զրկած է աստիճանէն ու որուն վրայէն հանած է հոգեւորականի կոչումը, նաեւ կը կոչուի՝ կարգազուրկ, Փիլոնազուրկ (Եկեղեցական արարողական վերարկու՝Փիլոնէն զրկուած)։
Պատկերասրահ Խմբագրել
-
1997 Թուականի Հայաստանի Հանրապետութեան նամականիշ, ուր պատկերուած է Երուսաղէմի Հայկական Թաղամասը եւ Սուրբ Յակոբ վանքը։ -
Հայկական դրօշը՝ Թաղամասի փողոցներէն մէկուն մէջ։ -
Վանքի համալիրին մանրամասն քարտէսը։ -
Հայկական Թաղամասի փողոցներէն մէկը։ -
Երուսաղէմահայ սկաուտներ, Հայկական Թաղամասին մէջ, բարձրացուցած են Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան դրօշները։ -
Երուսաղէմի Հին Քաղաքին հարաւային մասին քարտէսը, ուր կը տեսնենք Չորս Թաղամասերը (Սրճագոյնը Հայկականն է)։ Իսկ մութ կապոյտը այն տարածքն է որ բռնազաւթուած է Հրեաներուն կողմէն բռնազաւթուած եւ Հրեական թաղամասին կցուած տարածքը։ -
Հայ մը՝ Երուսաղէմի մէջ, նկարուած մօտաւորապէս 1900 թուականին, կլկլակ ծխած ատեն, նկարի յետամասին «Կաթողիկէ Վերափոխման Աբբայարան»-ը։
.jpg)
Տե՛ս Նաեւ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը] Խմբագրել
- Կովերու Պարտէզի Խնդիրը։
- Արաբական Շուկայ (Հին Երուսաղէմ):
- Հին Երուսաղէմի Բնաջնջուած Մաղրէպցիներու Թաղամասը։
- Խաչիկ Երէցեան (Պարետ)։
- Երուսաղէմ։
- Պաղեստին։
-
1997 Թուականի Հայաստանի Հանրապետութեան նամականիշ, ուր պատկերուած է Երուսաղէմի Հայկական Թաղամասը եւ Սուրբ Յակոբ վանքը։
-
Հայկական դրօշը՝ Թաղամասի փողոցներէն մէկուն մէջ։
-
Վանքի համալիրին մանրամասն քարտէսը։
-
Հայկական Թաղամասի փողոցներէն մէկը։
-
Երուսաղէմահայ սկաուտներ, Հայկական Թաղամասին մէջ, բարձրացուցած են Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան դրօշները։
-
Երուսաղէմի Հին Քաղաքին հարաւային մասին քարտէսը, ուր կը տեսնենք Չորս Թաղամասերը (Սրճագոյնը Հայկականն է)։ Իսկ մութ կապոյտը այն տարածքն է որ բռնազաւթուած է Հրեաներուն կողմէն բռնազաւթուած եւ Հրեական թաղամասին կցուած տարածքը։
-
Հայ մը՝ Երուսաղէմի մէջ, նկարուած մօտաւորապէս 1900 թուականին, կլկլակ ծխած ատեն, նկարի յետամասին «Կաթողիկէ Վերափոխման Աբբայարան»-ը։
-
Սուրբ Յակոբ վանքին մուտքը։
.jpg)
Աղբիւրներ Խմբագրել
- Ormanian, Malachia (Armenian: Մաղաքիա Օրմանեան) (1931). Հայկական Երուսաղէմ (Armenian Jerusalem) (in Armenian). Jerusalem: St. James Press.
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ Malachia Ormanian, "Armenian Jerusalem" (1931) Էջ՝ 4։ (անգլերէն)
- ↑ Deyirmenjian Sevan (6 May 2013)։ «Քանի մը դրուագ Երուսաղէմէն Սուրբ Յակոբի հովանիին ներքոյ»։ Jamanak (հայերեն) (Istanbul)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 28 March 2016-ին։ «...պաշտօնապէս իսկ կոչուելով «Հայոց թաղ» անունով:» (, )
- ↑ Malachia Ormanian, "Armenian Jerusalem" (1931) Էջ՝ 4։ (անգլերէն)
- ↑ «Lamenting Jerusalem: The Armenian Quarter In The Old City | Asbarez.com»։ web.archive.org։ 2017-11-06։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2017-11-06-ին։ արտագրուած է՝ 2023-06-24 (անգլերէն)
- ↑ Golan, Patricia (11 February 2005). "A Cloistered Community". The Jerusalem Post. Archived from the original on 1 February 2015. (archived)) (անգլերէն)
- ↑ "Armenians caught in the middle". The Economist. 7 September 2000. Արտագրուած է 24 Յունիս 2023 (անգլերէն)
- ↑ «Communiqué from the Department of Real Estate»։ armenian-patriarchate.com։ Armenian Patriarchate of Jerusalem։ September 7, 2021։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 3 January 2022-ին։(անգլերէն)
- ↑ Arkun, Aram (16 September 2021). "Jerusalem Armenian Patriarchate Official Comments on New Land Lease". The Armenian Mirror-Spectator. Archived from the original on 18 November 2021.(անգլերէն)