Երուսաղէմի Մաղրէպցիներուն Թաղամասը
Մաղրէպցիներուն Թաղամասը (Արաբերէն՝ حارة المغاربة, Հ'արաթ Ուլ-Մաղարիպա) (Անգլերէն՝ Mughrabi Quarter) (Եբրայերէն՝ שכונת המוגרבים, Շխունաթ հաՄուկէրւիմ)։[1] Պաղեստինի Երուսաղէմ քաղաքի հին թաղամասներէն մին էր, որ կը գտնուէր հին քաղաքին հարաւ-արեւմտեան կողմը, հիմնուած ԺԲ (12-րդ) դարուն։
«Մաղրէպցիներուն թաղամաս»-ը սահմանակից էր «Ալ-Ագսա» (الأقصى) մզկիթի համալիրին արեւելեան կողմէն (Հրեաները զայն կը կոչէն՝ «Տաճարի Լեռ»), հարաւի կողմէն Հին Քաղաքին պարիսպներուն ներառեալ «Մաղրէպցիներու Դուռը» (Արաբերէն՝ باب المغاربة, Պապ Ուլ-Մաղարիպա), եւ «Հրեական Թաղամաս»-ը արեւմուտքին։
ِ1967-ի պատերազմէն ետք, {զոր Արաբները կը կոչեն՝ «حرب الـ٦٧» եւ «Ալ-Նաքսահ» (Արաբերէն՝ النكسة այսինքն խութի կամ հետընթացի օրը), իսկ հրեաները կանուանեն՝ «Վեցօրեայ պատերազմ»-ը, «Միլխէմէթ Շէշէթ Հայամիմ», (Եբրայերէն՝ מִלְחֶמֶת שֵׁשֶׁת הַיָּמִים)}, դէպի Արեւմտեան պատը Արաբերէն՝ Եբրայերէն՝ տանող նրբանցքը ընդարձակելու եւ այդ պատը Հրեայ աղօթողներուն համար հասանելի դարձնելու պատրուակով, թաղամասը կը կործանուի ու կը բնաջնջուի Իսրայէլի բանակին կողմէն, «Արեւելեան Երուսաղէմ»-ի շահապ (քաղաքի վերակացու)՝ «Թէտի Քոլէք»-ի (Եբրայերէն՝ טדי קולק) (Անգլերէն՝ Teddy Kollek) հրամանաով։
Այս թաղամասը բացաձգում մըն էր Իսլամական Թաղամասին, որ կը գտնուի հիւսիսեան կողմը, եւ հիմնուած էր որպէս պարգեւ եւ «Իսլամական անվաճառելի կալուածք»՝ «Ուագֆ» (Արաբերէն՝ وقف), Սալահ Ուլ-Տինի զաւակին կողմէն։
Անուանում
ԽմբագրելԱլ-Մաղարիպա թաղամասը թէեւ երբեմն կը կոչուի Մարոքեան Թաղամաս կամ Մարոքեան Քառորդը, մանաւանդ օտար լեզուներով։ Սակայն Արաբերէն՝ Ալ-Մաղարիպա (المغاربة) եզրոյթը Մարոքոցիներ եզրոյթէն աւելի լայն իմաստ կը կրէ, ու կը ներառնէ Ալճերիան, Թունուզը, Լիպիան Մարոքն ու Մորիթանեան։ «Ալ-Մաղրարիպա» (المغاربة) Արաբերէն կը նշանակէ Արաբական Աշխարհի Արեւմուտքցիները մինչ «Ալ-Մաշարիգա» (المشارقة) կը նշանակէ Արաբական Աշխարհի Արեւելքցիները։ Մինչեւ գաղութատիրական ոյժերուն կողմէն տարածաշրջանին պառակտումը, «Արաբական Արեւմտուտք»-ի (المغرب العربي, Ալ-Մաղրէպ Ալ-Արաբի) երկիրներուն մեծ մասին մէջ չկար յստակ զատորոշում, թէեւ տարբեր ցեղային խումբեր կապրէին ու կը շարունակեն ապրիլ այդտեղ։[2][3][4][5]
Ալ-Մաղարիպահ Դուռը
Խմբագրել
Ալ-Մաղարիպահ Դուռը, Արաբերէն Պապ Ուլ-Մաղարիպահ, կամ Պապ Ուս-Սուլուան, կամ ինչպէս Հրեաները կը կոչէն՝ Գոմաղբի Դուռ, կամ Թրիքի Դուռ[6]
Պատմութիւն
ԽմբագրելԱյուպեան եւ Մամլուքեան Ժամանակաշրջաններ
ԽմբագրելՕսմանեան Գրաւումի Ժամանակաշրջան
ԽմբագրելՕսմանեան կայսրութեան Համաշխարհային Ա․ (Առաջին) Պատերազմին մտնելէն երկու ամիս ետք, Երուսաղէմի Թուրք շահապ (կառավարիչ)՝ «Զաքի Պէյ»-ը կ՚առաջարկէ թաղամասը ծախել Հրեաներուն, գին դնելով 20,000 Ստերլինկ Ոսկի (Պրիթանական Փաունտ, £), այդ գումարով «Արեւելեան Պատ»-ին դիմաց պիտի ստեղծէր հանրային պարտէզ մը։։ Սակայն այն ժամանակուայ քաղաքի Հրեաները չունէին բաւարար գումարը։[7]
Պրիթանական Գաղութատիրութեան Ժամանակաշրջան
ԽմբագրելՅորդանանեան Ժամանակաշրջան
ԽմբագրելԿործանումը
ԽմբագրելՊատրաստութիւններ
ԽմբագրելԿործանումը
ԽմբագրելԿործանուած ու Բնաջնջուած Պատմական Շէնքերը
ԽմբագրելՎերլուծութիւններ
ԽմբագրելԸստ Իսրայէլցի հրապարակախօս, լրագրող՝ Կերշոմ Կորընպէրկ-ի, Անգլերէն՝ Gershom Gorenberg (Եբրայերէն՝ גרשום גורנברג, երբեմն ալ կարգ մը Իսրայէլցիներու կողմէն կը հչուի՝ Կեղշոմ Կողնպէղկ, կախեալ իրենց արմատներուն)․
|
«Ալ-Մաղարիպա» թաղամասը բնաջնելու այս գործողութիւնը պատշաճ էր ձախակողմեան-Սիոնիստներու նախապետական ռազմավարութեան՝ մեղմախօսութեան հետ զուգահեռ ստեղծել իրողութիւններ․ գործածել այժմու իրողութիւն դարձած եղելութիւնը վիճելի հողերուն քաղաքական ապագան (պատկանելիութիւնը) որոշելու համար։ - Կերշոմ Կորընպէրկ
|
|
Աղբիւրներ
Խմբագրել- Abowd, Thomas Philip (2000). "The Moroccan Quarter: A History of the Present" (PDF). Jerusalem Quarterly․
- Abowd, Thomas Philip (2014). Colonial Jerusalem: The Spatial Construction of Identity and Difference in a City of Myth: 1948-2012. Syracuse University Press. ISBN 978-0-815-65261-8.
Տե՛ս Նաեւ
ԽմբագրելԵրուսաղէմի Հայկական Թաղամասը։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ Abowd, Thomas Philip (2014). Colonial Jerusalem: The Spatial Construction of Identity and Difference in a City of Myth: 1948-2012. Syracuse University Press. ISBN 978-0-815-65261-8. էջ՝ 6։ (անգլերէն)
- ↑ «North Africa | History, Countries, Map, Population, & Facts | Britannica»։ www.britannica.com (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2023-04-16
- ↑ Ilahiane Hsain (2006-07-17)։ Historical Dictionary of the Berbers (Imazighen) (անգլերեն)։ Scarecrow Press։ ISBN 978-0-8108-6490-0
- ↑ Drake, Nick A.; Blench, Roger M.; Armitage, Simon J.; Bristow, Charlie S.; White, Kevin H. (11 January 2011). "Ancient watercourses and biogeography of the Sahara explain the peopling of the desert". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 108 (2): 458–462. Bibcode:2011PNAS..108..458D. doi:10.1073/pnas.1012231108. ISSN 1091-6490. PMC 3021035. PMID 21187416.
- ↑ Anthony Appiah; Henry Louis Gates (2005). Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience. Oxford University Press. p. 360. ISBN 978-0-19-517055-9.
- ↑ "Dung Gate". Jerusalem Municipality. Retrieved 2023-03-11.
- ↑ Gilbert, Martin (1996). "War, 1914–1917". Jerusalem in the Twentieth Century. Wiley. ISBN 978-0-471-16308-4. Էջ՝42։ (անգլերէն)