Լուտմիլա Մոտալովա

Լուդմիլա Մոտալովա(1935 - 1975), թարգմանիչ, չեխ հայագէտ:

Լուդմիլա Մոտալովա
Ծնած է	1935
Ծննդավայր	Չեխոսլովաքիա
Մահացած է	1975
Մահուան վայր	Փրակա, Չեխոսլովաքիա
Քաղաքացիութիւն	չեխ
Ազգութիւն	Չեխ
Ուսումնավայր	Շարլզ Համալսարան, Փրակի մէջ
Մասնագիտութիւն	թարգմանիչ, հայագէտ

Կենսագրութիւն

Լուդմիլա Մոտալովա ծնած է Օլոմոուց (Չեխոսլովաքիա) 1935 թ.-ին: Փրակայի Կարելի Համալսարանի բնասիրութեան բաժանմունքին մէջ՝ յունարէնի, հին սլաւոներէնի, լատիներէնի, լեհերէնի, անգլերէնի ու ռուսերէնի հետ միատեղ ան կ'ուսումնասիրէ հայերէն լեզուն, աշակերտելով ականաւոր լեզուարան Եարամիտ Եդիլշկայի: 1959 թ.-ին, աւարտելով համալսարանի դասընթացքը, ան պաշտօնի կը կոչուի Չեխոսլովաքիայի ԳԱ Արեւելագիտութեան Հիմնարկին կողմէ, եւ ուր կը շարունակէ թարգմանչական ու գիտահետազօտական իր աշխատանքները, մինչեւ իր կանխահաս մահը: Հայ գրականութեան ու հայ մշակոյթի հետ Լուգմիլա Մոտալովայի առաջին լուրջ հանդիպումը տեղի կ'ունենայ 1955 թ.-ին , երբ չեխերէնի կը թարգմանէ Աւ.Իսահակեանի «Լիլիթ» պատմուածքը:

Յաջորդ երկու տասնամեակներուն,աւելի քան տասը հատորներ հայերէնէ կը թարգմանէ չեխերէնի._Աւ. Իսահակեանի «Ինչումն է սփոփանքը» պատմուածքներու ժողովածուն (1958 թ.), Եղիշէ Չարենցի «Քաղցր ու Հրեղէն Աշխարհ» բանաստեղծութիւններու ժողովածուն (1962 թ.) _Բանաստեղծներու Օլդրժիխ Վիհլիդալի եւ Եարոսլաւ Տաֆելի գործակցութեամբ -, Ակսել Բակունցի պատմուածքները (1966 թ.), Գէորգ Արշակեանի «Թրաշուշաններ» Վիպակը (1966 թ.), Աւ. Իսահակեան «Աբու Լալա Մահարի»ն (1966 թ.)-Վլադիմիր Հոլանի գործակցութեամբ, Մ. Արմէնի «Յեղնար Աղբիւր» վիպակը՝ արժանացած երկու հրատարակութեան, (1968 եւ 1973 թթ.), Յովհաննէս Թումանեանի «Ախդամարը» (1969 թ.),Պարոյր Սեւակի «Հիմն Լոյսի» բանաստեղծութիւններու ժողովածուն (1971 թ.), հայկական ժողովրդային հէքիաթներու երկու հատորներ՝ «Կարմիր-Կանաչ-Սպիտակ խնձորներ» եւ «Կախարդական Վարդ» (1973 թ.), Հրանդ Մաթէւոսեանի «Օգոստոս»,«Ալխօ» եւ «Երկրի Ջիղը» վիպակներ (1973 թ.), Զորայր Խալափեանի «Որտեղ էիր Մարդ Աստուծոյ» վէպը (1975 թ.), եւլն.:

Թարգմանչական իր այս բեղուն գործունէութեան զուգահեռ Լուդմիլա Մոտալովա կը նուիրուի նաեւ հայ գրականութեան եւ մշակոյթի հարցերու ուսումնասիրութեան աշխատանքին: Այս գծով յիշատակութեան արժանի են «Սայեաթ-Նովա-Երգիչ Իմաստութեան ու Քնքշանքի» (1963 թ.), «Մի քանի Դիտողութիւններ Իսահակեանի Բառապաշարի մասին » (Հայերէն, 1965 թ.), «Հայ Պբոլետարական Գրականութեան Հիմնադիր Յակոբ Յակոբեան (1966 թ.), «Հայ Գրականութեան Դատական Աւանդութիւնները» )1974 թ.), «Հողի ուժը» (1974 թ.)- նուիրուած Հրանդ Մաթէւոսեանի դրականութեան-, յօդուածներն ու ուսումնասիրութիւնները:

Տակաւին ՝ Լ.Մոտալովայի դրչին կը պատկանին «Ասիայի եւ Ափրիկէի Գրողներու Բառարան»ի (երկու հատոր, 1967 թ.) հայ գրողներու նուիրուած քառասունեօթը յօդուածները, «Արեւելեան Գրականութիւններու Բառարանի»ի (անգլերէն լեզուով , Լոնտոն, 1967 թ.) հայ գրականութեան նուիրուած յիսունէ աւելի յօդուածները, «Սովետական Միութեան Ժողովուրդներու Գրողներու Բառարան»ի (1966 թ.) յետ-յեղափոխական շրջանի հայ գրողներու նուիրուած աւելի քան վաթսուն յօդուածներ, եւլն.:

Լ. Մոտալովա լուրջ հետաքրքրութիւն ցուցաբերած է նաեւ արդի հայ գեղանկարչութեան նկատմամբ: Այդ գծով անոր գրչին արդասիքն են արդի հայ նկարչութեան մեծ վարպետներու՝ Մարտիրոս Սարեան (1961 թ.), եւ Մինաս Աւետիսեանի (1968 թ.) նուիրուած առանձին ուսումնասիրութիւնները, որոնցմէ վերջին երկուքը լոյս տեսած են չեխերէն եւ անգլերէն լեզուներով: Լուդմիլա Մոտալովա կը մահանայ 1975 թ.-ին:

Աղբիւրներ

• Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս , Հատոր Զ., Պէրութ, 1977, էջ 358-359