Խանումա
«Խանումա» (վրաց.՝ ხანუმა), Աւքսենթի Ցակարելիի թատերգութիւնը, որ գրուած է 1882 թուականին, որու հիման վրայ 1948 թուականին Թիֆլիսի կինոստուդիոյին մէջ նկարահանուած է «Քեթօ եւ Կոտէ» ֆիլմը։
| Հեղինակ | Աւքսենթի Ցակարելի |
|---|---|
| Երկիր | Թիֆլիս |
| Լեզու | վրացերէն |
| Ոճ | Պիես |
Հրատարակչական թուական | 1882 |
Նիւթ
ԽմբագրելԹատերգութեան գործողութիւնները տեղի կ'ունենան Թիֆլիսի Հաւլաբար հայկական թաղամասին մէջ XIX դարու սկզբը։ Վրացի սնանկացած իշխան Պանտիաշվիլին կը ծրագրէ ամուսնանալ հարուստ աղջկայ մը հետ։ Այդ նպատակով ան կը վարձէ յայտնի խնամախօս (միջնորդ) Խանումային։ Վերջինս իշխանի համար որպէս հարսնցու կը գտնէ Գուլիկոյին։ Այլ խնամախօս մը՝ Քաբաթօն, կ'ուզէ իշխանին ամուսնացնել հայ հարուստ առեւտրական Միկիչի դստեր՝ Սոնայի հետ։ Միկիչն ալ կը մտածէ այդ դուստրին ամուսնութեան շնորհիւ ձեռք բերել իշխանի տիտղոս։ Ան կը գտնէ իշխանի բոլոր պարտամուրհակները։
Կօտէն՝ Պանտիաշվիլիի զարմիկը, սիրահարուած է Սոնային։ Ան մասնաւոր դասեր կու տայ Սոնային։ Խանուման, փորձելով խանգարել իր մրցակիցին եւ, միաժամանակ, փափաքելով օգնել սիրահարներուն, կը ներկայանայ իշխանին Սոնայի փոխարէն։ Պանտիաշվիլին, տեսնելով ծեր, միաչքանի ու կաղ հարսնացուին, կը հրաժարի ամուսնանալ անոր հետ եւ նորէն կ'որոշէ կին առնել Գուլիկոյին։
Խանուման Սոնային կը հագցնէ Գուլիկոյի նման ու անոր փոխարէն կը ներկայացնէ իշխանին։ Աղջկայ գեղեցկութեամբ հմայուած իշխանը կ՛որոշէ ամուսնանալ անոր հետ, սակայն Միկիչը կը սպառնայ պարտամուրհակներով։ Այդ ժամանակ իշխանի զարմիկը՝ Կօտէն, կը համաձայնի ամուսնանալ Սոնայի հետ։ Անոր հետ ան քեռիին կ'ազատէ պարտքերէն, իսկ Միկիչին հնարաւորութիւն կու տայ ներկայանալ որպէս իշխան։ Պանտիաշվիլին կ'ամուսնանայ Գուլիկոյի հետ։ Իսկ Խանուման կ'ամուսնանայ Միկիչի հետ։
Թատերական ներկայացումներ
ԽմբագրելՌուսաստանի թատերախաղի մեծ թատրոնին մէջ 1972 թուականին «Խանումա» թատերգութիւնը բեմադրած է Գէորգի Տովստոնոգովը։ Ցագարելիի թատերգութեան թեքսթը հարմարեցուած է Բորիս Ռացերի ու Վլատիմիր Կոնստանդինովի կողմէն։ Այս բեմականացումը կը համարուի Գէորգի Տովստոնոգովի լաւագոյն աշխատանքներէն մէկը, 1978 թուականին նկարահանուած է այդ ներկայացման հեռատեսիլի տարբերակը։ Ներկայացման երաժշտութիւնը գրած է Գիա Կանչելին։ «Խանումա»-ն բեմադրուած է նաեւ Երեւանի Ստանիսլավսկիի անուան ռուսական թատերախաղի թատրոնին մէջ[1]։
Էկրանաւորումներ
Խմբագրել- Խանումա[2]
- Քեթօ եւ Կոտէ - նկարահանուած է Թիֆլիսի կինոստուդիայի մէջ 1948 թուականին
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ «Ստանիսլաւսկու անուան ռուսական դրամատիկական թատրոն»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016-06-18-ին։ արտագրուած է՝ 2015-12-25
- ↑ «Խանումա Ներկայացումներ»։ www.stanislavski.am։ արտագրուած է՝ 2023-02-01