Խաչապուրի
Խաչապուրի (վրացերէն՝ ხაჭაპური խաճապուրի), վրացական խոհանոցի կերակուր է, ազգային հացաբուլկեղէնի տեսակ[1][2], որ կը ներկայացնէ պանիրով բլիթ։
| Խաչապուրի ხაჭაპური | |
|---|---|
 | |
| Վրաստան | |
| Ենթատեսակ | կարկանդակ? եւ սնունդ |
| Առաջացման երկիր |
 Վրաստան |
| Բաղադրամասեր | |
| Հիմնական | պանիր, խմոր |
Անուանումը առաջացած է «թթուասեր» (ხაჭო — «խաճոյ») եւ «հաց» (პური ` կ՚արտասանուի «պուրի»։ Սակայն երբեմն թխուածքը կ՚ըլլայ միսով եւ ձուկի միսով, բայցեւայնպէս կրկին կ՚անուանեն խաչապուրի, որ սխալ է։
Պատմութիւն
Խմբագրել
Բացի խաչապուրիէն Վրաստանի մէջ գոյութիւն ունի լոբիանի (լոբիով տափակ կարկանդակ), կուբդարի (համանման կարկանդակ միսով)։ Խաչապուրիի մօտիկ ազգականն է բալկարոկարաչեւեան խիչին (պանրագետնախնձորային լոշիկներ կամ մսային լցոնով) եւ օսեթական թխուածքի որոշ տեսակներ։
2010-ին Վրաստանի սեփականութեան ազգային ինտելեկտուալ կեդրոնը ընդունեց օրիանագիծ «խաչապուրիի» անուանման վերաբերեալ։ 2011-ի Սեպտեմբերին Վրաստանի կառավարութիւնը արտօնագրեց խաչապուրին եւ շարք մը այլ ազգային կերակուրներ[3]։
Պատրաստումը
ԽմբագրելԽաչապուրիի պատրաստման շատ տեսակներ կան՝ մեգրելական, իմերեթական եւ այլն։ Կան նաեւ տեսքով շատ տարբեր. իմերեթական խաչապուրին կլոր է, մեգրելականը նոյնպէս, բայց վերէն պատուած են սուլուգունի պանիրի շերտով, աջարական խաչապուրին նաւակաձեւ է ու ձուով լեցուած, ռաչինականը՝ կլոր, լոբիի լցոնով, եփուած ռաչինական բեկոնով։
Լցոնի դասական տարբերակը իմերեթական պանիրն է (չկինտի-քուելի)։ Չնայած ընդունուած կարծրատիպին՝ խաչապուրիի լցոնի մէջ սուլուգունի չի մտներ։
Խմորի աւանդական տեսակներէն կարելի է համարել անթթխմորը, «ամոքահունց խմոր». խմորիչի բացակայութիւնը որոշ չափով կը լրացնեն մածունի մէջ եղած կաթնաթթուային օրգանիզմներու հաշուով։ Բացի մածունով աւանդական խմորէն կան նաեւ կրօնական ծիսական տարատեսակներ՝ խմորիչով եւ աղի (ասոնք վերջին շրջանին նորամուծութիւններ են)։
Թխուածքը կը պատրաստուի թաւայի վրայ, եթէ պատրաստուած է մածունով ու կը թխուի ջեռոցի մէջ, եթէ խմորիչով է կամ աղի։