Կեմերէկ

Կեմերէկ (Կամարակ), 9-րդ դարէն սկսեալ Արեւմտեան Հայաստանի ավաններէն, այժմ Թուրքիոյ Սեբաստիա քաղաքի գիւղաքաղաքներէն է: 16-րդ դարու սկիզբը Կիլիկիա Թագաւորութենէն գաղթած Հայերն ալ հոս հաստատուած են:

Բնակավայր
Կեմերէկ
Երկիր	Թուրքիա
Տարածութիւն	1110,7 քմ²
ԲԾՄ	1204 մեթր
Բնակչութիւն	24 828 մարդ (2018)
Ժամային գօտի	UTC+3։00

Sivas location Gemerek

Կեմերէկի եօթը թաղերը բաժնուած էին վերի (բարձրադիր) եւ վարի մասերու: Տուները կառուցուած էին սանդղաձեւ: 1913-ին, Կեմերէկի 6762 բնակչութենէն 5212-ը այսինքն 1252 տունի 902-ը Հայ էին: Ս. Աստուածածին, Ս. Գէորգ եւ Ս. Գրիգիր Լուսաւորիչ եկեղեցիները, 500 աշակերտին ժամանած չորս վարժարաններ կը գործէին: Երկար ժամանակ նախ Կեսարիոյ, յետոյ Եօզկաթ առաջնորդութեան կապուած մնաց: Կը կրէր Կապադովկիական անցեալ հետքերը: Խօսակցական հայերէն լեզուն շատ նման էր Կեսարիոյ բարբառին: Բողոքական համայնքը ունէր եկեղեցի մը եւ 100 աշակերտով դպրոց մը: Կեմերէկի մօտակայ շրջակայքը՝ Թօփաչ գիւղի մէջ ալ կար նաեւ դպրոց մը եւ Ս. Սարգիս Եկեղեցին:

Ժողովուրդը կը զբաղուէր արհեստներով, գորգագործութեամբ, արտադրութեամբ՝ կտաւներ, որակաւոր կերպասի ներկեր, կաշիէ առարկաներ, երկրագործական գործիքներ, արեւտուրով, գիւղատնտեսութիւն եւ անասնաբուծութիւնով:

Stele Gemerek 05

1915-ի Մեծ Եղեռնիի ժամանակ հայերը բռնութեամբ տեղահանուել են: Մեծ մասը զոհուած է: Սակաւաթիւ փրկուողներէն ոմանք վերադարձած են Կեմերէկ, ուր 1946-ին կար 245 հոգի՝ 40 տուն:

Կեմերէկի շառաւիղները կ'ապրին Իսթանպուլ, Երեւան, Երուսաղէմ, Յորդանան, Եգիպտոս, Եւրոպա, Հիսիւս եւ Հարաւ Ամերիկա:

Աղբիւրներ

• Հայկական Համառոտ Հանրագիտարան 2, էջ 653:
• Օսմանեան Կայսրութեան Մէջ 1915-է Առաջ, Րայմոնտ Հ. Գէորգեան - Փաուլ Փապուճեան