Ուիքիփետիա

Մայր Հայաստան յուշահամալիր

Մայր Հայաստան յուշահամալիր, յուշահամալիր է Երեւանի մէջ, կառուցուած է ի նշանաւորումն ԽՍՀՄ-ի՝ Հայրենական մեծ պատերազմին տարած յաղթանակին։ Բացուած է 29 Նոյեմբեր 1950-ին Յաղթանակ զբօսայգիին մէջ։ Հեղինակը ԽՍՀՄ ժողովրդական ճարտարապետ Ռաֆայէլ Իսրայէլեանն է։ Պատուանդանի վրայ տեղադրուած էր ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ Սերկէյ Մերգուրովի հեղինակած Ժոզեֆ Սթալինի 17 մեթր բարձրութեան պղինձէ կոփածոյ արձանը։ 1951 թուականին հեղինակները արժանացած են ԽՍՀՄ պետական մրցանակի։ 1962 թուականին հանուած է Ժոզեֆ Սթալինի արձանը։ 1967 թուականին տեղադրուծ է Հայաստանի ժողովրդական նկարիչ Արա Յարութիւնեանի հեղինակած 22 մեթր բարձրութեան պղինձէ կոփածոյ «Մայր Հայաստան» արձանը[1]։

Յուշահամալիրը նախագծուած է հայկական եռանաւ կոթիկ եկեղեցւոյ կառուցուածքով, ընդհանուր բարձրութիւնը 52 մեթր է։ Յաղթանակի յուշարձան ճարտարապետական եւ քանդակագործական մասերը համարժէք են եւ ընդհանուր մտայղացման սահմաններուն մէջ ունին ինքնուրոյն նշանակութիւն, բովանդակութիւն ու իմաստաւորում։ Պատերու զուսպ մշակումը, քանդակազարդ շքամուտքի 19 չկրկնուող անուատախտակներու նուրբ նկարուածքը հարազատ են ազգային արուարձանի լաւագոյն նմոյշներուն։ Յուշարձանը կառուցուած է սեւ տուֆով։ 1970 թուականին բացուած է Հայաստանը Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ 1941-1945 թուականներուն։

1995 թուականին ան վերանուանուած է Մայր Հայաստան զինուորական թանգարանի եւ անցած ՀՀ ՊՆ ենթակայութեան մէջ։ Թանգարանը գլխաւորաբար կ՛արտացոլայ 2 թեմա՝ Հայ ժողովուրդի մասնակցութիւնը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին եւ Արցախեան ազատագրական պատերազմ[2]։

Տ-34 հրետանիի գողութիւնը Խմբագրել

Զբօսայգիին ցուցանմոյշներուն մէջ ներառուած է Տ-34 հրետանին, որ երկրորդ համաշխարհային պատերազմին եղած է Սովետական բանակի հրետանիներէն մէկը, իսկ 30 Հոկտեմբեր 1974-ին բերուած է Թիֆլիսէն։ 1990 թուականին հրետանին գողցած են ֆետայիական շարժման մասնակիցները՝ զայն գործարկելու յոյսով։ Մէկ ամիս անց հրետանին յայտնաբերուած է Էջմիածինի շրջակայքին մէջ[3]։

Պատկերասրահ Խմբագրել

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. ↑ Рождение "Матери Армении"։ Собеседник Армении։ N 7, 20 июля, 2007 г։ էջ 18 
  2. ↑ Հռիփսիմէ Սիմոնեան (2008 թ)։ Այս մեր երկիրն է, Հայաստան։ Երեւան: Հեղինակային հրատարակութիւն։ էջեր 125–128։ ISBN 978-99930-4-959-3 
  3. ↑ Ցուցանմուշի պատմութիւն մը. թանգարանային հրետանիի երկրորդ մարտական «գրոհը»
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մասը վերցուած է Հայկական համառօտ հանրագիտարանէն, որու նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի մէջ։  
 
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Մայր_Հայաստան_յուշահամալիր&oldid=187641» էջէն