Յօզէֆշթաթ
Յօզէֆշթաթ, կամ Վիեննայի Ութերորդ թաղամաս, Վիեննայի ամենափոքր թաղամասն է: Ան 1850-էն ի վեր մաս կը կազմէ Վիեննայի եւ կը գտնուի քաղաքի կեդրոնը:
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Յօզէֆշթաթ | |||
| գերմաներէն՝ Josefstadt | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |
 Աւստրիա | ||
| Martin Fabisch? | |||
| Տարածութիւն | 1,08 քմ² | ||
| ԲԾՄ | 209 մեթր | ||
| Բնակչութիւն | 25 021 մարդ (1 Յունուար 2020)[1] | ||
| Փոստային ցուցանիշ | 1080 | ||
| Պաշտօնական կայքէջ | wien.gv.at/bezirk…(գերմ.) | ||
Աշխարհագրութիւն Խմբագրել
Յօզէֆշթաթ մաս կը կազմէ Վիեննայի կեդրոնը գտնուող թաղամասերուն: Դրացի թաղամասեր՝
- հիւսիսէն՝ 9-րդ Ալզէրկրունտ
- արեւելքէն՝ Ներքին քաղաք
- հարաւէն՝ 7-րդ Նօիպաու
- հարաւ-արեւմուտքէն՝ 16-րդ Օդդագրինկ
- հիւսիս-արեւմուտքէն՝ 17-րդ Հէրնալս
Անոր տարածութիւնը 1,08 քմ. ք. է, տիրանալով Վիեննայի ամենափոքր թաղամասի տիտղոսին:
Տարածքի գործածութիւն Խմբագրել
Յօզէֆշթաթ Վիեննայի ամենէ խիտ շենքերով շինուած թաղամասն է: Տարածքին միայն թէ 2% կանանչութիւնով լեցուն է:
| Շէնքեր/շինուած կարոցուածքներ | Կանաչութիւն | Ջրային | Փոխադրամիջոցներու
տրամադրուած | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 76,23 | 2,2 | – | 29,94 | |||||||
| Բնակարան | Գործարաններ | հանրային Հաստատութիւններ | Գիւղատնտեսական | Զբօսայգի | Անտառ | Մարգագետին | Փոքր պարտէզներ | Ազատ ժամի պարտէզներ | ||
| 64,81 | 0,44 | 10,98 | – | 2,09 | – | – | – | 0,12 | ||
Բաժանմունքներ Խմբագրել
Թաղամասը բաժնուած է վեց այլ մասերու՝ Ալդլերխընֆելտ, Ալզերֆորշթաթ, Յօզէֆշթաթ, Պրայթընֆելտ, Սբ. Ուլրիշ (Սանքդ Ուլրիշ) եւ Շթրոցիկրունտ: Այս բաժանմունքները ներկայիս մեծ դեր չեն խաղար, սակայն պատմական մասերն են, որոնց միացումով հիմնուեցաւ Յօզէֆշթաթ թաղամասը:
Այս մասերէն միայն թէ Ալդլերխընֆելտ, Պրայթընֆելտ, Յօզէֆշթաթ, Շթրոցիկրունտ եւ Սբ. Ուլրիշէն փոքր մասեր կը կազմէին Յօզէֆշթաթը (այն ժամանակ 7-րդ թաղամաս): 1961 Վիտընի բաժանումէն ետք Յօզէֆշթաթ եղաւ 8-րդ թաղամասը, եւ 1962 անոր աւելցաւ Ալզերֆորշթաթի հարաւային մասը:
Ժողովրդագրութիւն Խմբագրել
Բնակչութեան զարգացում Խմբագրել
Յօզէֆշթաթ 1869 կը բնակէին 53012 մարդիկ: Մինչեւ 1910, բնակչութեան թիւը շատ չփոխուեցաւ եւ հասաւ իր գագաթնակէտին՝ 53804: Ատկէ ետք, բնակչութեան թիւը հետզհետէ կը պակսէր: 2001-ին միայն թէ 22572 անձեր կ'ապրէին: Այս նուազումի բուն պատճառը բնակատարածքի պակասն էր: 2020 Յօզէֆշթաթ կ'ապրէին 25021 մարդիկ:
Բնակչութեան տարիք Խմբագրել
Յօզէֆշթաթի բնակչութեան տարիքի միջինը Վիեննայի միջին տարիքի շատ մօտ է: 2020-ին միջինը 41,2 տարեկան էր, իսկ Վիեննայի ընդհանուրը՝ 41 տարեկան:[2]
Բնակչութեան ծագում Խմբագրել
Յօզէֆշթաթի բնակչութիւնը մեծամասնութեամբ Աւստրիացի է (68,9%[3]): 17% կու գան Եւրոպական Միութեան երկիրներէն, իսկ մնացած 14,1% այլ երկիրներէ:[3]
Զինանշան Խմբագրել
Յօզէֆշթաթի զինանշանը կը ներկայացնէ հինգ նախկին թաղապետութիւնները, որոնք 1850-ին միացան Վիեննայի եւ կազմեցին 8րդ (նախ. 7րդ 1850-61) թաղամասը՝
- Զինանշանի մէջտեղը կը գտնուի Սբ. Յովսէփ եւ կը ներկայացնէ Յօզէֆշթաթ, որուն անունը առնուած է Կայսր Յօզէֆ Առաջինէն: Աջ ձեռքը բռնած է ճերմակ շուշան մը, իսկ ձախ ձեռքով՝ Յիսուս մանուկը:
- Վերի ձախ մասը կը ներկայացնէ Ալդլերխընֆելտը (հայ.՝ հին-Լերխընֆելտ, հին Արտոյտներու դաշտ): Կարմիր հիմը բաժնուած է արծաթագոյն խաչէ, եւ ամեն մէկ մասի վրայ կը գտնուին ոսկէգոյն արտոյտներ:
- Վերի աջ մասը կը ներկայացնէ Ալզերֆօրշթաթ: Պատկերին վրայ կայ Կաչաղակ մը, նստած թուփի մը վրայ:
- Վարի աջ մասը կը ներկայացնէ Շթրոցիկրունտը: Պատկերը կը ներկայացնէ Շթրոցի կոմսի զինանշանը՝ կարմիր հիմը երկուքի բաժնուած արծաթէ գերանէ մը:
- Վարի ձախ մասը կը ներկայացնէ Պրայթընֆելտը: Պակերի վրայ կը գտնուի Սբ. Մարիա, կեցած ամպի մը վրայ: Ան հագած է ոսկէ հագուստ մը կարմիր վերարկուով: Անոր բռնած է ոսկէ արքայացուպ մը եւ խաչ մը գունտի մը վրայ (Reichsapfel, հայ.՝ կայսրութեան խնձորը): Պատկերը առնուած է «Շօթըն» թեմի զինանշանէն, որոնք այստեղ բազմաթիւ ժողովներ կը գումարէին:[4]
Պատմութիւն Խմբագրել
Յօզէֆշթաթի այսօրուայ շրջանը պատմութեան մէջ շատ ուշ բնակեցուած է: Միայն Ներքին քաղաքի մօտ միջնադարէն ի վեր կար անանուն բնակավայր մը: 17-րդ դարէն սկսեալ, այս շրջանի մէջ սկսան բնակիլ մարդիկ: 1700 Վիեննա քաղաքը այս շրջանը վերածեց քաղաքի արուարձան եւ անոր անունը եղաւ Յօզէֆշթաթ (Կայսր Յօզէֆ Ա-ի անունով): 1801-ին Շօթընշթիֆթի միաբանութիւնը կը ծախէ իր այս տարածքի մէջ ունեցած կալուածները որպէսզի տեղ բացուի նոր շինարարութիւններու:
1850-ին Յօզէֆշթաթ կը միացուի Վիեննայի իբր 7-րդ թաղամաս: 1861 Վիտընի բաժանումէն ետք, Յօզէֆշթաթ կը դառնայ 8-րդ թաղամաս եւ 1862-ին անոր կը միանայ Ալզերֆորշթաթի հարաւային մասը:
Յօզէֆշթաթ շուտով դարձաւ քաղքենի դասակարգի բնակավայր: Այստեղ բնակած են եւ կը բնակին բազմաթիւ քաղաքական գործիչներ եւ պաշտօնեաներ: Հայնց Ֆիշըր, Աւստրիոյ նախագահը 2004-2016, նմանապէս կը բնակեր Յօզէֆշթաթի մէջ: Թաղամասը նոյնպէս ճանչցուած է իբր մտաւորականներով, արուեստագէտներով, դերասաններով եւ գրագէտներով լեցուն թաղամաս մը:
Քաղաքականութիւն Խմբագրել
Համաշխարհային երկրորդ պատերազմէն ետք 1945-2005 Աւստրիոյ Ժողովրդական Կուսակցութիւնը (ԱԺԿ) Յօզէֆշթաթի բոլոր ընտրութիւնները շահած է, եւ ատեններ նոյնիսկ քուէներու մեծամասնութեամբ: Սակայն 90-ական թուականներէն սկսեալ ԱԺԿ-ի եւ Աւստրիոյ Սոցիալ-Դեմոկրատական Կուսակցութեան (ԱՍԴԿ) ձայները հետզհետէ կը պակսէին: Աւստրիոյ Ազատական Կուսակցութիւնը (ԱԱԿ) փախդատած այլ թածամասերու Յօզէֆշթաթի մէջ մեծ դեր չէ խաղցած: 2005-ին Կանաչները, գլխաւորութեամբ Հերիպերդ Ռահճեանի (հայ պանդոկապետ մը), հաղթեցին ընտրութիւնները եւ Ռահճեան դարցաւ թաղապետ: 2010-ի ընտրութիւններուն Ռահճեան հիմնեց նոր կուսակցութիւն՝ «Էխթ Կրիւն - Լիսդէ Հերիպերդ Ռահճեան»: 2010 եւ 2015 նորեն հաղթեց ԱԺԿ-ն իսկ 2020-ի ընտրութիւնները հաղթեցին Կանաչները:
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ Statistik Austria - Bevölkerung zu Jahresbeginn 2002–2020 nach Gemeinden (Gebietsstand 1.1.2020)
- ↑ ktv_fbiechele։ «Die Josefstadt in Zahlen - Statistiken zum 8. Bezirk»։ www.wien.gv.at (գերմաներեն)։ արտագրուած է՝ 2021-07-02
- ↑ 3,0 3,1 Յօզէֆշթաթը թիւերով 2020 (Die Josefstadt in Zahlen 2020): Արտագրուած է՝ 2021-09-03
- ↑ «Bezirk Josefstadt»։ www.viennatouristguide.at։ արտագրուած է՝ 2021-09-03