Շահ Ճահան

Շահ Ճահան; պարս․՝ شهاب‌الدین مُحمَّد شاهجهان
Ծնած է	15 Յունուար 1592
Ծննդավայր	Lahore Fort, Լահոր, Մուղալական Կայսրութիւն
Մահացած է	22 Յունուար 1666 (74 տարեկանին)
Մահուան վայր	Ագրայի ամրոց, Ակրա, Մուղալական Կայսրութիւն
Մայրենի լեզու	Պարսկերէն
Կրօնք	Իսլամութիւն
Մասնագիտութիւն	միապետ
Վարած պաշտօններ	Հնդկաստանի Մուղալ կայսրութեան կայսր
Ամուսին	Մումթազ Մահալ, Izz-un-Nissa? եւ Kandahari Begum?
Ծնողներ	հայր՝ Ջահանգիր?, մայր՝ Jagat Gosain?
Երեխաներ	Parhez Banu Begum?, Jahanara Begum?, Dara Shikoh?, Shah Shuja?, Roshanara Begum?, Աուրենգզեբ?, Murad Bakhsh? եւ Gauhar Ara Begum?

Շահ Ճահան (15 Յունուար 1592(1592-01-15)^[1], Lahore Fort, Լահոր, Մուղալական Կայսրութիւն - 22 Յունուար 1666(1666-01-22)^[2]^[1], Ագրայի ամրոց, Ակրա, Մուղալական Կայսրութիւն^[4]), ան եղած է Հնդկաստանի 5-րդ կայսրը 1628-էն մինչեւ 1658: Շահ Ճահան, Ճահանկիր (31 Օգոստոս, 1569 - 7 Նոյեմբեր, 1627) կայսրին եւ Թաժ Պիտի Պիլքիս Մաքանիի (13 Մայիս, 1573 - 18 Ապրիլ, 1619) որդին էր:

Շահ Ճահան Հնդկաստանի կայսրը կ'անուանուի իր հօր մահէն ետք 1627-ին: Անոր նպատակն էր, իր Ապքար մեծ հօր նման, ընդարձակել եւ տարածել իր անսահման կայսրութիւնը: 1658-ին Շահ Ճահան հիւանդութեան պատճառով կը հրաժարի գահակալութենէն եւ գահաժառանգն էր իր որդին՝ Աուրանկզեպ: Ճահան կը մահանայ 1666-ին:

Շահ Ճահան հիմնած եւ կառուցած է բազմաթիւ յուշարձաններ եւ շիրիմներ, անոնցմէ ամէնէն յատուկն է Թաժ Մահալը որ կառուցած է 1632-էն 1654 թուականներուն միջեւ, իր կնոջ՝ Մումթազ Մահալին (1 Սեպտեմբեր, 1593 -17 Յունիս, 1631) համար:

Երբ Մումթազ Մահալ կը մահանայ 37 տարեկանին, Շահ Ճահանը անոր յիշատակին համար կ'որոշէ կառուցել Թաժ Մահալ դամբարանը, ու ներկայիս թէ Մումթազին եւ թէ Շահին մարմինները կը գնտուին հոն: Շինարարութեան մասնակցած են աւելի քան 22,000 վարպետներ^[5] կայսրութեան բոլոր կողմերէն, ինչպէս նաեւ վարպետներ Միջին Ասիայէն, Պարսկաստանէն ու Մերձաւոր Արեւելքէն։

Թաժ Մահալ եղած է Հնդկաստանի ամէնէն նշանաւոր վայրերէն մէկը եւ այդ դամբարանը կ'այցելեն բազմաթիւ զբօսաշրջիկներ:

Շահ Ճահանի ճարտարապետութիւնները Խմբագրել

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 https://pantheon.world/profile/person/Shah_Jahan
↑ Union List of Artist Names — 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>
↑ «Shah Jahan»։ Encyclopædia Britannica
↑ Taj Mahal Architecture — Architecture of Taj Mahal Agra — Design and Layout of Taj Mahal

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Բրոքհաուզի_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[[https://pantheon.world/profile/person/Shah_Jahan_https://pantheon.world/profile/person/Shah_Jahan]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 https://pantheon.world/profile/person/Shah_Jahan

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q2494649">[http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500245103_Union_List_of_Artist_Names]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2023.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a></div>-3] Union List of Artist Names — 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>

[4] «Shah Jahan»։ Encyclopædia Britannica

[5] Taj Mahal Architecture — Architecture of Taj Mahal Agra — Design and Layout of Taj Mahal

[1]

[2]

[4]

[3]

[5]

Շահ Ճահան պարս․՝ شهاب‌الدین مُحمَّد شاهجهان

Ծնած է	15 Յունուար 1592(1592-01-15)^[1]
Ծննդավայր	Lahore Fort, Լահոր, Մուղալական Կայսրութիւն
Մահացած է	22 Յունուար 1666(1666-01-22)^[2]^[1] (74 տարեկանին)
Մահուան վայր	Ագրայի ամրոց, Ակրա, Մուղալական Կայսրութիւն
Մայրենի լեզու	Պարսկերէն
Կրօնք	Իսլամութիւն
Մասնագիտութիւն	միապետ
Վարած պաշտօններ	Հնդկաստանի Մուղալ կայսրութեան կայսր
Ամուսին	Մումթազ Մահալ, Izz-un-Nissa? եւ Kandahari Begum?
Ծնողներ	հայր՝ Ջահանգիր?, մայր՝ Jagat Gosain?
Երեխաներ	Parhez Banu Begum?, Jahanara Begum?, Dara Shikoh?^[3], Shah Shuja?, Roshanara Begum?, Աուրենգզեբ?, Murad Bakhsh? եւ Gauhar Ara Begum?