Պերթոլտ Պրեխթ

Պերթոլտ Պրեխթ (10 Փետրուար 1898(1898-02-10)^[…], Աուկսպուրկ, Գերմանական Կայսրութիւն, Պաւարիոյ Թագաւորութիւն - 14 Օգոստոս 1956(1956-08-14)^[…], Արեւելեան Պերլին) Գերմանացի բանաստեղծ, արձակագիր, թատերական գործիչ, արուեստի տեսաբան, «Պերլին անսամպլ» թատրոնի հիմնադիր։ Յանձնառու թատրոնի ամէնէն հեղինակաւոր դէմքերէն:

Պերթոլտ Պրեխթ գերմաներէն՝ Bertolt Brecht
Ծննդեան անուն	գերմաներէն՝ Eugen Berthold Friedrich Brecht
Նաեւ յայտնի է իբրեւ	Bertolt Brecht եւ Berthold Larsen
Ծնած է	10 Փետրուար 1898(1898-02-10)[…]
Ծննդավայր	Աուկսպուրկ, Գերմանական Կայսրութիւն, Պաւարիոյ Թագաւորութիւն
Մահացած է	14 Օգոստոս 1956(1956-08-14)[…] (58 տարեկանին)
Մահուան վայր	Արեւելեան Պերլին
Քաղաքացիութիւն	Գերմանական Կայսրութիւն  Արեւելեան Գերմանիա  Ուայմարի Հանրապետութիւն  Աւստրիա
Կրօնք	Աթէիզմ
Ուսումնավայր	Լուտվիկ-Մաքսիմիլիան Համալսարան, Միւնիխ
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Երեք Գրոշանոց Օփերա, Կալիլէոյի կեանքը, Կովկասի կավճե շրջան?, Fear and Misery of the Third Reich?, Քաջ մայրիկն ու իր երեխաները, Սեզուանի բարի մարդը եւ Արթուրօ Ուիի դիմադրելի վերելքը
Մասնագիտութիւն	թատերագիր, երգերու հեղինակ, հեղինակ, թատերական ռեժիսոր, բանաստեղծ, երգաթատերագիր, գրաքննադատ, գրագէտ, ժապաւէնի բեմադրիչ, բեմադրիչ
Անդամութիւն	Պերլինի Գեղարուեստական Ակադեմիա եւ Արեւելեան Գերմանիոյ Արուեստներու ակատեմիա
Կուսակցութիւն	Գերմանական անկախ սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցութիւն
Ամուսին	Մարիաննա Ցոֆ? եւ Հելեն Վայգել?
Երեխաներ	Ստեֆան Բրեխտ?, Հաննե Հիոբ?, Բարբարա Բրեխտ-Շալ?, Michel Berlau? եւ Frank Banholzer?
Ստորագրութիւն

Իր սկզբնաւորութիւնը ունեցած է արտայայտչապաշտ շարժումին մէջ:

Պրեխթի «Դիւցազներգական թատրոն»ին մէջ շեշտը կը դրուի ոչ թէ կերպարի հոգեբանութեան, այլ արարքներուն վրայ:

Կեանք եւ գործունէութիւն

Ծնած է Պաւարիա:

Պրեխթ` բանաստեղծ մըն էր, որ կը բեմադրէր ի՛ր թատրերգութիւնները:

Պրեխթին առաջնահերթութիւնն էր փոխանցել յեղափոխական ասք: Դերասանական կատարումը անհատական է, մինչդեռ ասքը` քաղաքական, ուրեմն եւ` հաւաքական:

Պրեխթի թատրոնին մէջ դերասանի պարտականութիւնն էր կատարել բեմադրիչին «պատուէրները»:

Պրեխթի յարաբերութիւնները իշխանութիւններուն հետ լարուած էին ե՛ւ Միացեալ Նահանգներու, ե՛ւ Գերմանիոյ Դեմոկրատական Հանրապետութեան մէջ:

Պրեխթեան մեթոտի կապակցութեամբ յաճախ յիշուող «օտարացում»ը (verfremdung) կը նշանակէ, թէ դերասանը պէտք է քննադատական մօտեցում ունենայ կերպարի հանդէպ, ոչ թէ համակուի անով:

Պրեխթ կը գործածէր անխօս  շարժապատկերէ փոխ առնուած «մարմինի լեզուի» թեքնիքներ, որոնցմէ ամէնէն կարեւորը թերեւս «Gestus»ն է: Հայերէնով ամէնէն մօտիկ եզրը հաւանաբար «պահուածք»ն է: Կը նշանակէ որոշ ժամանակ անփոփոխ պահել դիմախաղ եւ կեցուածք, որ կ'արտայայտէ կերպարը բնորոշող գիծերէն մէկը:

Պրեխթի նպատակն էր հանդիսատեսը խորհրդածութեան մղել:

Շարժապատկերէ առնուած պրեխթեան այլ թեքնիք մըն է անջատ պատկերներու կցումը (մոնթաժ), այլ ոչ` սահուն անցք, շարունակութիւն: Ասիկա կրնայ շեշտել հակադրութիւնը եւ կերպարի մէջ գոյ հակասութիւնները: Պրեխթ նոյն  սկզբունքը կը կիրարկէր նաեւ թատրերգութեան կառոյցին մէջ: Պրեխթեան դերասանը որոշ իմաստով քննադատ մըն է: Այդ ուղղութեամբ Պրեխթ կը պահանջէր, որ դերասանը պատրաստէ տուեալ տիպարի յատկանիշներուն գոյքագիրը (inventory): Շարք մը մեծ բեմադրիչներու նման` Պրեխթ բռնակալ մըն էր:

Պրեխթի ամէնէն հիմնական յատկանիշը յանձնառութիւնն է:

Առանց տեսլականի եւ յստակ առաջադրանքի` բացարձակապէս ոչինչ կրնանք ներկայացնե: Առանց իմացութեան` ոչինչ կրնանք ցուցադրել - Պրեխթ

Ոչ յանձնառու դերասանը տեղ չունի իր թատրոնին մէջ, եթէ նոյնիսկ տաղանդաւոր է: Թատրոնը հասարակական գործունէութիւն է, այլ ոչ` ինքնանպատակ ժամանց: - Պրեխթ

Գրականութիւն

• [Anon.] 1952. "Brecht Directs". In Directors on Directing: A Source Book to the Modern Theater. Ed. Toby Cole and Helen Krich Chinoy. Rev. ed. Boston, MA: Allyn & Bacon, 1963. ISBN 0-02-323300-1. 291- [Account of Brecht in rehearsal from anonymous colleague published in Theaterarbeit]
• Bleitrach, Danielle; Gehrke, Richard (2015). Bertolt Brecht et Fritz Lang : le nazisme n'a jamais été éradiqué. LettMotif. ISBN 978-2-3671-6122-8.
• Demčišák, Ján. 2012. "Queer Reading von Brechts Frühwerk". Marburg: Tectum Verlag. ISBN 978-3-8288-2995-4.
• Demetz, Peter, ed. 1962. "From the Testimony of Berthold Brecht: Hearings of the House Committee on Un-American Activities, 30 October 1947". Brecht: A Collection of Critical Essays. Twentieth Century Views Ser. Eaglewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall. ISBN 0-13-081760-0. 30–42.
• Diamond, Elin. 1997. Unmaking Mimesis: Essays on Feminism and Theater. London and New York: Routledge. ISBN 0-415-01229-5.
• Eagleton, Terry. 1985. "Brecht and Rhetoric". New Literary History 16.3 (Spring). 633–638.
• Eaton, Katherine B. "Brecht's Contacts with the Theater of Meyerhold". in Comparative Drama 11.1 (Spring 1977)3–21. Reprinted in 1984. Drama in the Twentieth Century ed. C. Davidson. New York: AMS Press, 1984. ISBN 0-404-61581-3. 203–221. 1979. "Die Pionierin und Feld-Herren vorm Kreidekreis. Bemerkungen zu Brecht und Tretjakow". in Brecht-Jahrbuch 1979. Ed. J. Fuegi, R. Grimm, J. Hermand. Suhrkamp, 1979. 1985 19–29. The Theater of Meyerhold and Brecht. Connecticut and New York: Greenwood Press. ISBN 0-313-24590-8.
• Eddershaw, Margaret. 1982. "Acting Methods: Brecht and Stanislavski". In Brecht in Perspective. Ed. Graham Bartram and Anthony Waine. London: Longman. ISBN 0-582-49205-X. 128–144.
• Esslin, Martin. 1960. Brecht: The Man and His Work. New York: Doubleday. ISBN 0-393-00754-5, first published in 1959 as Brecht: A Choice of Evils. London: Eyre & Spottiswoode.
• Brecht on Film and Radio. Edited and translated by Marc Silberman. London: Methuen. 2000. ISBN 978-1-4081-6987-2.
• Brecht on Art and Politics. Edited and translated by Marc Silberman. London: Methuen. 2003. ISBN 0-413-75890-7.
• Davies, Steffan; Ernest Schonfield (2009). Davies, Steffan; Schonfield, Ernest (eds.). Alfred Döblin: Paradigms of Modernism. Berlin and New York: Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-021769-8.
• Willett, John, ed. (1993). Journals 1934–1955. Translated by Hugh Rorrison. London and New York: Routledge. ISBN 0-415-91282-2.
• Womack, Peter (1979), Brecht: The Search for an Audience, in Cencrastus No. 1, Autumn 1979, pp. 24 – 28, ISSN 0264-0856