Պօղոս Արապեան

Պօղոս Արապեան;
Ծնած է	1742
Ծննդավայր	Ապուչեխ, Ակն
Մահացած է	1835
Մահուան վայր	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Մասնագիտութիւն	տպագրիչ, typist

Արապեան Պօղոս Ապուշէխցի (1742^[1]^[2], Ապուչեխ, Ակն^[1]^[2] - 1835^[1]^[2], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն^[1]^[2]), հայ տպարանատէր։

Ծնած է Ակնէն ոչ հեռու գտնուող՝ Ապուշէխ, գիւղին մէջ։ Հօրը հետ կը տեղափոխուի Պոլիս, ուր ժամանակաւորապէս կը զբաղի մանրավաճառութեամբ, իսկ այնուհետեւ աշակերտելով հօրը՝ տպագրիչ Յովհաննէս Աստուածատուրեանին՝ կը սերտէ եւ խորապէս կ՚ուսումնասիրէ ժամանակի տպագրական գործը։

Հետզհետէ կատարելագործելով ու լրացնելով հօր ստեղծած հայերէն տառաձեւերը ու զարգացնելով տպագրական աշխատանքի ոլորտի մէջ ունեցած կարողութիւնները, Պօղոս Արապեան կը ձեռնարկէ նաեւ վրացական ու թուրքական տպագրութեան հիմք դարձած առաջին տառաձուլուածքներու ստեղծումը։

1770-ական թուականներուն Պօղոս Արապեան՝ որպէս հմուտ գրաձուլիչ, Կ․ Պոլսոյ մէջ տպարան կը հաստատէ, որ իր ընդարձակութեամբ առաջին տեղը կը գրաւէր։ Այս տպարանէն ներս տպուած են մեծ թիւով պարբերական հանդէսներ՝ «Ազդարար Բիւզանդեան»^[3], «Սուրհանդակ Բիւզանդեան», «Նոյեան Աղաւնի» եւ 1856-ին՝ «Զուարճախօս»-ը^[4]։ 1820 թուականէն սկսած, այս տպարանին մէջ լոյս տեսած են՝ «Բան Հրաւէր Սիրոյ», «Պատմութիւն Մարինայ Կուսին», «Շարական» եւ այլ հոգեւոր բովանդակութեամբ գիրքեր։

Պօղոս Արապեան մահացած է Կ․ Պոլսոյ մէջ, իսկ տպարանը երկար ժամանակ գոյատեւած է մահէն ետք։^[5]

Գրականութիւն

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 153.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a>
↑ «Վիեննայի Մենաստանին Մամուլին Շտեմարանը- ԱԶԴԱՐԱՐ ԲԻՒԶԱՆԴԵԱՆ»։ արտագրուած է՝ 2022-12-13
↑ «Վիեննայի Մենաստանին Մամուլին Շտեմարանը- ԶՈՒԱՐՃԱԽՕՍ»։ արտագրուած է՝ 2022-12-23
↑ Թէոդիկ, Տիպ ու տառ, Կ.Պոլիս, 1912։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1239328"_data-entity-id="Q2657718">[[:hy:s:Հայկական_սովետական_հանրագիտարան|Հայկական_սովետական_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:Վիքտոր_Համբարձումեան|Վ.&nbsp;Համբարձումյան]],_[[:Կոստանդին_Խուդաւերդեան|Կ.&nbsp;Խուդավերդյան]]_—_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_1974.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q164396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6429958"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2657718"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1787111"_data-entity-id="Q28722393">[[:d:Q28722393|Ով_ով_է._հայեր]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_խմբ._[[:hy:Հովհաննես_Այվազյան|Հ.&nbsp;Այվազյան]]_—_[[:Երեւան|Երևան]]:_[[:d:Q124405912|Հայկական_հանրագիտարան_հրատարակչություն]],_2005._—_հատոր&nbsp;1._—_է.&nbsp;153.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a></div>-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 153.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13053761"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124405912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1953"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28722393"></a>

[3] «Վիեննայի Մենաստանին Մամուլին Շտեմարանը- ԱԶԴԱՐԱՐ ԲԻՒԶԱՆԴԵԱՆ»։ արտագրուած է՝ 2022-12-13

[4] «Վիեննայի Մենաստանին Մամուլին Շտեմարանը- ԶՈՒԱՐՃԱԽՕՍ»։ արտագրուած է՝ 2022-12-23

[5] Թէոդիկ, Տիպ ու տառ, Կ.Պոլիս, 1912։

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Պօղոս Արապեան
Ծնած է	1742^[1]^[2]
Ծննդավայր	Ապուչեխ, Ակն^[1]^[2]
Մահացած է	1835^[1]^[2]
Մահուան վայր	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն^[1]^[2]
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն	Հայ^[1]
Մասնագիտութիւն	տպագրիչ, typist