Սղերթ
Սղերթ, Արեւմտեան Հայաստանի քաղաքներէն։ Այլ անուններ չունի, սակայն կը յիշատակուին նոյն անուան շարք մը տարբերակներ՝ Սղերտ, Սիիրթ եւ այլն։ Սովորաբար միշտ համարուած է քաղաք, թէպէտ այն սոսկ գիւղաքաղաք է։
| Քաղաք | |
|---|---|
| Սղերթ | |
| թրք.՝ Siirt ili | |
 | |
| Երկիր |
 Թուրքիա |
| Ներքին բաժանում | Baykan?, Դեհ?, Վերին Խարզան?, Բարվարի գավառակ?, Սիիրթ, Շիրվանի գավառակ? եւ Տիլլո? |
| Տարածութիւն | 6182 քմ² |
| Բնակչութիւն | 331 670 մարդ (2018)[1] |
| Հեռախօսային ցուցանիշ | 484 |
| Փոստային ցուցանիշ | 56000–56999 |
| Շրջագայութեան պետ-համարագիր | 56 |
| Պաշտօնական կայքէջ | siirt.gov.tr |
Կը գտնուի Արեւելեան Տիգրիսի աջակողմեան վտակ Պիթլիս գետի ստորին հոսանքի շրջանին մէջ։ Բարձրութիւնը ծովի մակարդակէն 1100մ է։ Կլիման տաք է եւ ցամաքային։ Յայտնի է իր մրգաստաններով, յատկապէս խաղողով։ 16-18-րդ դարերուն կը մտնէր Տիգրանակերտ նահանգին, իսկ անկէ ետք՝ Պիթլիս նահանգին մէջ։
Պատմութիւն
ԽմբագրելՍղերթը գոյութիւն ունի շատ հին ժամանակներէն։ Անոր հիմնադրումը ոմանք կը կապեն Մեծն Տիգրանի անուան հետ։ Աղբիւրներու յիշատակութիւններէն կ’երեւի, որ բաւական բարգաւաճ քաղաք եղած է նաեւ միջին դարերուն։
Սղերթը 1800-1830 թուականներու ունեղած է մօտ 17 հազար բնակիչ, որոնցմէ 10000-ը հայեր եղած են։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեակին այստեղ ունեղած է 13000 բնակիչ, որոնցմէ հայերը 6000 եղած են։
1895-ի կոտորածի ժամանակ կողոպտուած են տեղի եկեղեցին, առաջնորդարանը եւ դպրոցը, հայ բնակչութեան մեծ մասը բռնութեամբ իսլամացուած, հոգեւորականները՝ կոտորած, կիները՝ անարգած: Իսկ 1915-ի Ցեղասպանութեան ժամանակ բնաջնջուած են այստեղի հայութիւնը[2]։
Սղերթի գտածոները
ԽմբագրելՍղերթի շրջանին մէջ յայտնաբերուած է բրածոյներ, որոնք կը պատկանի «նումմուլիթ» կոչուող ծովային կենդանիին։ Կենդանին միաբջիջ է։
Այժմ այս նմուշները կը ցուցադրուին Տիգրանակերտի Կենդանաբանական թանգարանին մէջ։ Ըստ գիտնականներու՝ բրածոները 50 միլիոն տարեկան են
Քանի որ այդ տարածքները առաջ ծովով ծածկուած եղած են, մասնագէտները ցանկութիւն ունեցած են ուսումնասիրելու այդ վայրերը։[3]
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ Population of provinces by years - 2000-2018 — Turkish Statistical Institute.
- ↑ «Ճանչնանք Արեւմտեան Հայաստանը․ Սղերթ»։ Western Armenia TV (wa-WA)։ 2022-12-30։ արտագրուած է՝ 2023-04-11
- ↑ «Սղերթի գտածոները 50 միլիոն տարեկան են»։ Western Armenia TV (wa-WA)։ 2019-05-23։ արտագրուած է՝ 2023-04-11