Անաստաս Միկոյեան

Պատկեր:Anastas Mikoyan namak.jpg

խսհմ ներքին գործերու ժողկոմ Եժովի նամակը, ուր ան Ստալինին կը փոխանցէ 2000 հայերու գնդակահարելու Անաստաս Միկոյեանի խնդրանքը

:

Անաստաս Յովհաննէսի Միկոեան (ռուս.՝ Анастас Иванович Микоян, 25 Նոյեմբեր, 1895, գ. սանահին — 21 Հոկտեմբեր, 1978, Մոսկուա), Խորհրդային պետական ու քաղաքական գործիչ, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1943): Յայտնի է որպէս խորհդային ժամանակաշրջանի ամենաերկար քաղաքական կենսագրութիւն ունեցող գործիչներէն մէկը (1919-1974թթ․), որ նոյնիսկ դարձած է քաղաքական սատիրայի թեմայ:

Յայտնի է նաեւ Հայաստանի մէջ 1500-2000 հայերու, որոնցմէ են` Հայաստանի Հանրապետութեան զինուած ուժերու սպաներու, մշակութային եւ քաղաքական գործիչներու գնդակահարութիւնը կազմակերպելու նպատակով ԽՍՀՄ ներքին գործերու ժողկոմ Եժովի միջոցով ստալինին ուղղուած կը դիմէ-խնդրանքով, ինչպէս նաեւ Արցախը, նախիջեւանն ու Գարդմանքը Խորհրդային Ադրբեջանի կազմին մէջ ձգելու, Հայկական հարցը միջազգային ասպարէզէն հեռացնելու անխախտ դիրքորոշումով եւ պահանջով: :

Կենսագրութիւն

Անաստաս Յովհաննէսի Միկոյեան, ծնած է 1895 թ. 13 Նոյեմբերին՝ Սանահին գիւղին մէջ (ներկայիս` ՀՀ Ալաւերդի քաղաքի Սանահին թաղամաս): Գիւղական դպրոցը աւարտելէ ետք ընդունուած է Թիֆլիսի հոգեւոր ճեմարանը: 1914 թ. Միկոյեանը միացած է հայ կամաւորականներու ջոկատին, եւ մինչեւ 1915 թ. գարունը կռուած թրքական ճակատին վրայ , սակայն հիւանդութեան պատճառով ձգած է ծառայութիւնը եւ վերադարձած է Թիֆլիս: 1916-ին ընդունուած է Էջմիածնի հոգեւոր ճեմարանը, իսկ յաջորդ տարիէն ետք սկսած է կուսակցական աշխատանքը Թիֆլիսի եւ Պաքուի մէջ:

Արդէն որպէս Պաքուի ՌՍԴ(բ) կ կոմիտէի նախագահութեան անդամ Միկոյեանը խմբագրած է նաեւ «Социал-демократէ եւ «Известия Бакинского Советаէ թերթերը:

Պաքուի կոմիսարներու տապալումէն ետք մնացած է Պաքուի մէջ` գլխաւորելով բոլշեւիկներու ընդյատակեայ շրջկոմը:

Թուրքերու կողմէն Պաքուն գրաւելէ անմիջապէս առաջ Միկոյեանը կրցաւ հասնիլ կոմիսարներու ազատ արձակման ու էւակուացիայի կազմակերպմանը: Այնուհետեւ ան կոմիսարներուն շոգենաւով դուրս բերաւ Պաքուէն, սակայն Կրասնովոդսկի մէջ անոնք նորէն ձերբակալուեցան: Միկոյեանը ազատուեցաւ 1919 թ. փետրուարին եւ հէնց նոյն տարուայ մարտին սկսաւ ղեկավարել ՌԿԿ (բ)-ի կովկասեան մարզկոմի Պաքուի գրասենեակը:

1919 թ. հոկտեմբերին ան կանչուեցաւ Մոսկուա եւ դարձաւ ՌԿԳԿ անդամ: Բոլշեւիկներու կողմէն Պաքուն գրաւելէ ետք Միկոյեանը վերադարձաւ Պաքու որպէս 11-րդ բանակի ռազմայեղափոխական կոմիտէի լիազօր: Այնուհետեւ, մինչեւ 1920 թուականը ղեկավարած է Նիժնի Նովգորոդի նահանգային կոմիտէն:

1926-1949 թթ․ եւ 1953-1955 թթ․ եղած է ԽՍՀՄ Կառավարութեան կազմին մէջ, ղեկավարելով, ըստ հերթականութեան, ԽՍՀՄ Արտաքին եւ ներքին առեւտուրի, Մատակարարման, Սննդի արդիւնաբերութեան ժողովրդական կոմիսարիաները, Արտաքին առեւտուրի, Առեւտուրի նախարարութիւնները: 1946–1949 թթ․ եւ 1953-1955 թթ․ ան նաեւ ԽՍՀՄ Նախարարներու Խորհուրդի նախագահի տեղակալն էր, 1957-1964 թթ` առաջին տեղակալը:

Անաստաս Միկոյեանի անուան հետ է կապուած ԽՍՀՄ սննդի արդիւնաբերութեան ծաւալումը: Դեռեւս 1931 թ., հանդիսանալով ԽՍՀՄ Սննդի արդիւնաբերութեան ժողովրդական կոմիսար, Անաստաս Միկոյեանը ԽՍՀՄ կառավարութեանը ներկայացուց Խորհրդային սննդի արդիւնաբերութեան զարգացման համալիր ծրագիր: 1936 թ. Միկոյեանը իր կնոջ` Աշխէնի հետ երկու ամիս այցով գտնուեցաւ ԱՄՆ-ի մէջ (ԽՍՀՄ պատմութեան մէջ կառավարութեան գործող անդամի ամենաերկարատեւ արտաքին ուղեւորութիւնն էր), որուն ընթացքին հիմնաւորապէս ուսումնասիրեց ամերիկեան սննդի արդիւնաբերութիւնը, մեծ ծաւալի տեխնիկական գնումներ կատարուեցան, որոնք նպաստեցին Խորհրդային սննդի արդիւնաբերութեան վերազինմանը: Միկոյեանի շնորհիւ ԽՍՀՄ-ի մէջ սկսաւ պաղպաղակներու արտադրութիւնը: Մինչեւ իր պաշտօնավարման վերջը Անաստաս Միկոյեանը անձնական հսկողութեան տակ կը պահէր պաղպաղակի որակը:

1962 թ․ աշխոյժօրէն մասնակցած է Կարիբեան ճգնաժամի կարգաւորմանը, անձամբ բանակցելով ջոն Քէնեդու եւ Ֆիդէլ Կաստրոյյի հետ: Այդ ընթացքին Մոսկուայի մէջ մահացաւ անոր կինը: Նոյեմբեր 1963 թուականին ան կը ներկայացնէր ԽՍՀՄ ղեկավարութիւնը Ջոն Քէնեդիի թաղման արարողութեանը:

1964 թ․ 15 Յուլիս 1965 թուականէն․ 9 դեկտեմբեր, ԽՍՀՄ Գերագոյն Խորհուրդի Նախագահութեան նախագահն էր: Այնուհետեւ մինչեւ 1974 թ․ ԽՍՀՄ Գերագոյն Խորհուրդի անդամ էր:

Անոր անունով կը կոչուի Մոսկուայի միսկոմբինատը:

Առանձին գիրքով ռուսերէն հրատարակուած են անոր յիշողութիւնները` «այսպէս եղած է վերնագրով:

Ընտանիքը

• Եղբայրը՝ Արտեմ Յովհաննէսի Միկոեան, ՄիԳ ինքնաթիռներու գլխաւոր շինարար։
• Կինը՝ Աշխէն Ղազարի Թումանեան (1896—1962թթ․)։
• Կնոջ եղբայրը՝ Հայկ Ղազարի Թումանեան, ռազմական գործիչ, գեներալ։
• Որդիները՝
• Ստեփան Անաստասի Միկոեան, (ծնած է՝ 1922թ․) փորձարկող օդաչու։
• Վլատիմիր Անաստասի Միկոեան, (1924—1942թթ․) ռազմական օդաչու, զոհուած է Ստալինգրադի համար մարտերուն։
• Ալեքսէյ Անաստասի Միկոեան, (1925—1986թթ․) ռազմական օդաչու։
• Յովհանէէս (Վանօ) Անաստասի Միկոեան, (ծնած է՝ 1927թ․) ինժեներ–շինարար։
• Սերգօ Անաստասի Միկոեան, (1929—2010թթ․) միջազգայնագետ-պատմաբան։
• Թոռը՝ Անաստաս Ալեքսէյի Միկոեան (կեղծանունը՝ Ստաս Նամին), երաժիշտ, երգաշար:

Երկեր

• Պայքարի ուղիով, գիրք 1, Ե., 1972։
• Քսանական թուականներու սկզբը (1919-1924 թթ. սկիզբը), Ե., 1978։
• Так было։ Размышления о минувшем, М., 1999.

Գրականութիւն

Микоян С., Анатомия Карибского кризиса, М., 2006.

Արտաքին յղումներ

• Միկոեանի ելոյթը կոմունիստական համայնավարական կուսակցութեան ներկայացուցիչներու առջեւ:

Մեդիա ֆայլեր

Ուիքիպահեստ նախագիծի Անաստաս Միկոյեան ստորոգութեան մէջ կրնաք գտնել յաւելեալ պատկերազարդում այս նիւթի վերաբերեալ։

Կատեգորիա:Սանահին գիւղի ծնածներ Կատեգորիա:Մոսկուա քաղաքի մահացածներ Կատեգորիա:Հայ քաղաքական գործիչներ (արւմտ․) Կատեգորիա:Հայ գեներալներ (արւմտ․) Կատեգորիա:Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսներ (արւմտ․) Կատեգորիա:Հայ աթեիստներ (արւմտ․)