Վալերիան Կունիա

Վալերիան (Վալիկո) Լեւանի Կունիա (վրաց.՝ ვალერიან [ვალიკო] გუნია, 21 Յունուար, 1862, Էկի գիւղ - 31 Յուլիս, 1938, Թիֆլիս), վրացի դերասան, թատերագիր, բեմադրիչ, թատերական գործիչ, քննադատ, թարգմանիչ։ Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արուեստագէտ (1933):

Վալերիան Կունիա վրաց.՝ ვალერიან გუნია
Ծնած է	21 Յունուար, 1862
Ծննդավայր	Էկի գիւղ
Մահացած է	31 Յուլիս, 1938 (76 տարեկանին)
Մահուան վայր	Թիֆլիս, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն  Խորհրդային Միութիւն
Ուսումնավայր	Մոսկուայի Պետրովսկի Գիւղատնտեսական Ակադեմիա
Մասնագիտութիւն	լեզուաբան, դերասան եւ Ազատական

Կենսագրութիւն

Վալերիան Կունիա, ծնած է 1862 թուականին Էկի գիւղին, ազնուական ընտանիքի մը մէջ։ Սորված է Մոսկուայի Պոտրովս-Ռազումովսկի գիւղատնտեսական ակադեմիոյ մէջ։

Վերադառնալով Վրաստան՝ ելոյթներ ունեցած է սիրողական ու մասնագիտական ներկայացումներուն մէջ, կազմակերպած է ներկայացումներ, աշխատած որպէս լրագրող ու հրատարակիչ։ Վալերիան Կունիան թարգմանած է ռուս ու արեւմտաեւրոպացի հեղինակներու (Նիքոլայ Գոգոլ,Ալեքսանտր Օստրովսկի, Ուիլիամ Շեքսպիր, Մոլիեր, Վիքթոր Հիւգո, Հենրիկ Իբսէն, Գերհարդ Հաուպտման) պիեսներ եւ գրած Վրաստանի թատրոնի պատմութիւնը: 1913 թուականէն Կունիան նաեւ նկարահանուած է շարք մը վրացական ֆիլմերու մէջ:

Վրաստանի մէջ խորհրդային կարգերու հաստատումէն ետք մասնակցած է թատերական գործերու կազմակերպմանը։

Ստեղծագործութիւն

Երկեր

• «Ապօրինածինը» (պիես, 1882)
• «Քույր ու եղբայր» (թատերախաղ)
• «Երկու հերոս» (թատերախաղ)
• «Զորաշարժեր» (կատակերգութիւն)
• Գոգնիաշվիլիի «Քրիստոնեաներ» օբերայի լիբրետոն
• Զաքարիա Փալիաշվիլիի «Դաիսի» օբերայի լիբրետոն, 1923
• Դիմիդրի Առաքիշվիլիի «Դինարա» օբերայի լիբրետոն, 1924

Օպերաներու լիբրետոներու վրացերէն թարգմանութիւններ

• «Սեւիլեան սափրիչ», Ջոակինո Ռոսսինի
• «Կարմէն», Ժորժ Բիզէ
• «Ռիգոլատո», Ջուզեպէ Վերդի

Դերերը թատրոնի մէջ

• «Լիր արքայ», Շեքսպիր — Լիր
• «Օթելլո», Շեքսպիր — Օթելլո
• «Կակո աւազակը», Իլեայ Ճավճավաձէ — Կակո
• «Խելքէն պատուհաս», Ալեքսանտր Գրիբոյեդով — Սկալոզուբ
• «Էդիպուս արքայ», Սոֆոկլես — Էդիպ
• «Կին», Ալեքսանտր Դիւմա (որդի) — Կին
• «Ռևիզոր», Նիկոլայ Գոգոլ — Օսիպ
• «Դաւաճանութիւն», Սումբատով Յուժին — Օթար բեկ
• «Ջարդին մէջ», Բորիս Լավրենյով — Բերսենեւ
• «Պատարա Կախի», Ակակի Ծերեթելի — Գելա

Ֆիլմագրութիւն

• 1913 — Կովկասի նուաճումը
• 1921 — Արսէն Ջորջիաշվիլի — գեներալ
• 1922 — Սուրամի բերդ — գեներալ
• 1926 — Խանումա — Վարախիձէ
• 1927 — Ամոկ
• 1927 — Լեռներու օրէնքը

Գրականութիւն

• Театральная энциклопедия. Гл. ред. П. А. Марков. М.: Советская энциклопедия.

Ծանօթագրութիւններ

Վալերիան Կունիա էջը Ուիքիպահեստին մէջ