Տոլորես Զօհրապ-Լիպման
Տոլորես Զօհրապ-Լիպման (13 Յունուար 1896, Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն - 15 Սեպտեմբեր 1991, Նիւ Եորք, Նիւ Եորք, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ), Օսմանեան կայսրութեան խորհրդարանի պատգամաւոր, կանանց իրաունքներու պաշտպան, գրող, մարդասէր[1] եւ հայ գրող Գրիգոր Զօհրապի դուստրը։ Հիմնած է «Տոլորես Զօհրապ-Լիպման Հիմնադրամը»՝ համալսարանաւարտ ուսանողներու հետագայ գիտական գործունէութեանց համար[2][3]։
| Տոլորես Զօհրապ-Լիպման | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 13 Յունուար 1896 |
| Ծննդավայր | Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մահացած է | 15 Սեպտեմբեր 1991 (95 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Նիւ Եորք, Նիւ Եորք, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ |
| Քաղաքացիութիւն |
 Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ |
| Մասնագիտութիւն | գրագէտ |
| Ծնողներ | Հայր՝ Գրիգոր Զօհրապ, մայր՝ Քլարա Զօհրապ |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելՏոլորես Զօհրապ ծնած է Օսմանեան կայսրութեան Կոստանդնուպոլիս մայրաքաղաքին մէջ, յայտնի գրող, խորհրդարանի պատգամաւոր Գրիգոր Զօհրապի եւ Քլարայի ընտանիքէն ներս։ 19 տարեկանին՝ Տոլորես Զօհրապ, Հայոց Ցեղասպանութեան ատեն, ականատես դարձած է հօր ձերբակալման եւ Կոստանդնուպոլիսէն արտաքսման[1]։ Այս իրադարձութիւնը խոր հետք ձգած է անոր կեանքին վրայ[1][4]։ Տոլորես, մայրն ու քոյրը՝ Հերմինէն, աւելի ուշ՝ տեղափոխուած են Եւրոպա․ Աւստրիայէն եւ Ռումանիայէն՝ հասած են Փարիզ, ուր Տոլորես վերստին միացած է 2 եղբայրներուն՝ Արամին եւ Լեոնին հետ[5][6]։ Մօր մահէն ետք, Զօհրապ տեղափոխուած է Ռումանիա, ուր 1932-ին ամուսնացած է ամերիկացի գործարար Հենրի Լիպմանի հետ։ Անոնք տեղափոխուած են ԱՄՆ եւ 1934-ին Տոլորես Զօհրապ-Լիպման ստացած է ամերիկեան քաղաքացիութիւն[1]։
Մարդասիրութիւն
Խմբագրել1950-ին Հենրի Լիպմանի մահէն ետք, Տոլորես իր կեանքը նուիրագործած է բարեգործական գործունէութեան, մասնաւորապէս կրթական եւ հետազօտական բնագաւառներու մէջ[5]։ Նիւթապէս աջակցած է հայագիտութեան նուիրուած ակադեմական ծրագիրներու, ինչպէս նաեւ Քոլոմպիա համալսարանէն ներս հիմնած՝ «Գրիգոր եւ Քլարա Զօհրապ ընկերութիւն» հիմնադրամը[1]։ Աջակցած է նաեւ Ռոքֆելլըր համալսարանի (The Rockefeller university) եւ Նիւ Եորքի հանրային գրադարանի ուսումնասիրութիւններուն[1]։ 8 Նոյեմբեր 1987-ին Նիւ Եորքի մէջ ստեղծուած է «Գրիգոր եւ Քլարա Զօհրապ տեղեկատուական կեդրոնը»։ Հարուստ գրադարանին եւ կրթական ծրագիրներուն շնորհիւ տեղեկատուական կեդրոնը աջակցած է հայագիտութեան բոլոր ոլորտներու ուսումնասիրութիւններուն։ Կեդրոնի բացման ներկայ գտնուած են Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգէն Ա․-ն ու Երուսաղէմի Հայոց պատրիարք Թորգոմ Մանուկեանը։
Տոլորես Զօհրապ-Լիպման մահացած է 1991-ին։ Յետ մահու հիմնուած է «Տոլորես Զօհրապ-Լիպման Հիմնադրամը»[1]։
Ժառանգութիւն
ԽմբագրելԱմենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգէն Ա․ զինք պարգեւատրած է Ս. Ներսէս Շնորհալիի շքանշանով[6]։
Տոլորես Լիպմանի մարդասիրական ժառանգութիւնը մինչեւ օրս կը շարունակէ աջակցիլ բազմաթիւ կրթական ծրագիրներու եւ մարդասիրական գործունէութիւններու[1]։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 «Zohrab Center»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 30 December 2012-ին։ արտագրուած է՝ 14 December 2012
- ↑ «Dolores Zohrab Liebmann Fellowship»։ Cornell University։ արտագրուած է՝ 15 March 2013
- ↑ «Dolores Zohrab Liebmann Fund Fellowships»։ Brown University։ արտագրուած է՝ 15 March 2013
- ↑ «Summer Interns Begin Projects at Zohrab Center»։ The Armenian Weekly։ արտագրուած է՝ 15 March 2013
- ↑ 5,0 5,1 Klitzner Herbert։ «The Liebmann Family and the New York Society for Ethical Culture»։ արտագրուած է՝ 15 March 2013
- ↑ 6,0 6,1 «Eduard Jeamgocian aduce noi marturii despre eroii "Cartii soaptelor"» (Romanian)։ արտագրուած է՝ 15 March 2013