Քոֆի Անան (անգլերէն՝ Kofi Atta Annan, 8 Ապրիլ 1938, Քումասի, Կանա - 18 Օգոստոս 2018, Պեռն, Զուիցերիա), կանացի դիւանագէտ, որ ՄԱԿ-ի գլխաւոր քարտուղարի պաշտօն վարած է 1 Յունուար 1997-էն մինչեւ 31 Դեկտեմբեր 2006, փոխարինելով Պութրոս Պութրոս-Ղալին։ 2001-ին արժանացած է Խաղաղութեան Նոպէլեան մրցանակի[14]։ Կը տիրապետէր անգլերէնի, ֆրանսերէնի եւ կարգ մը ափրիկեան լեզուներու։

Քոֆի Անան
անգլերէն՝ Kofi Atta Annan
Ծնած է 8 Ապրիլ 1938(1938-04-08)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Գումասի, Գանա[4][1]
Մահացած է 18 Օգոստոս 2018(2018-08-18)[5][6][7][…] (80 տարեկանին)
Մահուան վայր Պեռն, Զուիցերիա[8]
Քաղաքացիութիւն  Գանա[9][10]
Կրօնք Բողոքականութիւն
Ուսումնավայր Քուամէ Նքրումայի գիտութեան եւ արհեստագիտութեան համալսարան
Մասաչուսեթի Արհեստագիտութեան Հիմնարկ[11]
Ժընեւի միջազգային յարաբերութիւններու հիմնարկ[11]
Մֆանթսիփիմ Վարժարան
Մասաչուսեթսի արհեստագիտական հիմնարկ
Ժընեւի համալսարան
Մաքալիսթեր Վարժարան
Սլոնի հետեւորդներու ծրագիր
Մասնագիտութիւն դիւանագէտ, տնտեսագէտ, քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութիւն
Վարած պաշտօններ ՄԱԿ-ի Գլխաւոր քարտուղար[12][13] եւ Միացեալ Ազգերու պատուիրակ՝ Սուրիոյ Մէջ
Անդամութիւն Արուեստներու եւ գիտութիւններու ամերիկեան կաճառ
Ամուսին Նանէ Անան եւ Թիթի Ալաքիճա
Ծնողներ հայր՝ Հենրի Ռենալտ Անան, մայր՝ Ռոզ Էշուն
Երեխաներ Քոժօ Անան, Նինա Քրոնսթետթ եւ Ամա Անան
Ստորագրութիւն

Ան հիմնադիրն ու տնօրէնն էր Քոֆի Անան Հիմնադրամին (Kofi Annan Foundation), ինչպէս նաեւ կը տնօրինէր Ծերունիներու համաշխարհային կազմակերպութիւնը, հիմնուած Նելսոն Մանտելայի կողմէ:[15] Ուսած է Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներուն մէջ։

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Ծնած է Քումասի, նախկին Անգլիական Ոսկեայ Ափ (British Gold Coast), եւ ստացած է տնտեսագիտական վկայական՝ Մաքալէսթըր Քոլէճէն (Macalester College) ներս, որմէ ետք համաշխարհային կապակցութիւններու համալսարանական ճիւղը շարունակած է Graduate Institute Geneva համալսարանին մէջ, ապա տեսչութեան (management) ճիւղը՝ MIT: Անան մաս կազմած է ՄԱԿ-ի 1962-ին, աշխատելով Առողջապահութեան Համաշխարհային Կազմակերպութենէն ներս, Ժընեւ: Շարունակած է ասպարէզը տարբեր գործեր ստանձնելով ՄԱԿ-ի գլխաւոր գրասենեակէն ներս, Նիւ Եորք, ինչպէս Ենթա-Գլխաւոր Քարտուղարը դառնալով խաղաղապահպանութեան հետ առնչուած գործերուն Մարտ 1992-էն մինչեւԴեկտեմբեր 1996:

Ստանձնած է ՄԱԿ-ի Գլխաւոր Քարտուղարի դերը 13 Դեկտեմբեր 1996-ին Ապահովութեան Խորհուրդին կողմէ, ապա ՄԱԿ-ի Ընդհանուր Ժողովին կողմէ: Ան առաջին սեւամորթ ափրիկեցին էր, որ ստանձնած էր աշխարհի աւագ դիւանագէտի պաշտօնը եւ պաշտօնավարած է երկու նստաշրջան` 1997-էն մինչեւ 2006: Անոր յաջորդողն էր Գլխաւոր Քարտուղար Պան Քի Մուն, 1 Յունուար 2007-ին:

Անանի նստաշրջանը զուգադիպած է Իրաքի պատերազմին եւ «Էյչ.Այ.Վի.»[16] համաճարակին:

Քոֆի Անան Լիբանանի արդի պատմութեան մէջ զօրակցած է Լիբանանի ազգային միասնականութեան եւ ապահովական կայունութեան, յատկապէս սահմանային խաղաղութեան` ՖԻՆԻՒԼ-ի միջազգային խաղաղապահ ուժերու առաքելութեան ընդմէջէն[17]:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. 1,0 1,1 http://www.imdb.com/name/nm1108319/bio
  2. Բրոքհաուզի հանրագիտարան / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  3. Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  4. Deutsche Nationalbibliothek Record #12296201X // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  5. http://www.ccma.cat/324/mor-als-80-anys-kofi-annan-secretari-general-de-lonu-i-premi-nobel-de-la-pau/noticia/2871533/
  6. https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2018/08/18/mort-de-kofi-annan-ancien-secretaire-general-de-l-onu-et-nobel-de-la-paix_5343801_3382.html
  7. Թվիթթեր // (untranslated)(untranslated), 2018.
  8. Former UN chief Kofi Annan dies // aljazeera.com — 2018.
  9. http://www.nytimes.com/2008/01/12/world/africa/12kenya.html
  10. http://www.nytimes.com/2006/07/30/education/edlife/gems.html?pagewanted=all
  11. 11,0 11,1 https://documents.wfp.org/stellent/groups/public/documents/webcontent/wfp095101.pdf
  12. https://undocs.org/S/RES/1358(2001) — 2001.
  13. https://undocs.org/S/RES/1090(1996) — 1996.
  14. «The Nobel Peace Prize 2001»։ NobelPrize.org։ Nobel Media AB 2018։ արտագրուած է՝ 19 August 2018 
  15. «Kofi Annan | Biography & Facts»։ Encyclopedia Britannica (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2018-08-22 
  16. Քոֆի Անան
  17. Անանի առաքելութիւնը Լիբանանի մէջ

Արտաքին Յղումներ Խմբագրել