Արտաշէս Դ.
| Ուիքիփետիայի՝ ազատ հանրագիտարանի կողմէն Ուշադրութի՛ւն, այս յօդուածը աղբիւրներու կարիք ունի։ |
Արտաշէս Դ. (ծն. եւ մահուան թթ. անյայտ), Հայոց թագաւոր 422-428–ին։ Հայ Արշակունի հարստութեան վերջին ներկայացուցիչը, Վռամշապուհ թագաւորի որդին։ Սասանեան թագաւոր Վռամ Ե., երկիւղելով հայ նախարարներէն, վարած է զուսպ, հանդուրժող քաղաքականութիւն եւ նախարարներու խնդրանքով պարսկական գերիշխանութեան ներքեւ գտնուող Մեծ Հայքի մէջ թագաւոր նշանակած Արտաշէս Գ.–ին։ Սակայն Վռամ Ե. կամեցած է վերացնել Հայոց թագաւորութիւնը, Մեծ Հայքը կցած Պարսկաստանին, ամրապնդած տերութեան սահմանները՝ ընդդէմ Բիւզանդիոնի։
| Արտաշէս Դ. | |
|---|---|
| Ծնած է | 404 |
| Մահացած է | 430 |
| Քաղաքացիութիւն |
 Սասանեան Պարսկաստան |
| Մասնագիտութիւն | գերիշխան |
| Վարած պաշտօններ | Հայոց արքայ[1] |
| Ծնողներ | հայր՝ Վռամշապուհ |
Ըստ հայ մատենագիրներու, Արտաշէս Դ. անփորձ ու զեխ ըլլալով կեանքի հակուած պատանի, հարուցած է նախարարներու դժգոհութիւնը։ Անոնք Վռամէն պահանջած են գահազրկել Արտաշէսին։ Վռամը Տիզբոնի մէջ դատական ատեանի կանչած է Հայոց թագաւորին եւ կաթողիկոսին։ Արտաշէսը թէեւ հերքած է իր դեմ հարուցած ամբաստանութիւնները, բայց գահազրկուած է։ Հայաստանի մէջ վերացաւ Արշակունեաց թագաւորութիւնը։ Հայաստանը դարձած է մարզպանութիւն, եւ բռնագրաւուած են Արշակունեաց արքունի գանձերը։