Արտաշէս Յարութիւնեան

Արտաշէս Յարութիւնեան (3 Սեպտեմբեր 1873(1873-09-03), Մալկարա, Ատրիանուպոլսոյ նահանգ (վիլայէթ), Օսմանեան Կայսրութիւն - 16 Օգոստոս 1915(1915-08-16) կամ 13 Օգոստոս 1915(1915-08-13), Իզմիթ, Հիւտավենտիկեր նահանգ, Օսմանեան Կայսրութիւն, Մեծ Եղեռնի զոհ), արձակագիր եւ գրագէտ։

Արտաշէս Յարութիւնեան
Ծնած է	3 Սեպտեմբեր 1873(1873-09-03)
Ծննդավայր	Մալկարա, Ատրիանուպոլսոյ նահանգ (վիլայէթ), Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	16 Օգոստոս 1915(1915-08-16) (41 տարեկանին) կամ 13 Օգոստոս 1915(1915-08-13) (41 տարեկանին)
Մահուան վայր	Իզմիթ, Հիւտավենտիկեր նահանգ, Օսմանեան Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ազգութիւն	Հայ
Մասնագիտութիւն	բանաստեղծ, բանասէր, թարգմանիչ

Կենսագրութիւն

Ուսումը աւարտած է անկանոն ձեւով ծննդավայրի նախակրթարանին մէջ առանց զայն բոլորելու։ Դպրոցէն դուրս գալէն անմիջապէս ետք մտած է հօրը խանութը։ Ամբողջ բռնապետութեան շրջանին ան դուրս չէ ելած Մալկարայէն ու չէ ճամբորդած։ Սիրողաբար գրականութիւն մշակած է։ «Կարծեմ գրած եմ, որովհետեւ չէի կրնար չգրել, բայց ըրածիս վրայ հաւատք չունիմ».- ըսած է ան։

Գրական կեանք

Քերթողական իր էջերը ամփոփուած են երեք հատորներու մէջ՝ «Լքուած քնար»(1902), «Երկունք»(1906) եւ «Նոր քնար» (1912)։ Երկարօրէն աշխատած է «Նոր քնար» հատորին վրայ, որ կը նկատէ լաւագոյն աշխատութիւնը։

Տաղանդաւոր գրագէտը կանուխէն աշխատակցած է թրքահայ մամուլին՝ քերթուածներով, գեղեցիկ արձակներով եւ քննադատականներով, որոնք յայտնի անուն ապահոված են իրեն։ Գրականութեան մէջ մուտք գործած է Կարօ ծածկանունով։ Որպէս արձակագիր եւ գեղագէտ-քննադատ անժխտելի կարողութիւն ցոյց տուած է իր գրական վերլուծական յօդուածերով։

Երկեր

• Լքուած քնար, Կ. Պոլիս, 1902, 84 էջ:
• Երկունք, Կ. Պոլիս, 1906, 80 էջ:
• Նոր քնար, Կ. Պոլիս, 1912, 148 էջ:
• Արձակ էջեր եւ քերթուածներ, Փարիզ, 1937, 192 էջ:
• Գիշերուան ճամբորդը, Երեւան, 1968, 378 էջ:
• Քառեակներ, Երեւան, 1993, 125 էջ:
• Քառեակներ – 2, Երեւան, 1996, 114 էջ:
• Ընտրանի, Երեւան, 2016, 328 էջ:

Աղբիւրներ

• Դար Մը Գրականութիւն, Մինաս Թէօլէօլեան, Ա. հատոր, Պոսթըն 1970, էջ 534-535:

Արտաքին յղումներ

• Յուշարձան, Կ.Պոլոս, 1919, էջ 23: Archived 2020-07-04 at the Wayback Machine.
• Արտաշէս Յարութիւնեան (1873-1915). Գեղապաշտ հայ գրողը, որ զոհ գնաց թրքական եղեռնագործութեան: Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.
• Արտաշէս Յարութիւնեան (1873-1915). Հայ գրականութեան գեղապաշտ ձայնը, որ խեղդուեցաւ ցեղասպան թուրքին կողմէ: Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.