Երուանդ Ոսկան

Երուանդ Ոսկան;
	Օսման Համտի պէյի կիսանդրին, հեղինակ` Երուանդ Ոսկան
Ծնած է	1855
Ծննդավայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	9 Յուլիս 1914
Մահուան վայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ուսումնավայր	Մաքրուհեան Վարժարան; Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան; Հռոմի գեղարուեստի կաճառ
Մասնագիտութիւն	գեղանկարիչ, քանդակագործ, հնաբան

Երուանդ Յակոբ Ոսկան (1855^[1]^[2]^[3], Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն^[4] - 9 Յուլիս 1914(1914-07-09)^[5], Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն), հայ քանդակագործ։

Կենսագրութիւն

1872 թուականին աւարտած է Վենետիկի Մուրատ-Ռափայէլեան վարժարանը, 1877 թուականին՝ Հռոմի գեղարուեստի ակադեմիան։

1878 թուականին մեկնած է Փարիզ` կատարելագործուելու, ուր նոյն տարին մասնակցած է միջազգային ցուցահանդէսի մը, արժանանալով երկու արծաթէ մետալներու):

1881 թուականին վերադարձած է Կոստանդնուպոլիս^[6]։

Ստեղծագործական գործունէութիւն

Ստեղծագործած է հիմնականին քանդակագործութեան բնագաւառի մէջ, թեմաթիք քանդակի («Դափնիէ», «Ռազմիկներ ու աստուածուհիներ», «Աղախինը», «Թուրք մուրացիկը» (1882, Հայաստանի ազգային պատկերասրահ, ՀԱՊ), «Զէյպէկ կնոջ պարը», «Զէյպէկի թուրով պարը») եւ դիմաքանդակի սեռերու մէջ՝ «Օսման Համտի պէյ» (Գեղեցիկ արուեստներու պետական ակադեմիա, Իսթամպուլ), «Տիգրան Չուխաճեան» (ԳԱԹ), «Ինքնադիմաքանդակ» (1882, ՀԱՊ)։

Ոսկանի ստեղծած իրապաշտ կերպարներուն բնորոշ է հոգեբանական խորութիւնը։ Անոր գեղանկարչական գործերէն յայտնի են «Հօր դիմանկարը» (1889), «Թուրը սրել տուող զէյբէկ» (երկուքն ալ՝ ՀԱՊ)։

Ոսկանը թուրք հնագէտ եւ նկարիչ Օսման Համտի պէյի հետ 1883 թուականին հիմնադրած է Կ. Պոլսոյ գեղարուեստի ուսումնարանը (այժմ՝ Գեղեցիկ արուեստներու պետական ակադեմիան), ուր եղած է տեսուչ եւ քանդակագործութեան դասախօս, ինչպէս նաեւ հնագիտական թանգարանը, որուն համար վերականգնած է շարք մը բարձրարժէք ստեղծագործութիւններ, ինչպէս Սիտոնի մէջ (այժմ՝ Սայտա, Լիբանան) իր իսկ պեղած սարքոֆակը, որ կը վերագրուի Ալեքսանտր Մակեդոնացիին)։

Միասին պեղած են Նեմրութ լեռը եւ գրած առաջին ուսումնասիրութիւնը Կոմմագենէի թագաւորութեան կեդրոնին մասին։

Ոսկանը Կ. Պոլսոյ, նաեւ հայ իրականութեան նոր ժամանակներու առաջին արհեստավարժ քանդակագործն էր, որուն աշակերտած են թուրք քանդակագործներ Օ. Մ. Իհսանը (1867-1944) եւ Մ. Թոմրուկը (1884-1949)։

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,0 ^1,1 Artnet — 1998.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q874430"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q266566"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 NUKAT — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11789729"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106509962"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 NLI AUT MultiLang - Full View of Record
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106509962"></a>
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երեւան, 2007

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q4830453_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q266566">Artnet<span_class="wef_low_priority_links">_—_1998.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q874430"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q266566"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Artnet — 1998.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q874430"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q266566"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q36524_citetype_Q340169"_data-entity-id="Q11789729">NUKAT<span_class="wef_low_priority_links">_—_2002.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11789729"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 NUKAT — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11789729"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524"_data-entity-id="Q106509962">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106509962"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106509962"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q1982918"_data-entity-id="Q23833686">Գերմանիայի_ազգային_գրադարանի_կատալոգ<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524"_data-entity-id="Q106509962">NLI_AUT_MultiLang_-_Full_View_of_Record<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106509962"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 NLI AUT MultiLang - Full View of Record
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106509962"></a>

[6] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երեւան, 2007

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Երուանդ Ոսկան
Օսման Համտի պէյի կիսանդրին, հեղինակ` Երուանդ Ոսկան
Ծնած է	1855^[1]^[2]^[3]
Ծննդավայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն^[4]
Մահացած է	9 Յուլիս 1914(1914-07-09)^[5]
Մահուան վայր	Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն
Քաղաքացիութիւն	Օսմանեան Կայսրութիւն
Ուսումնավայր	Մաքրուհեան Վարժարան Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան Հռոմի գեղարուեստի կաճառ
Մասնագիտութիւն	գեղանկարիչ, քանդակագործ, հնաբան