Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան
Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան, հայկական վարժարան՝ Վենետիկ։ Գիշերօթիկ է, 1980-ականներուն կ՛ուսանէին մօտ 120 սան, որոնցմէ շուրջ 45-ը՝ անվճար։ Վարժարանն ունի հարուստ գրադարան, թանգարաններ, մարզական հրապարակներ, կը գործեն «Սայեաթ-Նովա» նուագախումբն ու թատերական խմբակը։
| Մուրատ-Ռափայէլեան Վարժարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Լիցեյ?[1] |
| Հիմնադրուած է | 1836[1] |
| Լուծարուած է | 1997 |
| Աշակերտներ | 120 |
| Երկիր |
.svg){kind=small} Իտալիա |
| Տեղագրութիւն | Վենետիկ |
Այնտեղ բացի հայերէն, ուսանած են հայագէտներ Հայնրիխ Հիւբշմանը, Մարի Ֆելիսիտէ Բրոսսէն, Եորգանը եւ ուրիշներ[2]։
Պատմութիւնը
ԽմբագրելՀիմնադրուած է 1836-ին, Մխիթարեան միաբանութեան նախաձեռնութեամբ, էդվարդ Ռափայէլի Ղարամեանի միջոցներով՝ Ռափայէլեան վարժարան անուանմբ։ 1870-էն կը կոչուի Մուրատ-Ռափայէլեան (կրթական հաստատութեան կը միանայ Փարիզի Մուրատեան վարժարանը, որ 1929-ին կ՛անջատուի եւ դարձեալ կը բացուի Փարիզի մէջ, սակայն Մուրատ-Ռափայէլեան վարժարանը կը պահպանէ իր անունը (Սամուէլ-Մուրատեան վարժարան)։
1917-ին տեղափոխուած է Հռոմ, 1918-ին՝ դարձեալ Վենետիկ։ Համաշխարհային Երկրորդ Պատերազմին ժամանակ կը փակուի, իսկ 1950-ին կը վերաբացուի։ Սկզբնական շրջանին վարժարանն կ՛առաջնորդուէր գիմնազիական ծրագիրով, ունէր 6-ամեայ դասընթաց։ 1867-ին Ֆրանսայի, 1879-ին Իտալիոյ կառավարութիւնները Մուրատ-Ռափայէլեան վարժարանն կ՛օժտեն լիկէոնական իրաւունքներով։
Վարժարանի դասաւանդողներ
ԽմբագրելՄուրատ-Ռափայէլեան վարժարանոէն ներս դասաւանդած են Ղեւոնդ Ալիշանը, Ս․ Թէոդորեանը, Մ․ Նուրիխանը, Վ․ Աւգերեան, Ա․ Գասքանտիլեան, Դ․ Նազարեթեան, Գ․ Ճելալեանը, Գ․ Նահապետեանը, Թադէոս Թովմաճանեան, Մ․ Թաշճեանը, Վ․ Հացունին, Մ․ Ճանաշեանը, Ս․ Ագլեանը, Հ․ Ապոյեանը, Սինանեանը, Հ․ Դերձակեանը, Ա․ Ճարեանը, Ա․ Ղազիկեանը, ֆրանսացի եւ իտալացի ուսուցիչներ Ալեանսքը, Մ․ Տամէն, Տէ-Լուգան, փրոֆէսոր Գալոն, վարժարանի «Հայկական քայլերգի» հեղինակ Աւրելիանոս Բոնձիլագուան։
Վարժարանի շրջանաւարտներ
ԽմբագրելՇրջանաւարտներէն են Դանիէլ Վարուժան, Թովմաս Թերզեան, Մկրտիչ Աճէմեան, Վ․ Սվաճեան, Ա․ Արապեան, Վ․ Փափազեան, Յ․ Փափազեան, Է․ Շահին, Զ․ Մութաֆեան, Գ․ Ալեմշահ, Էտկար Մանաս եւ ուրիշներ։ Վարժարան յաճախած են նաեւ եւրոպացիներ։ Անուանի հայագէտներէն Հէնրիկ Հիւպշման, Փ․ Ֆետտերը, Ֆ․ Նեւ, Պրոսսէն, Է․ Դյուլորիէն, Ն․ Եորգան, Ֆրետերիք Ֆէյտին եւ ուրիշներ մշտական կապերու մէջ եղած են Մխիթարեաններուն եւ Մուրատ-Ռափայէլեան վարժարանի հայագէտներուն հետ։
Գրականութիւն
Խմբագրել- Թէոդորեան Սարգիս, Պատմութիւն Մուրատեան վարժարանին, հտ․ 1, Փարիզ, 1857։
- Տայեան Ղեւոնդ Վրդ., Համայնապատկեր հարիւրամեայ շրջանի Մխիթարեան դաստիարակներու գործունէութեան Մուրադեան եւ Ռափայէլեան վարժարաններու սեմերէն ներս (1836-1936), Վենետիկ- Ս. Ղազար, 1937։
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ Մշակոյթի աշխարհ. Հանրագիտակ, Երեւան, 2007
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|