Թորոս Ազատեան

հայ բանասէր, խմբագիր, բանաստեղծ

Թորոս Ազատեան (5 Մայիս 1898(1898-05-05) կամ 1898[1], Ապուչեխ, Ակն, Խարբերդի Վիլայէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն[2][3] - 15 Նոյեմբեր 1955(1955-11-15)[2][3] կամ 1955[1], Պոլիս, Թուրքիա[3]) բանասէր, խմբագիր, բանաստեղծ։

Թորոս Ազատեան
Ծնած է 5 Մայիս 1898(1898-05-05) կամ 1898[1]
Ծննդավայր Ապուչեխ, Ակն, Խարբերդի Վիլայէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն[2][3]
Մահացած է 15 Նոյեմբեր 1955(1955-11-15)[2][3] կամ 1955[1]
Մահուան վայր Պոլիս, Թուրքիա[3]
Ազգութիւն Հայ[2]
Մասնագիտութիւն բանաստեղծ, բանասէր, Խմբագիր, հանրային գործիչ, գրագէտ

Կենսագրութիւն

Խմբագրել

Ծնած է Ակնի (Խարբերդ) Ապջուղայ (Ապուչեխ) գիւղը, 5 Մայիս 1898-ին։ Սկզբնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին մէջ՝ Ակնի Նարեկեան եւ Չմշկածագի Միացեալ ընկերութեան վարժարաններուն մէջ։ Գրական հակումները ի յայտ եկած են վաղ հասակին՝ ներշնչուելով հայրենի բնութեան վառ պատկերներէն։ Պոլիս գալէն ետք, 1920-ին, կոչուած է Համազգայինի դիւանի օգնական քարտուղարի պաշտօնին։ Շուրջ 15 տարի վարած է պատրիարքարանի զանազան մարմիններուն քարտուղարութիւնը։ Եղած է ուսուցիչ Պէզէզեան վարժարանին մէջ։

Թորոս Ազատեանի առաջին երկն է Միսաք Մեծարենցի կեանքին ու գործունէութեան նուիրուած հատորը, որ հրատարակուած է 1922-ին։ Աշխատակցած է Պոլսոյ եւ արտասահմանի պարբերականներուն։ 1925-ին ստանձնած է Ս․ Փրկիչ ազգ․ հիւանդանոցի «Ընդարձակ տարեցոյց»ին խմբագրութիւնը։ Յաջորդաբար պատրաստած է վեց հատորներ։

1927-էն սկսեալ լոյս ընծայած է «Աղբիւր անմահութեան» բանաստեղծութիւններու երեք հատորներ։ Իսկ գաւառական կեանքի յուշեր, հէքիաթներ եւլն․ ամփոփուած են «Քառասնեակ» եւ «Զմռուխտի պատմուճան» հատորներուն մէջ։ 1931-ին հրատարակած է Կոմիտաս վարդապետի կեանքին ու երաժշտական գործունէութեան նուիրուած երկհատորեակը։

Բացի գրական երկերէ, գրի առած է շարք մը պատմական յիշատակարաններ (Պէզճեան Մայր վարժարանի 100-ամեակը, Ուսուցչական Օգնութեան սնտուկի երեսնամեակը, Բերայի Աղքատախնամի յիսնամեակը, «Ժամանակ»ի 40-ամեակը եւլն․)։

Խմբագրած է «Արեւելք» եւ «Զարթօնք» գրական շաբաթաթերթերը։

Մահացած է 15 Նոյեմբեր 1955-ին, Պոլիս։ Մարմինը կը հանգչի Շիշլիի ազգային գերեզմանատան մէջ։

Աղբիւրներ

Խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Faceted Application of Subject Terminology
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.