Ժան Ռենօ

Ժան Ռենօ (ֆրանսերէն՝ Jean Reno, բուն անունը՝ Խուան Մորենօ ի Երերա Խիմենես (սպ.՝ Juan Moreno y Herrera Jiménez )), 30 Յուլիս 1948, Քազապլանքա, Մարոք), ֆրանսացի դերասան սպանական ծագումով։ 1979-էն սկսած է նկարահանման։

Ժան Ռենօ ֆրանսերէն՝ Jean Reno
Ծննդեան անուն	ֆրանսերէն՝ Juan Moreno Herrera y Jiménez
Նաեւ յայտնի է իբրեւ	Jean Reno
Ծնած է	30 Յուլիս 1948
Ծննդավայր	Քազապլանքա, Մարոք
Քաղաքացիութիւն	Ֆրանսա Ֆրանսա
Ուսումնավայր	Carnot երկրորդական վարժարան "Cours Simon" խաղարկութեան դասեր Lyautey երկրորդական վարժարան?
Մասնագիտութիւն	շարժապատկերի դերասան, դերասան, հեռատեսիլի դերասան
Աշխատավայր	Դերասան
Ամուսին	Genevieve Reno?, Nathalie Dyszkiewicz? եւ Զոֆիա Պորուքա
Երեխաներ	Սանտրա Մորենօ
Ստորագրութիւն

իր առաջին նշանակալից դերը կը նկատուի «Լիոն» ֆիլմը։ Այդ ֆիլմը ԱՄՆ-իջապէս փառքի արժանացուց եւ Ժան Ռենոյին եւ (Ֆր.Luc Besson) Լիւք Պեսոնին։ Շատերը Ռենոյին այժմ կը ճանչնան որպէս Լիոն, բայց Ռենոյի դերերը բազմազան են։ Ան այն եզակի դերասաններէն է, որ կը կարողանայ հիանալի կերպով մարմնաւորուիլ առնական հերոսներու՝ Վիքթոր (Նիքիթա), Լիոն (Լիոն) եւ Շառլ Մաթէի (22 փամփուշտ. Անմահը) եւ այնպիսի դիւրազգաց եւ կատակերգական հերոսներու՝ կոմս Կոտֆրուա տը Մոնթմիրալը (Եկուորները, Եկուորները 2. Ժամանակի միջանցքները), Հուպերթ Ֆիորենթինի (Վասապի)։

Ժան Ռենոն իր ֆիլմի ասպարէզը կը սկսի մօտ երեսուն տարեկանին եւ կարճ ժամանակի ընթացքին մեծ ճանաչման կը հասնի ինչպէս Ֆրանսայի մէջ, այնպէս ալ Հոլիվուտի մէջ։ Հակառակ անոր, որ Հոլիվուտին մէջ Ռենոյին բազմաթիւ հետաքրքիր դերեր կ՝ առաջարկեն, Ռենոն կարելի եղածին չափ կը նախընտրէ նկարահանում կատարել իր հայրենի Ֆրանսայի մէջ։ Բացի այդ, վարձատրումները Ռենոյին այնքան ալ հետաքրքրական չէին։ Հետաքրքրական դերի կամ լաւ նկարահանման անձնակազմի վարձատրումը կը մնար յետին ծրագիր։

Դերասանը մեծ ժողովրդականութիւն կը վայելէ հանդիսատեսի մօտ թէպէտեւ, որ Ժան Ռենոն խոստացած էր նկարահանուիլ մինչեւ 60 տարեկան, ան մինչեւ օրս կը նկարահանուի եւ կը պատրաստուի նկարահանուիլ։ Ինչպէս մեծ դերասանը կ՝ ըսէ. «Չեմ կրնար մերժել ընկերներս»:

Վաղ տարիներ

Ժան Ռենոն ծնած է Քազապլանքա, Մարոք։ Իր հայրն ու մայրը սպանացիներ են եւ Ֆրանչիսքօ Ֆրանքոյի բռնատիրութեան պատճառաւ իրենց երկիրէն փախած են Հիւսիսային Ափրիկէ։ Երբ տղան 12 տարեկան էր, իր ընտանիքը տեղափոխուած է Փարիզ։ Իր հայրը՝ Խուանը լինոթիբիթի (տողաշար մեքենայ) վրայ աշխատող էր։ Ռենոյի մայրը դերձակուհի էր եւ մահացած էր, երբ Ռենոն 17 տարեկան էր։ Ռենոն ունի փոքր քոյր՝ Մարի Թերեզա անունով։

Ֆրանսայի մէջ բնականոն կեանք ունենալու համար անհրաժեշտ էր այնտեղի քաղաքացիութիւն ունենալ եւ այն ստանալու համար Ռենոն ստիպուած ծառայութեան անցաւ ֆրանսական բանակին մէջ։

Մինչ դերասան դառնալը Ռենոն օրուան ապրուստ վաստակելու համար զբաղուած է զանազան աշխատանքներով։ Ան վաճառած է երաժշտական գործիքներ, եղած է վարորդ, հաշուապահ եւ նոյնիսկ ծառայած է մաքսատան մէջ։ Այն ժամանակ ան օրական 10 տոլարէն աւելի չէր կրնար վաստակիլ կամ շահիլ։ Իրեն առաջին դերասանական վարձատրութիւնը եղած է 100 տոլար, իսկ հիմա Ռենոյի կարողութիւնը կը գերազանցէ 100 միլիոն տոլարը։

Դերասանութեամբ Ռենոն որոշած է զբաղիլ շատ վաղ տարիներէն։

Ես միշտ ուզած եմ դերասան ըլլալ եւ ուրիշ մասնագիտութեան մասին չեմ ալ մտածած։ Ես կը պաշտեմ իմ մասնագիտութիւնս .. երբեք չեմ ալ կասկածած, որ ինծի պիտի կերակրէ կամ ապրեցնէ։ Ես ինծի ըսած եմ, որ ես կը յաջողիմ եթէ ոչ շարժանկարի ասպարէզին մէջ, ապա գոնէ բեմին վրայ - Ժան Ռենօ

Փարիզի մէջ ան սկսաւ այցելել թատերական դպրոց, ուր ժամանակին սորված էին այնպիսի աստղեր ինչպէս Քլոտ Պրասերը, Տիտյէ Ֆլամանը։ Առաւել եւս ան փափաքեցաւ օգնել իր հօրը եւ սկսաւ աշխատիլ ամենատարբեր ոլորտներուն մէջ՝ վարորդ, մաքսատան աշխատող եւ հաշուապահ։ Դերասանական ուղին ընտրելով դերասանը որոշեց կրճատել իր երկար "Խուան Մորենօ-ի-Էրերա Հիմենես" անունը, քանի որ այն ֆրանսական դերասանի անունի նման չէր։ Ան սպանական Խուանը փոխարինեց ֆրանսական Ժանրով, իսկ իր Մորենօ մականունի առաջին երկու տառերը կրճատեց եւ դարձաւ Ժան Ռենօ անունը։

Դերասանական Ասպարէզ

Ասպարէզի Սկիզբը

Աւելի ուշ, թատրոնով տարուելով, Ժան Ռենոն դերասանական վարպետութեան դասընթացքներու հետեւցաւ Ռենէ Սիմոնի դրամատիկական թատրոնին մէջ եւ 1974 թուականէն ան արդէն յաջողութեամբ կը խաղար հեռուստատեսութեան մէջ, իսկ ապա եւ "Ecce Homo"-ի թատերական բեմին վրայ։

Պաստառի վրայ անոր առաջին աշխատանքը եղաւ «Օրական մէկ գաղտնիք» հեռուստաշարանի մէջ մարմնաւորած փոքրիկ դերը։ Իսկ լայնամեթրաժ շարժանկարի մէջ դերասանի նախափորձը հանդիսացաւ «Գողցուած նկարի ենթադրութիւն » ֆիլմին մէջ տարած դերը։ Անոնցմէ ետք յաջորդեցին տարբեր աստիճանի դերեր նուազ կարեւոր ֆիլմերու մէջ։ Բարձր հասակի պատճառով սկիզբը իրեն միայն կու տային կոպիտ, դաժան կերպարներու դերեր։ 1980-1985 թուականներուն ան նկարահանուեցաւ 18 ֆիլմերու մէջ։ Բայց այդ այն չէր։ Հակառակ թատերական դերերուն ունեցած յաջողութեանը, Ժանի շարժանկարային ասպարէզը ձախողեցաւ։ Երկար ժամանակ ան ստուերի մէջ մնաց։ Ան ոչ մէկ վարիչ ղեկավարի ուշադրութեան չէր արժանանար՝ տարօրինակ արտաքին տեսքին պատճառով։ Կը մնայ միայն ենթադրել, թէ ի՞նչ կ՛ըլլար Ժան Ռենոյի ճակատագիրը, եթէ ան չհանդիպեր Լիւք Պեսընի (Luc Besson) հետ եւ չդառնար անոր թալիսման աստղը։

1981 թուականին նկարահանելով Ժան Ռենոյին «Նախավերջինը», իսկ այնույետեւ 1983 թուականին «Վերջին մարտը» ֆիլմերուն, 26-ամեայ վարիչ ղեկավարը, որ տարիքով փոքր էր Ռենոյէն, ի դէմս անոր գտաւ համախոհի եւ ընկերոջ։ 1985 թուականին իրեն «Մեթրօ» ֆիլմին մէջ թմբկահարի դեր տալով, անմիջապէս քանի մը աստիճանով նպաստեց դերասանի յաջողութեան բարձրացմանը։ Այդ դերը ո՛չ միայն ճանաչում բերաւ երիտասարդ Ժան Ռենոյին, այլ նաեւ՝ իրեն լուրջ ասպարէզի զարգացման հիմքը դարձաւ, հակառակ այն հանգամանքին, որ ան միայն երկրորդ ծրագիրի դերասան էր։ Այդ ֆիլմին մէջ հիմնական համբաւը հասաւ գլխաւոր դերակատարին՝ «անմահ լեռնցի» Քրիսթոֆեր Լամպերին։

Նկարահանուելով «Հեռախօսը միշտ երկու անգամ կը զանգէ», «Զուտ անձնական գործ է» եւ «Կարմիր գօտի» ֆիլմերուն մէջ, Ռենոն Պեսոնի «Երկնագոյն անդունդ» («The Big Blue») ֆիլմին մէջ մարմնաւորեց գլխաւոր հերոսներէն մեկուն՝ ջրասոյզ Էնցօ Մոլինարիին (Enzo Maiorca renamed to "Enzo Molinari"), որ իր ախոյեանի կորսնցուցած տիտղոսը վերականգնելու համար առանց (aqualung) այսինքն առանց շնչառութեան գործիքին կը խորասուզուի եւ կը մահանայ։ Կենսուրախ Էնցոն աստիճանաբար կը դառնայ ֆիլմի գլխաւոր հերոսը, որուն մահով ֆիլմը կը կորսնցնէ իր ուժաբանութիւնը, իսկ հանդիսատեսը՝ հետաքրքրութիւնը։ Այս դերին համար Ժան Ռենոն ներկայացուած է «Սեզար» մրցանակին։