Մորիս Շէօվալիէ
Մորիս Շէօվալիէ (ֆրանսերէն՝ Maurice Chevalier, ամբողջական անունը՝ Մորիս Օկիւսթ Շէօվալիէ (Maurice Auguste Chevalier) 12 Սեպտեմբեր 1888[2][3][4][…], Փարիզի 20-րդ շրջան, Ֆրանսա[5][1] - 1 Յունուար 1972[5][2][6][…], Փարիզի 15-րդ շրջան, Ֆրանսա[5][7][8]), ֆրանսացի էսթրատային երգիչ, պարող եւ դերասան։
| Մորիս Շէօվալիէ ֆրանսերէն՝ Maurice Chevalier | |
|---|---|
 | |
| Ծննդեան անուն | ֆրանսերէն՝ Maurice Auguste Chevalier[1] |
| Ծնած է | 12 Սեպտեմբեր 1888[2][3][4][…] |
| Ծննդավայր | Փարիզի 20-րդ շրջան, Ֆրանսա[5][1] |
| Մահացած է | 1 Յունուար 1972[5][2][6][…] (83 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Փարիզի 15-րդ շրջան, Ֆրանսա[5][7][8] |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Ֆրանսա |
| Մայրենի լեզու | Ֆրանսերէն |
| Տեսակ | café-chantant? եւ Մյուզիք-հոլլ? |
| Մասնագիտութիւն | դերասան, երգիչ, պարող, թատրոնի դերասան, շարժապատկերի դերասան, երգերու հեղինակ, Շանսոնիե |
| Ամուսին | Yvonne Vallée? եւ Nita Raya? |
Ստորագրութիւն | |
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելՄորիս Շէօվալիէ ծնած է Փարիզ՝ 1888-ին։ Հայրը ֆրանսացի ներկարար էր, իսկ մայրը՝ պելճիքացի։ Ան ընտանիքին կրտսեր երեխան էր։ Փոքր տարիքէն գինեմոլ հայրը կը լքէ ընտանիքը։ Պատանի տարիքին տարբեր տեսակի գործերով կը զբաղի: 1901-ին կը սկսի անվճար երգել սրճարանի մը մէջ։ Ի վերջոյ, կը սկսի հանդէս գալ տեղի համերգասրահներուն մէջ։ 1909-էն ան ելոյթ կ'ունենայ Ֆրանսայի նշանաւոր երգչուհի Ֆրեհելի հետ, սակայն 1911-էն ետք, ան Փարիզի Ֆոլլի-Պերժերի մէջ, իբրեւ զուգերգող հանդէս կու գայ երգչուհի եւ դերասանուհի Միսթենկետին հետ։
1912-1918 թուականներուն Մորիս Շէօվալիէ ելոյթներ ունեցած է օփերայի թատրոնին մէջ, իսկ հետագային հանդէս եկած է իբրեւ «շանսոնիէ»։ 1920-ականներուն վերջը ան արդէն իսկ մեծ հռչակ շահած էր։ Ելոյթներ ունեցած է Մեծն Բրիտանիոյ եւ ԱՄՆ-ի մէջ, ուր մասնակցած է Պրոտուէի հանդէսներուն։ 1940-1944 թուականներուն, երբ Ֆրանսա գրաւուած էր, ան ելոյթներ կ'ունենար Փարիզի եւ Գերմանիոյ մէջ գտնուող ֆրանսացի ռազմագերիներուն համար։
Մորիս Շէօվալիէ շարժապատկերի մէջ նկարահանուած է 1908-էն, իսկ հոլիուտեան ֆիլմի մէջ առաջին անգամ նկարահանուած է 1930-էն։ Անոր ամէնէն նշանաւոր երգերէն էին «Livin' in the Sunlight, Lovin' in the Moonlight», «Valentine», «Louise», «Mimi» եւ «Thank Heaven for Little Girls» երգերը, որոնք գլխաւորաբար տարածում կը գտնէին իր ֆիլմերուն շնորհիւ։ Յատկանշական է Ռուբէն Մամուլեանի «Սիրէ զիս այսօր» (1932) ֆիլմը, ուր Մորիս Շէօվալիէ նկարահանուած էր Ժանէթ Մաքտոնալտին հետ միասին։ Ֆիլմին երաժշտութիւնը կը համարուի բոլոր ժամանակներու լաւագոյն երաժշտութիւններէն մէկը[9]։
Անձնական կանք
Խմբագրել1927-1933 Մորիս Շէօվալիէ ամուսնացած էր դերասանուհի Իվոն Վալլիի հետ, իսկ 1937-1946՝ պարուհի եւ երգչուհի Նիթա Ռայայի հետ։
Մորիս Շէօվալիէ մահացած է 1972-ին՝ երիկամային հարցերու պատճառով[10]։
Ֆիլմագրություն
Խմբագրել| Թուական | Անուանում | Բնօրինակի անուանում | Տիպար |
|---|---|---|---|
| 1908 | Չափազանց դիւրահաւատը | Trop crédules | - |
| 1911 | Նորապսակը, որ կը ստիպէր իրեն սպասել | Une mariée qui se fait attendre | - |
| 1912 | Գլխապտոյտ վալսը | La valse renversante | - |
| 1917 | Աշխարհիկ երեկոյ | Une soirée mondaine | - |
| 1923 | Կոնզակ | Gonzague | Մորիս, Կոնզակ |
| 1923 | Անպիտան տղան | Le mauvais garçon | - |
| 1923 | Ճիմ Պունյ՝ բռնցքամարտիկ | Jim Bougne, boxeur | Մորիս |
| 1923 | Ըստ սովորութեան | Par habitude | - |
| 1923 | Լուրսին փողոցին դէպքը | L'affaire de la rue de Lourcine | - |
| 1929 | Փարիզի անմեղները | Innocents of Paris | Մորիս Մառնի |
| 1929 | Սիրոյ շքերթը | The Love Parade | կոմս Ալֆրետ Ռընէ |
| 1930 | Բանակային շքերթ | Paramount on Parade | - |
| 1930 | Մեծ լճակը | La grande mare | Փիեռ Միրանտա |
| 1930 | Փարիզի մանչ դերասանը | Playboy of Paris | Ալպերթ Լորիֆլէ |
| 1930 | Փոքրիկ սրճարանը | Le petit café | Ալպերթ Լորիֆլէ |
| 1931 | Գողցուած զարդերը | The Stolen Jools | Քամէօ |
| 1931 | Ժպտացող տեղակալը | The Smiling Lieutenant | Նիկի |
| 1931 | Մէկ ժամ՝ քեզի հետ | One Hour with You | Անտրէ Պերթյէ |
| 1932 | Սիրէ զիս այս գիշեր | Love Me Tonight | Մորիս |
| 1933 | Գիշերային պատմութիւն | A Bedtime Story | Ռընէ |
| 1933 | Սիրոյ առաջնորդը | L'amour guide | Ֆրանսուա |
| 1934 | Ուրախ այրին | The Merry Widow | Արքայազն Տանիլօ |
| 1935 | Ֆոլլի Պերժեր | Folies Bergère de Paris | - |
| 1935 | Մարդը Ֆոլլի Պերժերէն | L'homme des Folies Bergère | պարոն Կասինի |
| 1936 | Սիրելի թափառաշրջիկ | The Beloved Vagabond | - |
| 1936 | Ժպիտով | Avec le sourire | Վիքթոր |
| 1936 | Օրուան հերոսը | L'homme du jour | Ալֆրետ, Քամէօ |
| 1938 | Նորութիւններ տարածեցէք | Break the News | Ֆրանսուա Վերյէ |
| 1939 | Ծուղակ | Pièges | Ռոպերթ |
| 1947 | Լռութիւնը ոսկի է | Le silence est d'or | Մոսիօ Էմիլ |
| 1949 | Արքան | Le roi | Արքայ |
| 1950 | Խնձորս | Ma pomme | Մորիս |
| 1954 | Սիրոյ հարիւր տարին | Cento anni d'amore | Մասիմօ |
| 1954 | Ես եօթ դուստր ունէի | J'avais sept filles | - |
| 1957 | Սէրը կէսօրէ ետք | Love in the Afternoon | Քլոտ Շավէս |
| 1958 | Ժիժի | Gigi | Օնորէ Լաշալ |
| 1959 | Հաշուէ օրհնութիւններդ | Count Your Blessings | - |
| 1960 | Քանքան | Can-Can | - |
| 1960 | Խայտառակութեան շնչառութիւնը | A Breath of Scandal | Արքայազն Ֆիլիփ |
| 1960 | Մեքսիքացին Հոլիուտի մէջ | Pepe | Մորիս Շէօվալիէ |
| 1961 | Ֆենի | Fanny | - |
| 1962 | Ճեսիքա | Jessica | Հայր |
| 1962 | Նաւաբեկումէն տուժածներուն որոնումները | In Search of the Castaways | Պականել |
| 1963 | Սիրոյ նոր տեսակ | A New Kind of Love | Մորիս Շէօվալիէ |
| 1964 | Աւելի լաւ է հարուստ ըլլամ | I'd Rather Be Rich | - |
| 1964 | Տագնապալից կոճակ | Panic Button | Ֆիլիփ Ֆոնթեյն |
| 1967 | Կապիկներ, հեռացէք | Monkeys, Go Home! | Հայր |
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ծննդական — է. 8.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 Base Léonore — ministère de la Culture.
- ↑ 4,0 4,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Шевалье Морис // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 http://www.aveleyman.com/OnThisDay.aspx?OTDMonth=09&OTDDay=12&OTDYear=2006
- ↑ 7,0 7,1 7,2 http://www.encyclopedia.com/topic/Paris.aspx
- ↑ 8,0 8,1 8,2 մահվան վկայական — է. 4.
- ↑ History of Musical Film 1930s: Part I "Hip, Hooray and Ballyhoo" by John Kenrick
- ↑ «Maurice Chevalier Dead; Singer and Actor Was 83»։ The New York Times։ 14 Փետրուար, 1972