Յովհաննէս Ադամեան
Յովհաննէս Ադամեան (5 (17) Փետրուար 1879[1][2], Պաքու, Պաքուի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[3][1][2] - 12 Սեպտեմբեր 1932[3][1][2], Լենինկրատ, ՌԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն[3][1][2]), հայ ճարտարագէտ եւ գիւտարար, գունաւոր հեռուստացոյցի յայտնագործող:
| Յովհաննէս Ադամեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 5 (17) Փետրուար 1879[1][2] |
| Ծննդավայր | Պաքու, Պաքուի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[3][1][2] |
| Մահացած է | 12 Սեպտեմբեր 1932[3][1][2] (53 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Լենինկրատ, ՌԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն[3][1][2] |
| Քաղաքացիութիւն |
 Ռուսական Կայսրութիւն.svg){kind=small} Խորհրդային Միութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Ուսումնավայր |
Լուտվիկ-Մաքսիմիլիան Համալսարան, Միւնիխ[1] Զիւրիխի Համալսարան[1] Համպոլտթ Համալսարան[1] |
| Մասնագիտութիւն | ճարտարագէտ, գիւտարար |
Աւելի քան 20 յայտնագործութիւններու (հիմնականին մէջ հեռուստատեսութեան եւ լուսահեռագրման բնագաւառներու ծիրէն ներս) եւ լուսահեռագրման համակարգի հեղինակ[4]:
Կենսագրութիւն
ԽմբագրելՃարտարագէտ-գիւտարար Յովհաննէս Ադամեանը ծնած է Պաքուի մէջ` խոշոր նաֆթային ընկերություն ունեցող ընտանիքի մը մէջ։ Դեռ աշակերտական նստարանէն Յովհաննէսի մէջ նկատելի էր պրպտելու եւ ուսումնասիրելու ձգտումը: Ուսանելով Միւնիխնի եւ Պեռլինի համալսարաններուն մէջ` ան կը մասնագիտանայ թեքնիքն գիտութիւններու բնագաւառէն ներս:
Որոշ ժամանակ ետք Ադամեանը կը մեկնի Փարիզ եւ դասախօսութիւններու կը հետեւի Սորպոնի համալսարանին մէջ։ Ուսումնառութենէն ետք ան կը սկսի զբաղիլ պատկերները հեռաւորութեան վրայ հաղորդելու խնդիրով եւ սերտ կապեր կը հաստատէ եւրոպական շարք մը երկիրներու գիտական ու բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւններու եւ նշանաւոր գիտնականներու հետ:
Գերմանիոյ մէջ Ադամեանը սեփական միջոցներով ստեղծած էր տարրալուծարան մը եւ կատարած էր շարք մը գիւտեր (1908 թուականին առաջին անգամ հիմնաւորած էր էլեկտրականութեան միջոցով պատկերի հաղորդման ու վերարտադրման հնարաւորութիւնը, իրագործել գունաւոր պատկերը հաղորդալարերով 600 քմ հեռաւորութեան վրայ հաղորդելու առաջին փորձը): 1913 թուականի վերջերուն Ադամեանը տեղափոխուած է Ռուսաստան եւ մշտական բնակութիւն հաստատած Փեփրոքրատ (Լենինկրատ) մինչեւ 1932 թուականը: Այստեղ նոյնպէս սեփական միջոցներով ստեղծած է տարրալուծարան մը եւ շարունակած է գիտական փորձերը: Այս ժամանակահատուածին մէջ ան ստացած է 21 արտօնագիր, որոնցմէ երկուքը` հեռուստատեսութեան բնագաւառին մէջ։ 1918 թուականին ան ստեղծեց Ռուսաստանի մէջ առաջին սարքը, որ կը ցուցադրէր սեւ եւ սպիտակ պատկերներ (ստատիկ պատկերներ), ինչ որ մեծ քայլ էր հեռուստատեսութեան զարգացման բնագաւառին մէջ[4]:
Ծանօթագրութիւններ
Խմբագրել- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Адамян Ованес Абгарович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 4,0 4,1 Ադամեան Յովհաննէս Աբգարի - Սովետական Մեծ Հանրագիտարան