Սալամինայի նաւամարտ
Սալամինայի նաւամարտ (յունարէն՝ ναυμαχία της Σαλαμίνας)․ ծովային ճակատամարտ, յունական քաղաք-պետութիւններու դաշնութեան եւ Պարսկաստանի միջեւ։
| Սալամինայի նաւամարտ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Յոյն-պարսկական պատերազմներ | |||||
| |||||
| |||||
| Հակառակորդներ | |||||
| Յունաստան | Աքեմենեան Կայսրութիւն | ||||
| Հրամանատարներ | |||||
| Թեմիստոքլիս (Աթէնք) Էվրիվիատիս (Սփարթի) |
Քսերքսես Ա․ | ||||
| Կողմերու ուժեր | |||||
| 300-400 ռազմանաւ | 500-800 ռազմանաւ | ||||
| Կորուստներ | |||||
| 40 ռազմանաւ | 200 ռազմանաւ | ||||
.JPG)
Ճակատամարտի սկիզբը եւ ընթացքը
Խմբագրել
Ք.Ա. 476-ին Պարսկաստանի բանակը Քսերքսեսի առաջնորդութեամբ Աթէնք հասաւ։ Աթէնքի բնակիչները մօտակայ Սալամինա կղզին փոխադրուեցան իրենց անվտանգութեան համար։ Պարսիկները յաջողեցան ջախջախել աթենացիներուն եւ սպարտացիներուն եւ թալանեցին Աթէնքը՝ Աքրոփոլին։ Քսերքսես յաղթական որոշեց ամբողջովին ոչնչացնել յունական նաւատորմը։ Պարսկական նաւերը ուղղութիւնը փոխեցին՝ դէպի Սալամինա կղզին ուղղուելով։ Պարսկական ծանրաքաշ նաւերը չէին կրնար անցնիլ Սալամինայի նեղուցէն։ Պարսկական նաւերու առաջընթացը խոչընդոտեցին յունական նաւերը։ Յոյները սուր գործիքներ ամրացուցած էին նաւերուն ծայրերուն եւ կարողացան ջախջախել պարսկական ռազմանաւերը։ Այս ծովամարտի ընթացքին յոյները ջախջախիչ յաղթանակ տարին թշնամիի նկատմամբ։ Պարսկական մօտ 800-անոց նաւատորմէն հայրենիք վերադարձան մօտ 600-ը։
Քսերքսես ստիպուած էր նահանջել։ Ան Պարսկաստան վերադարձաւ, սակայն պարսկական զօրքերը Յունաստանի արեւելքը մնացին։ Ձմրան պատճառով պատերազմը կարճ ժամանակով դադրեցաւ։
Ճակատամարտի աւարտը
Խմբագրել
Գարնան սկսաւ յոյն-պարսկական պատերազմներու երկրորդ շրջափուլը։ Սալամինայի նաւամարտով քաջալերուած բաւական յունական քաղաքներ, իրենց ուժերը միաւորելով, պարսկական բանակը ջախջախեցին եւ Յունաստանէն դուրս վտարեցին։
Պարսիկներու հնարաւոր յարձակում/ներ դիմադրելու նպատակով Տիլոսի մէջ Տիլոսեան Դաշինքը ստեղծուեցաւ։ Միութեան անդամ քաղաքները իրենց ռազմանաւերը միութեան կը տրամադրէին պարսիկներուն դէմ պայքարի համար։ Քսերքսես կը ստիպուի հաշտութիւն խնդրել։ Ք.Ա. 449-ին յոյն-պարսկական պատերազմները կ՛աւարտին։ Յոյն ժողովուրդը յաղթելով հզօր Աքեմենեան Պարսկաստանին իր հզօրութիւնը ցոյց տուաւ։
Աղբիւրներ
Խմբագրել- Ա. ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ, Հ . ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ, Ա. ՔՈՍՅԱՆ, Հին Հունաստան, [{{{յղում}}} Համաշխարհային պատմություն։ Հին աշխարհ։ Դասագիրք 6–րդ դասարանի համար], Երեւան էջ 80։