Սպեր
Սպեր (Իսպեր, Ըսպեր), Բարձր Հայք նահանգի հնագոյն բնակավայրերէն է։ Յիշատակուած իբրեւ աւան, բերդաքաղաք, քաղաք[1]։ Կը գտնուի Ճորոխ գետի աջ ափին, գեղատեսիլ այգեշատ ձորի մէջ։
| Քաղաք | |
|---|---|
| Սպեր | |
| վրաց.՝ სპერი | |
 | |
| Երկիր |
 Թուրքիա |
Պատմութիւն
ԽմբագրելՔաղաքին մասին յիշատակուած է յունահռոմէական, հայկական, արաբական եւ վրացական աղբիւրներու մէջ։ Այն եղած է Բագրատունիներու տիրոյթը։
15-րդ դարու վերջին քառորդին Սպերը զաւթած են օսմանեան թուրքերը։
1915 թուականի Ցեղասպանութեան ժամանակ Սպերի հայերը բռնութեամբ տեղահանուած են։ Մեծ մասը զոհուած է գաղթի ճանապարհին։ Սակաւաթիւ փրկուածներն ապաստանած են տարբեր երկիրներ։ Այժմ Սպեր (Իսփիր) աւան է բռնազաւթուած Արեւմտեան Հայաստանի էրզրում նահանգին մէջ։
Օգտակար հանածոներ
ԽմբագրելՍպերի շրջակայքը կան ոսկիի եւ մետաղական այլ հանքեր։
Բնակչութիւն եւ տնտեսութիւն
Խմբագրել20րդ դարու սկիզբները Սպեր 340 տուն բնակիչ ունէր, որմէ 40-50 տունը հայեր էին, իսկ մնացեալը՝ թուրքեր, յոյներ։ 19րդ դարու սկիզբը մօտ 900 տուն բնակիչ ունեցող Սպեր, յետագայ տասնամեակներուն հայերու արտագաղթէն ետք, վերածուեցաւ անշուք գիւղաքաղաքի։
Կը զբաղէին արհեստներով, այգեգործութեամբ եւ առեւտուրով։
Պատմամշակութային կառոյցներ
ԽմբագրելՀայերն ունէին եկեղեցի (Սուրբ Աստուածածին)։ Քաղաքին մօտ բարձր ժայռի վրայ պահպանուած է Սմբատաւան բերդի աւերակները։
Շրջակայ լեռներուն մէջ պահպանուած էին հայկական եկեղեցւոյ աւերակներ, իսկ Ճորոխի վրայ՝ հնագոյն կամուրջ մը[2]:
Ծանօթագրութիւն
Խմբագրել- ↑ «ՍՊԵՐ»։ Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն (en-US)։ 2010-02-23։ արտագրուած է՝ 2023-03-27
- ↑ «Ճանչնանք Արեւմտեան Հայաստանը․ Սպեր»։ Western Armenia TV (wa-WA)։ 2023-02-01։ արտագրուած է՝ 2023-03-27
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|