Ս. Քառասնից Մանկանց Մայր Եկեղեցի (Հալէպ)
Ս. Քառասնից Մանկանց Մայր Եկեղեցին ԺԴ. դարէն սկսեալ Բերիոյ Թեմի առաջնորդանիստ եկեղեցին է: ԱՆ պատմութեան մէջ առաջին անգամ յիշուած է 1476-ին: Անցեալին եղած է նաեւ կաթողիկոսանիստ եկեղեցի, ուր կատարուած են եպիսկոպոսական ու կաթողիկոսական ձեռնադրութիւններ եւ սրբալոյս միւռոնի օրհնութիւններ՝ 1849-ին Սիսի Միքայէլ Բ. Աջապահեան եւ 1923-ին՝ Սահակ Բ. Խապայեան կաթողիկոսներու կողմէ:
Եկեղեցւոյ շրջափակէն ներս Կաթողիկոսներ, Առաջնորդներ եւ ականաւոր եկեղեցականներ թաղուած են, ինչպէս՝ Ազարիա Ջուղայեցի (1601), Պետրոս Կարկառեցի (1608), Մկրտիչ Քէֆսիզեան (1894), Բաբգէն Ա. Աթոռակից Վեհափառ Հայրապետներ (վերջնոյն աճիւնները 1966-ին փոխադրուած են Անթիլիասի Զարեհեան Դամբարանը):
Աւանդութեան մը համաձայն, Ս. Քառասնից Մանկանց Մայր Եկեղեցւոյ եւ նախկին Ս. Աստուածածին (ներկայիս «Զարեհեան» գանձատուն) Եկեղեցւոյ վայրը փոքր մատուռով քրիստոնէական գերեզմանատուն եղած է:
1499-1500 թուականներուն, հալէպահայ գաղութի երեւելիներէն «Ըռայիս Պարոն Եսայի»ի բարերարութեամբ, եկեղեցին ընդարձակուած է: 1616-ին հալէպահայ իշխան Պետիկ Չէլէպիի նուիրատուութեամբ եւ եղբօր՝ Խոճա Սանոս Չէլէպիի վերակացութեամբ, կառուցուած է ընդարձակ եկեղեցի մը՝ երեք խորաններով, որոնք վերաշինուած են Ի. դարու երկրորդ կիսուն:
Ս. Քառասնից Մանկանց Մայր Եկեղեցւոյ շրջափակէն ներս, նախքան Սուրիոյ պատերազմը (2012թ.), կը գործէին նախկին Առաջնորդարանը, Հայոց Եկեղեցւոյ Կիրակնօրեայ Դպրոցներու Կեդրոն բաժինը, Համազգայինի Ն. Աղբալեան մասնաճիւղը, Ա. Ահարոնեան հանդիսասրահը, Ազգ. Հայկազեան Վարժարանը եւ Կեդրոնական գրադարանը:
28 Ապրիլ 2015-ին ռմբակոծուած է Սրբոց Քառասնից Մանկանց եկեղեցւոյ տարածքը, ծանրօրէն վնասուած է եկեղեցւոյ շրջափակի առաջնային մուտքի բաժինը [1]:
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
Աղբիւրներ Խմբագրել
- Արտաւազդ Արք. Սիւրմէեան, «Պատմութիւն Հալէպի Հայոց (1355-1908)», Փարիզ, 1950:
- ՂՕՂԱՆՋ ՅԱՐՈՒԹԵԱՆ[permanent dead link]
- Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը Հալէպ Ժամանեց (լուսանկարներ)
- ՆՍՕՏՏ ԱՐԱՄ Ա. ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ ՀԱԼԷՊ ԺԱՄԱՆԵՑ Archived 2019-04-01 at the Wayback Machine.
- ՆՍՕՏՏ ԱՐԱՄ Ա. ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ ՍՐԲՈՑ ՔԱՌԱՍՆԻՑ ՄԱՆԿԱՆՑ ՎԵՐԱՆՈՐՈԳԵԱԼ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՎԵՐՕԾՈՒՄԸ ԿԱՏԱՐԵՑ Archived 2019-04-01 at the Wayback Machine.
- ՆՍՕՏՏ ԱՐԱՄ Ա. ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ Կ՛ԸՆԴՈՒՆԻ ՀԱԼԷՊԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԱՒԱԳԱՆԻՆ ԵՒ ԿՐՕՆԱՊԵՏՆԵՐԸ Ս. ՔԱՌԱՍՆԻՑ ՄԱՆԿԱՆՑ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑԻԷՆ ՆԵՐՍ Archived 2019-04-01 at the Wayback Machine.
- ՆՍՕՏՏ ԱՐԱՄ Ա. ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻՆ ՀԱՆԴԻՍԱՊԵՏՈՒԹԵԱՄԲ ԱՆԴՐԱՆԻԿ ՊԱՏԱՐԱԳ՝ Ս. ՔԱՌԱՍՆԻՑ ՄԱՆԿԱՆՑ ՍՐԲԱԳՈՐԾՈՒԱԾ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՄԷՋ Archived 2019-04-01 at the Wayback Machine.