Տողան Աքհանլը
Տողան Աքհանլը (թրք.՝ Doğan Akhanlı, 18 Մարտ 1957, Շաւշաթ, Արդուին, Թուրքիա - 31 Հոկտեմբեր 2021[1], Պերլին, Գերմանիա), թուրք-գերմանացի գրող է:
| Տողան Աքհանլը | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 18 Մարտ 1957 |
| Ծննդավայր | Շաւշաթ, Արդուին, Թուրքիա |
| Մահացած է | 31 Հոկտեմբեր 2021[1] (64 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Պերլին, Գերմանիա |
| Քաղաքացիութիւն |
 Թուրքիա Գերմանիա |
| Մասնագիտութիւն | գրագէտ, վիպասան, իրաւապաշտպան |
| Անդամութիւն | Գերմանիայի ՊԵՆ-կենտրոն? |
| Կուսակցութիւն | Revolutionary Communist Party of Turkey? |
| Կայքէջ | dogan-akhanli.de |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Ծնած է Թուրքիոյ հիւսիսարեւելեան Արդուինի Շաւշաթ փոքրիկ գիւղը: 12 տարեկանին աւագ եղբօր հետ անցած է Պոլիս եւ հոն շարունակած է ուսումը: Ձախ հայեացքներու համար կարճ ժամկէտով մը ձերբակալուած է 1975-ին: 1985-1987 թուականներուն ան իր ձախակողմեան հայեացքներուն պատճառով Պոլսոյ մէջ ձերբակալուած է իբրեւ ընդդիմադիր եւ կտտանքներու ենթարկուծ թրքական բանտին մէջ:
1991-ին տեղափոխուած է Գերմանիա ու խնդրած ապաստարան: 1998-ին Թուրքիոյ պաշտօնեաները զինք զրկած են քաղաքացութենէ[2]: Երեք տարի ետք ան ստացած է գերմանական քաղաքացութիւն:
Աքհանլըն Քեոլնին մէջ հիմնադրած է Ռաֆայէլ Լեմքին գրադարանը, որ կոչուած է մարդու մը անունով, ով առաջինը հայերու դէմ ակատարուած ոճրագործութիւնը բնութագրած է իբրեւ ցեղասպանութիւն:
Ան 2005-ին այցելած է Հայաստան[2]:
2010-ի Օգոստոս 10-ին Տողան Աքհանլը ձերբակալուած է Թուրքիա ժամանելուն ատենը: 2017-ի Օգոստոս 19-ին Կրանատային մէջ ձերբակալուած է Սպանիոյ ոստիկանութեան կողմէ Թուրքիոյ պաշտօնեաներու պահանջով[3], ապա ազատ արձակուած՝ Սպանիոյ դատարանի կողմէ[4]:
Աքհանլըն Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչնալու եւ իր քաղաքական հայեացքներուն պատճառով երկար տարիներ չէր կրնար այցելել Թուրքիա:
Երկեր Խմբագրել
Աքհանլըի վէպերը Թուրքիոյ մէջ ընդգրկուած են լաւագոյններու շարքին:
1998-1999 թուականներուն թրքերէն լոյս տեսած էր անոր «Անհետացած ծովերը» ընդհանուր վերնագրով եռագրութիւնը, որ կը ներառէ «Սպասելով ծովը», «Կակաչներու դաշտը», «Ահեղ դատաստանի դատաւորները» ստեղծագործութիւնները:
2005-ին անոր հեղինակած «Տիրամօր վերջին երազը» վէպը արժանացած է «Հիւրիեթ»-ի 2009-ի մրցանակին:
2005-ին թուրք գրաքննադատները անոր այս գիրքը դասած են 10 լաւագոյն վէպերու շարքին[5]:
«Ահեղ դատաստանի դատաւորները» գիրքին թրքերէն տարբերակը հրատարակուած է 1999 թուականին, Պոլսոյ մէջ, «Պելկէ» հրատարակչութեան կողմէ: Իսկ 2018-ին, Հայաստանի մէջ հրատարակուած է անոր «Ահեղ դատաստանի դատաւորները» գիրքի (թրք․ «Kıyamet Günü Yargıçları”) հայերէն թարգմանութիւնը: Գիրքի թարգմանիչը եւ մեկենասը եղած է Սոնա Զաքարեանը[2]:
Ծանօթագրութիււններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://www.ruhrbarone.de/dogan-akhanli-heute-morgen-verstarb-ein-gerechter/203057
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Երեւանի Մէջ Լոյս Տեսած է Թուրք Մտաւորական Տողան Աքհանլըի` Ցեղասպանութեան Մասին Գիրքի Հայերէն Թարգմանութիւնը»։ HyeTert (tr-TR)։ 2018-11-23։ արտագրուած է՝ 2021-11-02
- ↑ «Archive copy»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-04-07-ին։ արտագրուած է՝ 2017-08-20
- ↑ «Սպանիոյ Դատարանը Ստորագրութեան Դիմաց Ազատ Արձակած Է Հայոց Ցեղասպանութեան Հարցով Զբաղող Թուրք Գրողը»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ 2017-08-21։ արտագրուած է՝ 2021-11-02
- ↑ «Հայրենի Կեանք»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ 2018-12-19։ արտագրուած է՝ 2021-11-02
Արտաքին Յղումներ Խմբագրել
- Dogan Akhanli
- Kitab-Verlag Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.
- Le Monde diplomatique