Քոպայրի Վանք
Քոպայրի Վանք կամ Քոպայրավանք, միջնադարեան հայկական վանք՝ Հայաստանի Հանրապետութեան Լոռիի մարզ, Քոպայր գիւղի մօտ, Քոպեր երկաթուղային կայարանէն արեւմուտք, Դեբեդ գետի ձորալանջին, բարձրադիր ու դժուարամատոյց վայրի մէջ։ Այն զարգացած միջնադարու Հիւսիսային Հայաստանի հոգեւոր, մշակութային եւ գրչութեան յայտնի կեդրոններէն էր։
Պատմութիւն Խմբագրել
Մենաստանը հիմնադրուած է Բագրատունեաց տան Կիւրիկեան ճիւղի Կիւրիկէ Բ․ թագաւորի դուստր Մարիամի կողմէն 1171 թուականին[1]։ Քոպայրի վանական համալիրի կառոյցներու ընդարձակումը կը սկսի 12-րդ դարու վերջաւորութենէն 13-րդ դարու սկիզբը, երբ վանքը Կիւրիկեաններէն կ՝ անցնի Զաքարեաններուն։ Այդ ժամանակ կը կառուցուին գլխաւոր եկեղեցին, մատուռ-աւանդատունը, առանցքի արեւմուտքէն կից բաց սրահը, սեղանատունը, զանգակատուն-տապանատունը, մատուռները եւ պաշտպանողական կառոյցները։ Անոնք բոլորն ալ այսօր կիսաքայքայուած վիճակի մէջ են։
Այն հանդիսացած է միջնադարու կարեւոր հայ գրչօճախներէն եւ մշակութային կեդրոններէն մէկը, որուն հետ կը կապուի 12-րդ դարու նշանաւոր մատենագիր Դաւիթ Քոպայրեցիի գործունէութիւնը։ 13-րդ դարու սկիզբները վերածուած է որպէս քաղկեդոնական։
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ կազմ. Ս. Բարխուդարյան, Կ. Ղաֆադարյան, Ս. Սաղումյան (2012)։ Դիվան հայ վիմագրության, պր. IX, Լոռու մարզ։ Երևան։ էջեր 352։ Այդ կապակցությամբ էլ առաջին եկեղեցին անվանվել է Մարիամաշեն, որի մասին վկայում է դրա մուտքի բարավորի շինարարական արձանագրությունը