Ուիքիփետիա

Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ

Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ (իտալ.՝ Cristina Trivulzio Belgiojoso, 28 Յունիս 1808[1][2][3], Լոմպարտիա - 5 Յուլիս 1871[1][2][3], Միլան, Իտալիոյ թագաւորութիւն), իտալացի իշխանուհի, գրող, լրագրող, Աւստրիական կայսրութիւնէն Իտալիոյ անկախացման պայքարի նշանաւոր մասնակից:


Ծննդեան անուն իտալ.՝ Cristina Trivulzio
Ծնած է 28 Յունիս 1808[1][2][3]
Ծննդավայր Միլանօ, Իտալիայի թագավորություն[4]
Մահացած է 5 Յուլիս 1871(1871-07-05)[5] (63 տարեկանին)
Մահուան վայր Միլան, Իտալիոյ թագաւորութիւն
Քաղաքացիութիւն Իտալիոյ թագաւորութիւն
Մասնագիտութիւն լրագրող եւ գրական սալոնի տէր
Ամուսին Emilio Barbiano di Belgiojoso?
Կայքէջ cristinabelgiojoso.it

Կենսագրութիւն Խմբագրել

Քրիսթինա Թրիվուլզիոյի մարքիզ Ճերոնիմօ Իսիտորոյի դուստրն է: Ան դաստիարակուած է վանքի մէջ, իսկ 1824-ին ամուսնացած է իշխան Էմիլիօ Պարպիանօ Պելկիոճոզոյի հետ: Ամուսնութիւնէն շատ ժամանակ չանցած ամուսինին անհաւատարմութեան պատճառով անոնք բաժանուած են, բայց պաշտօնապէս մնացած են ամուսնութեան մէջ եւ պահպանած լաւ յարաբերութիւններ: Ամուսինէն բաժանուեէն ետք իշխանուհին զբաղուած է քաղաքականութեամբ եւ դարձած քարպոնարներու հովանաւոր:

Երբ 1830-ին Ռոմանիոյ մէջ տեղի ունեցող խռուութիւնները ապարդիւն անցած են, Քրիսթինան մեկնած է Փարիզ, որտեղ 1843-ին հիմադրած է «Gazetta italiana» թերթը, իսկ 1845-ին՝ «Ausonia» օրաթերթը, բացի այդ, յօդուածներ գրած էլ «Constitutionnel» եւ «Democratie pacifique» թերթերու համար: Ան ֆրանսերէն թարգմանած է Ճամբատիստա Վիկոյի «Scienza nova» ստեղծագործութիւնը եւ հրատարակած անստորագիր «Essai sur la formation du dogme catholique» աշխատանքը (Փարիզ, 1846): Երբ Պիոս IX-ն արթնացաց է իտալացի հայրենասէրներու յոյսերը, իշխանուհին շտապած է վերադառնալ հայրենիք, ժամանելով այնտեղ՝ ամէնուր անկախութեան պայքարի կոչ ըրած է:

 
Դիմանկարը Ֆրանչեսքօ Հայեցի, 1832 թ.

1848 թուականին Միլանում յեղափոխութիւն բռնկուելուց յետոյ իշխանուհին իր հաշուին ձեւաւորել է կամաւորների մի ջոկատ եւ անոնց հետ գնացել Լիւոռնոյ, որպէսզի այդտեղից էլ շարժուի դէպի Մանտովայ՝ պիեմօտական ճամբար: 1848 թուականի օգօստոսի 6-ին աւստրիացիները վերցրել են Միլանը, որին հետեւել է իշխանուհու արտաքսումն ու կալուածքների բռնագրաւումը, սակայն նա շարունակել է Փարիզում եւ Թուրինում աշխատել ի շահ Իտալիայի:

1849-ի սկզբին իշխանուհին մեկնած է Հռոմ եւ այնտեղ աշխոյժ մասնակցութիւն ունեցած յեղափոխական իրադարձութիւններուն: Ֆրանսացիներու կողմէց քաղաքը վերցնելէ ետք ան Մալթայով գացած է Կոստանդնուպոլիս եւ մօտ 2 տարի անցուցած Արեւելքի մէջ, որտեղ իր «Souvenirs d’ex i l» յօդուածը գրած է «National» ամսագրի համար: Երբ Մայիս 1856-ին հրատարակուած համաներմամբ իշխանուհիին վերադարձուած է անոր ունեցուածքը, ան վերադարձած է Փարիզ, որտեղ հրատարակած է իր «Emina. R é cits turco-asiatiques» (Փարիզ, 1856) եւ «L’Asie mineure et Syrie» (Փարիզ, 1858) աշխատանքները, որոնց մէջ պատմած է Փոքր Ասիա, Սուրիա եւ սուրբ վայրեր կատարած ճանապարհորդութեան ժամանակ ունեցած իր արկածներու եւ տպաւորութիւններու մասին:

1859-ին վերջապէս կատարուած է իշխանուհիին հայրենասիրական ցանկութիւնը: Թուրինի կառավարութեան հետ համաձայնութեան գալով՝ ան շրջած է ամբողջ Իտալիայով եւ բոլոր քաղաքներուն մէջ տարածած Կավուրի ծրագիրները: Վիլլաֆրանկեան զինադադարի կնքումէն ետք Քրիսթինան Միլանի մէջ հիմնադրած է «Italia» ամսագիրը, որու հետ յետագային տեղափոխուած է Թուրին, նոյն ձեւով ան նպաստած է Միլանի «Perseveranza» թերթի ստեղծման:

Քրիսթինա Թրիվուլզիօ Պելկիոճոզօ մահացած է 1871-ին Միլանի մէջ:

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 data.bnf.fr
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 [SNAC]
  4. ↑ autori vari L'Unificazione — 2011.
  5. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.

Գրականութիւն Խմբագրել

  • «Encyclopedia of Italian Literary Studies»։ Dinner Party database of notable women։ Volume 2։ CRC Press։ March 21, 2007։ էջ 150։ ISBN 1-57958-390-3։ արտագրուած է՝ 2009-09-28aolo 
  • Raffaello Barbiera, La principessa di Belgioioso, i suoi amici e nemici, il suo tempo, Milano, Treves, 1902 Testo in facsimile - "La biblioteca digitale di Milano" Archived 2012-03-01 at the Wayback Machine. Raphael Barbiera, Princess of Belgioioso, her friends and enemies, her time, Milan, Treves, 1902 Text in facsimile - "The digital library of Milan" Archived 2012-03-01 at the Wayback Machine.
  • Raffaello Barbiera, Passioni del Risorgimento. Raphael Barbiera, Passions of the Risorgimento. Nuove pagine sulla Principessa Belgiojoso e il suo tempo, Milano, Treves 1903 New pages on the princess Belgiojoso and her time, Milan, Treves 1903
  • Aldobrandino Malvezzi, La principessa Cristina di Belgioioso, Milano, Treves 1936 Aldobrandino Malvezzi, Princess Cristina of Belgioioso, Milan, Treves 1936
  • H. H. Remsen Whitehouse, A Revolutionary Princess. Remsen Whitehouse, A Revolutionary Princess. Christina Belgiojoso Trivulzio Her life and times, EP Dutton, New York, 1906 Christina Belgiojoso Trivulzio Her Life and Times, EP Dutton, New York, 1906
  • Augustine-Thierry, La Princess Belgiojoso, Librairie Plon, 1926 Augustine-Thierry, The Princess Belgiojoso, Librairie Plon, 1926
  • Giulio Caprin, Donna più che donna, Garzanti, Milano, 1946 Julius Caprin, woman as woman, Garzanti, 1946
  • Luigi Severgnini, La principessa di Belgioioso. Severgnini Luigi, Princess of Belgioioso. Vita e opere, Milano, Virgilio 1972 Life and Works, Milan, Virgil 1972
  • Emilio Guicciardi, Cristina di Belgiojoso Trivulzio cento anni dopo, Milano 1973 Emilio Guicciardi, Cristina Belgiojoso Trivulzio hundred years later, Milan 1973
  • Charles Neilson Gattey, Cristina di Belgiojoso [A bird of curious plumage], Firenze, Vallardi 1974 Charles Neilson Gattey, Christina of Belgiojoso [A curious bird of plumage], Florence, Vallardi 1974
  • Brett Archer Brombert, Cristina Belgiojoso, Milano, Dall'Oglio 1981 Brett Archer Brombert, Cristina Belgiojoso, Milan, 1981 Dall'Oglio
  • Elena Cazzulani, Cristina di Belgiojoso, Lodi, Lodigraf, 1982 Elena Cazzulani Christina of Belgiojoso, Lodi, Lodigraf, 1982
  • Ludovico Incisa e Alberica Trivulzio, Cristina di Belgioioso, Milano, Rusconi 1984 Ludovico Incisa and Alberica Trivulzio Cristina Belgioioso, Milan, Rusconi 1984
  • Arrigo Petacco, La principessa del Nord, Milano, Rizzoli 1992 Arrigo Petacco, Princess of the North, Milan, Rizzoli 1992
  • Angela Nanetti, Cristina di Belgioioso, una principessa italiana EL, Trieste, 2002. Angela Nanetti, Christina of Belgioioso, an Italian princess EL, Trieste, 2002
  • Emmanuel-Philibert de Savoie, Princesse Cristina, le roman d'une exilée 2002, Edition Michel Lafon Emmanuel-Philibert de Savoie, Princess Cristina, le roman d'une exilée 2002, Edition Michel Lafon
  • Mino Rossi, Cristina Trivulzio, principessa di Belgioioso. Mino Rossi, Cristina Trivulzio, Princess of Belgioioso. Il pensiero politico 2005, Edizioni Franciacorta Political thought in 2005, Edizioni Franciacorta
  • Mino Rossi, Principessa libertà, Ferrara, Tufani, 2006 Mino Rossi, Princess freedom, Ferrara, Tufan, 2006
  • Fugazza, Mariachiara / Karoline Rörig (eds.), "La prima donna d'Italia". Cristina Trivulzio di Belgiojoso tra politica e giornalismo, Milano, FrancoAngeli 2010
  • Karoline Rörig, Cristina Trivulzio di Belgiojoso (1808-1871), Geschichtsschreibung und Politik im Risorgimento, Bonn 2013

Արտաքին յղումներ Խմբագրել

Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Քրիսթինա_Թրիվուլզիօ_Պելկիոճոզօ&oldid=216883» էջէն