Արամ Տիգրան

Արամ Տիգրան;
Ծնած է	15 Յունուար 1934
Ծննդավայր	Գամիշլի, Սուրիա
Մահացած է	8 Օգոստոս 2009
Մահուան վայր	Աթէնք, Յունաստան
Քաղաքացիութիւն	Կաղապար:Country data ԽՍՀՄ Խորհրդային միութիւն Յունաստան Յունաստան
Մասնագիտութիւն	երգիչ եւ երաժիշտ

Արամ Տիգրան, (Կաղապար:Lang-kr, իսկական անունը Արամ Մելիքեան, 15 Յունուար 1934, Գամիշլի, Սուրիա - 8 Օգոստոս, 2009 Աթէնք, Յունաստան), ժամանակակից հայազգի երգիչ եւ երաժիշտ։

Կենսագրութիւն

Արամ Տիգրան ծնած է Սուրիոյ գտնուող Գամիշլի քաղաք։ Մասնագիտացած է ուտ նուագելու մէջ։ Քսան տարեկանին արդէն նուիրուած էր երաժշտութեան, երգած է երեք լեզուներով՝ քրտերէն, արաբերէն եւ հայերէն։

Արամ Տիգրանի հայրը

Արամ Տիգրանի հայրը 1915-ին Հայոց ցեղասպանութենէն մազապուրծ կ’ազատի: Անոր բնակավայր գիւղը՝ Ամատ՝ Սասնոյ շրջանը թրքական այժմու Պաթման նահանգն է, ուրկէ իր կեանքը ազատելով կը հասնի Սուրիոյ հիւսիսը գտնուող, մեծամասնութիւնը քրտաբնակ Գամիշլի քաղաքը: Հոն ամուսնացած է, եւ 1934-ին ծնած է Արամը:

Արամ Տիգրանի զանազան լեզուներով երգելու պատճառը

Արամը հօրը հովանիին ներքեւ հասակ կը նետէ՝ իր մէջ վառ պահելով ազգին տառապանքն ու արհաւիրքը:

Սակայն ան միայն իր ազգին ցաւը չէ, որ կը տեսնէ, այլ բոլոր այն ժողովուրդներուն, որոնք օսմանեան ծանր լուծին տակ մնացին ու սպաննուեցան անխնայ: Հետեւաբար՝ երեւի այդ է պատճառը, որ իր յուզմունքն ու պոռթկումը արտայայտեց զանազան լեզուներով:

Արամ Տիգրանի երգացանկը

Արամ Տիգրան կը համարուի լաւագոյն քիւրտ երգիչներէն եւ երաժիշտներէն մէկը։ Ձայնագրած է մօտաւորապէս 230 երգ քրտերէնով, 150՝ արաբերէնով, 10՝ ասորերէնով, 8՝ յունարէնով։

Անոր երգերը, յատկապէս առաջին օրերուն, շատ սիրուեցան ու իրենց դրօշմը ձգեցին մանաւանդ Սուրիոյ Ճէզիրէի շրջանը (իր ծննդավայրը), որ կը գտնուի Սուրիոյ հիւսիս-արեւելքը:

Արամ Տիգրան կը տեղափոխուի Խորհրդային Հայաստան

1966-ին Արամ Տիգրան ընտանիքով կը տեղափոխուի Խորհրդային Հայաստան եւ բնակութիւն կը հաստատէ Աբովեան քաղաքը՝ այդտեղ դարնալով Հայաստանի Քրտական ազգային խորհուրդի ներկայ նախագահ Կնիազ Հասանովի դրացին:

Արամ Հայաստանի մէջ կը ծանօթանայ մեծատաղանդ երգիչներու՝ Կարապետ Խաչոյի, Սետա Շամտինի, Սուսկա Սամոյի եւ ուրիշներու ու կը գործակցի անոնց հետ Երեւանի ձայնասփիւռի քրտական բաժնին մէջ։ Հոն կ’երգէ հայերէն կարօտի երգեր՝ դէպի Հայաստան, իսկ քրտերէն՝ «Եկայ-եկայ Երեւան, Հայաստանի կարօտով, ինչ շքեղ է, ինչ հրաշք է Հայաստանը»:

Արամ Տիգրան երկու տասնամեակ մը Հայաստան կը մնայ: Ի վերջոյ 1990-ականներուն վերջնականապէս կը հաստատուի Եւրոպա, ուր կը շարունակէ իր երթը մարդկային ու մշակութային բնագաւառներէն ներս:

Հայ ազգի զաւակներ՝ Շարլ Ազնաւուր եթէ ֆրանսացիներուն կուռքն է, Էնտի եւ Մայքըլ՝ Պարսիկ ժողովուրդին, եթէ հանգուցեալ երգչուհի Րուպա ալ-ժամալ (Հասմիկ) արաբներու եւ յատկապէս Սուրիոյ տաղանդաւոր արուեստագիտուհին է, եթէ երգչուհի Շեր Սարգիսեան (ԱՄՆ) աշխարհահռչակ կուռք է շատերուն համար, ապա Կարապետ Խաչոն եւ Արամ Տիգրանը քիւրտ ժողովուրդին կուռքն են:

Արամ Տիգրան եւ Քիւրտիստանի բանուորական կուսակցութեան առաջնորդ

Արամ Տիգրանը եղած է Քիւրտիստանի բանուորական կուսակցութեան ցմահ առաջնորդ, ապա՝ Թուրքիայի Էմրալի կղզիի ցմահ ազատազրկման դատապարտուած, քիւրտ ազգի ազատագրական պայքարի առաջնորդ Ապտուլլահ Օճալանի ամենամտերիմ եւ ամենավստահելի մարդն էր։

Արամ Տիգրանի մահը

Շաբաթ՝ 8 Օգոստոս 2009-ին, Յունաստանի մայրաքաղաք Աթէնքի Վան Քալսիմոս հիւանդանոցին մէջ ուղեղի կաթուածի հետեւանքով իր մահկանացուն կնքեց հայերէն, թրքերէն, քրտերէն, արաբերէն եւ այլ լեզուներով երգող հայ ազգի զաւակ, քուրտ ժողովուրդին համար կուռք դարձած Արամ Տիգրան (Մելիքեան):

Ան կը ցանկար թաղուիլ Տիարպէքիրին մէջ։ Սակայն երգիչի ցանկութիւնը չկատարուեցաւ, քանի որ թրքական իշխանութիւնները թոյլ չտուին հայազգի երաժիշտին թաղել Տիարպէքիրի հայկական գերեզմանոցին մէջ։ Այնուամենայնիւ, Տիարպէքիրի հայկական գերեզմանոցին մէջ կատարուեցաւ Արամ Տիգրանի խորհրդանշական թաղումը:

Արամ Տիգրանի Տիարպէքիրի մէջ թաղուելու ցանկութիւնը

Արամ Տիգրանի Թուրքիոյ քաղաքացի չըլլալը պատճառ դարձաւ, որ թրքական իշխանութիւնները՝ Թուրքիոյ մշակոյթի, ներքին եւ արտաքին գործոց նախարարութիւնները մերժեն անոր ընտանիքին եւ Տիարպէքիրի քաղաքապետ Օսման Պայտեմիրի գլխաւորութեամբ ստեղծուած յուղարկաւորման յանձնաժողովի դիմումը՝ Տիարպէքիրի մէջ թաղելու Արամ Տիգրանը՝ իր վերջին ցանկութեան համաձայն:

Հետեւաբար հանգուցեալին ընտանիքը զայն յուղարկաւորեց իր բնակութեան վայր Պրիւքսէլի մէջ։ Իխելլէս շրջանը գտնուող հայկական եկեղեցւոյ մէջ տեղի ունեցած յուղարկաւորութեան արարողութեան ներկայ էին քրտական միութիւններու, կազմակերպութիւններու բարձրաստիճան անձնաւորութիւններ, մտաւորականներ, արուեստագէտներ, ինչպէս նաեւ՝ հանգուցեալ Արամ Տիգրանի պարագաներ եւ սգակիրներու հոծ բազմութիւն:

Յաւարտ արարողութեան դամբանական խօսեցաւ հայ առաքելական եկեղեցւոյ սպասարկու Մեսրոպ Պարսամեան, որ վեր առաւ Արամ Տիգրանի կեանքի ուղին իբրեւեւ արուեստագէտ, արդարութիւնը սիրող, իրաւազրկուած ժողովուրդներու արդարութեան հաւատացող ու այդ ճամբով ալ՝ իր նուիրաբերումով այլոց օրինակ հանդիսացած, ինչպէս նաեւ՝ իբրեւեւ հաւատաւոր հայ մը:

Եկեղեցիէն քիչ մը անդին գտնուող գերեզմանատան մէջ հանգուցեալին դագաղը ուսամբարձ փոխադրուեցաւ իր հարազտներուն ու երկրպագուներուն կողմէ: Արարողութենէն ետք դամբանական խօսեցան քրտական կազմակերպութիւններու ներկայացուցիչներ եւ Արամ Տիգրանի ընտանիքին անունով հանգուցեալի տղան՝ Յակոբ Տիգրանը:

Նշենք, որ Արամ Տիգրանի դագաղը հողին յանձնուած պահուն անոր միախառնուեցաւ Ամետէն յատուկ բերուած հողը:

Ալպոմներ

Çîyayê Gebarê, Aydın Müzik, 2004.
Zîlan, Aydın Müzik, 2004.
Serxwebûn Xweş E, Aydın Müzik, 2004.
Kurdistan, Aydın Müzik, 2004
Xazî Dîsa Zarbûma
Rabin
Evîna Feqiyê Teyran
Keçê Dinê
Ey Welato Em Heliyan
Ay dilberê
Daye min berde
Diyarbekira serin
Aydil
Em hatin
Heval Ferat
Հայերէն կարօտի երգեր՝ դէպի Հայաստան, իսկ քրտերէն՝ «Եկայ-եկայ Երեւան, Հայաստանի կարօտով, ինչ շքեղ է, ինչ հրաշք է Հայաստանը»: