Աւետ Տէրտէրեան

Աւետ Տէրտէրեան;
Ծնած է	29 Յուլիս 1929
Ծննդավայր	Պաքու, Անդրկովկասի ԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն
Մահացած է	11 Դեկտեմբեր 1994 (65 տարեկանին)
Մահուան վայր	Եկատերինբուրգ, Ռուսիա
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն; Ռուսիա
Ուսումնավայր	Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոց
Տեսակ	օփերա, համանուագ եւ դասական երաժշտութիւն
Մասնագիտութիւն	երգահան, ժապաւէններու երաժշտութիւններու հեղինակ, երաժշտութեան ուսուցիչ
Աշխատավայր	Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոց; Խորհրդային Միութեան երաժշտահաններու Միութիւն; Urals Mussorgsky State Conservatoire?
Անդամութիւն	Խորհրդային Միութեան երաժշտահաններու Միութիւն
Ամուսին	Իրինա Տիգրանեան
Երեխաներ	Ռուբէն Տէրտէրեան
Կայքէջ	terterian.org

Աւետ Տէրտէրեան (բուն անունով՝ Ալֆրետ, 29 Յուլիս 1929(1929-07-29)^[1], Պաքու, Անդրկովկասի ԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն^[2] - 11 Դեկտեմբեր 1994(1994-12-11)^[2], Եկատերինբուրգ, Ռուսիա^[2]), խորհրդահայ երաժիշտ, անոր համանուագները անկիւնադարձային պահ մը ստեղծած են մեր երաժշտութեան մէջ։

Որդին՝ Ռուբէն Տէրտէրեան (1959-2020), նոյնպէս երաժշտագէտ եղած է^[4]։

Կենսագրական գիծեր Խմբագրել

Ծնած է Պաքու։ Ծնողները արհեստավարժ երաժիշտներ չեն եղած, բայց հայրը օփերա երգած է, իսկ մայրը մասնակցած է համերգներու։ Եղբայրը՝ Հերման, ծանօթ օփերայի նուագավար եղած է։

Ուսում Խմբագրել

Ուսանած է Պաքուի երաժշտական ուսումնարանին մէջ (1948-1951)։ Տարի մը Երեւանի Ռոմանոս Մելիքեանի անուան երաժշտական ուսումնարանը ուսանելէ ետք, յօրինումի դասերու հետեւած է Կոմիտասի անուան երաժշտանոցին մէջ։ Ուսանողական տարիներուն, ձայնային եւ գործիքային գործեր յօրինած է՝ մեծաւ մասամբ։

Վարած պաշտօններ Խմբագրել

Աւետ Տէրտէրեան Հայաստանի Երգահաններու Միութեան քարտուղար (1960-1963) եւ փոխնախագահ (1963-1965) եղած է։

Աւելի ուշ, մշակոյթի նախարարութեան երաժշտութեան բաժինը վարած է (1970-1974) եւ 1985-ին սկսած է դասաւանդել Կոմիտասի անուան երաժշտանոցին մէջ։

Յօրինումներ Խմբագրել

Ա. Տէրտէրեան յօրինած է ութ համանուագներ՝ 1969-1989 ժամանակաշրջանին։ 9-րդ համանուագը (1994) անաւարտ մնացած է։

Գլխաւորաբար ծանօթ է իր համանուագներով, որոնց նորարարութիւնը եւ հայ եկեղեցական երաժշտութեան ինքնատիպ գործածութիւնը ո՛չ միայն հայկական, այլ նաեւ խորհրդային եւ համաշխարհային երաժշտութեան մէջ նոր էջ մը բացած է։

Կարգ մը համանուագներու մէջ, Տէրտէրեան նոյնիսկ օգտագործած է հայ աւանդական նուագարաններ (տուտուկ, զուռնա, թառ եւ այլն)։

Հեղինակած է նաեւ երկու օփերաներ («Կրակէ օղակում», 1967 եւ «Երկրաշարժ», 1984), «Ռիչըրտ Գ.ի մենախօսութիւններ» բեմապարը (1984), սենեկային գործեր, երգի ու երաժշտական գործիքներու համար գործեր, եւ այլն։

Գրած է Ֆրունզէ Դովլաթեանի «Երեւանեան օրերի խրոնիկա» շարժանկարի (1973) երաժշտութիւնը, իսկ երաժշտական բազմաթիւ գործեր օգտագործուած են զանազան ռուսական եւ հայկական ժապաւէններու մէջ՝ կեանքի վերջին տարիներուն եւ յետմահու^[5]^[6]։

Մահ Խմբագրել

Մահացած է 11 Դեկտեմբեր, 1994-ին, Եկատերինպուրկի մէջ (Ռուսաստան), ուր գացած էր մասնակցելու տարեկան փառատօնին, որ իր անունը կը կրէ։

Թաղուած է Երեւանի մէջ, ուր երաժշտական դպրոց մը իր անունով կոչուած է։

Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Deutsche Nationalbibliothek Record #123354064 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ https://www.musik-sammler.de/artist/awet-terterjan
↑ ԿԳՄՍՆ ՀՀ։ «Ռուբէն Տէրտէրեան»։ ՀՀ ԿԳՄՍՆ։ արտագրուած է՝ 2022-11-02
↑ armprelacy (2022-07-28)։ «ԱՒԵՏ ՏԷՐՏԷՐԵԱՆ (ծնունդ՝ 29 Յուլիս, 1929)»։ Armenian Prelacy (en-US)։ արտագրուած է՝ 2022-11-02
↑ «Armenian National Music»։ anmmedia.am (հայերէն)։ արտագրուած է՝ 2022-11-02

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Բրոքհաուզի_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիոյ_Ազգային_Գրադարան|Deutsche_Nationalbibliothek]]</i>_[http://d-nb.info/gnd/123354064/_Record_#123354064]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Deutsche Nationalbibliothek Record #123354064 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[[https://www.musik-sammler.de/artist/awet-terterjan_https://www.musik-sammler.de/artist/awet-terterjan]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-3] ttps://www.musik-sammler.de/artist/awet-terterjan

[4] ԿԳՄՍՆ ՀՀ։ «Ռուբէն Տէրտէրեան»։ ՀՀ ԿԳՄՍՆ։ արտագրուած է՝ 2022-11-02

[5] rmprelacy (2022-07-28)։ «ԱՒԵՏ ՏԷՐՏԷՐԵԱՆ (ծնունդ՝ 29 Յուլիս, 1929)»։ Armenian Prelacy (en-US)։ արտագրուած է՝ 2022-11-02

[6] «Armenian National Music»։ anmmedia.am (հայերէն)։ արտագրուած է՝ 2022-11-02

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Աւետ Տէրտէրեան
Ծնած է	29 Յուլիս 1929(1929-07-29)^[1]
Ծննդավայր	Պաքու, Անդրկովկասի ԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն^[2]
Մահացած է	11 Դեկտեմբեր 1994(1994-12-11)^[2] (65 տարեկանին)
Մահուան վայր	Եկատերինբուրգ, Ռուսիա^[2]
Քաղաքացիութիւն	Խորհրդային Միութիւն Ռուսիա
Ուսումնավայր	Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոց
Տեսակ	օփերա, համանուագ եւ դասական երաժշտութիւն
Մասնագիտութիւն	երգահան, ժապաւէններու երաժշտութիւններու հեղինակ, երաժշտութեան ուսուցիչ
Աշխատավայր	Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոց Խորհրդային Միութեան երաժշտահաններու Միութիւն Urals Mussorgsky State Conservatoire?
Անդամութիւն	Խորհրդային Միութեան երաժշտահաններու Միութիւն
Ամուսին	Իրինա Տիգրանեան
Երեխաներ	Ռուբէն Տէրտէրեան
Կայքէջ	terterian.org^[3]