Բուժքոյրերու Միջազգային Օր
Բուժքոյրերու միջազգային օր (IND) Աշխարհի շարք մը երկիրներուն մէջ 12 Մայիսը կը նշեն իբրեւ Բուժքոյրերու օր: Պատահական չէ, որ մասնագիտական տօնը կը նշեն այս օրը: 12 Մայիսը յայտնի բուժքոյր Florence Nightingale-ի ծննդեան օրն է[1]։
Պատմութիւն Խմբագրել
Բուժքոյրերու միջազգային խորհուրդը (ICN) կը նշուի 1965-էն:
1953-ին ԱՄՆ-ի Առողջապահութեան, կրթութեան եւ ընկերային հարցերու նախարար Տորոդի Սատերլանտը առաջարկած է Նախագահ Տէյվիտ Տ. Էյզէնհաուերին նշելու՝ «Բուժքոյրերու օր»–ը: Ան չընդունեց զայն:
Յունուար 1974-ին ընտրուած է 12 Մայիսը, քանի որ այն կը հանդիսանայ ժամանակակից բուժքոյրերու հիմնադիր Ֆլորենս Նայթինգէյլի ծննդեան օրը[2][3]։ Ամէն տարի ICN -ը կը պատրաստէ եւ կը տարածէ միջազգային բուժքոյրերու օրուան գրքոյկներ: Գրքոյկը կը պարունակէ կրթական եւ հանրային տեղեկատուական նիւթեր, ամէնուրէք բուժքոյրերու կողմէ օգտագործելու համար:
8 Մայիս 1998-ը նշանակուած է ամէնամեայ Ուսանողական շաբաթաթերթի օր:
Թեմաներ Խմբագրել
ICN -ի թեմաները, միջազգային բուժքոյրերու օրուան համար[4]։
- 1988 - Անվտանգ Մայրութիւն։
- 1989 - Դպրոցական առողջութիւն։
- 1990 - Բուժքոյրեր եւ շրջակայ միջավայր։
- 1991 - Հոգեկան առողջութիւն - Բուժքոյրերը գործողութեան մէջ։
- 1992 - Առողջ ծերացում։
- 1993 - Որակ, ծախսեր եւ բուժքոյրութիւն։
- 1994 – Առողջ ընտանիք՝ առողջ ազգի համար։
- 1995 - Կանանց Առողջութիւն. Բուժքոյրերը ճանապարհ կը հարթեն։
- 1996 - Աւելի լաւ առողջութիւն, բուժքոյրական հետազօտութիւններու միջոցով։
- 1997 - Առողջ երիտասարդներ = պայծառ ապագայ։
- 1998 - Համագործակցութիւն համայնքային առողջութեան համար։
- 1999 – Նշելով ապագան պահանջող բուժքոյրերու անցեալը։
- 2000 - Բուժքոյրեր, միշտ ձեզ համար։
- 2001 - Բուժքոյրեր, միշտ ձեզ համար: Միացեալ դէմ բռնութիւններու մասին։
- 2002 - Բուժքոյրեր, միշտ ձեզ համար, հոգատար ընտանիքներու համար։
- 2003 - Բուժքոյրեր. ՁԻԱՀ-ի դէմ պայքար, բոլորի համար։
- 2004 - Բուժքոյրեր. Աղքատներու հետ աշխատիլ. Աղքատութեան դէմ։
- 2005 - Բուժքոյրեր հիւանդներու անվտանգութեան համար. Կեղծարար դեղորայք եւ դասական դեղերու թիրախ։
- 2006 - Անվտանգ աշխատակազմը կը փրկոէ կեանքը։
- 2007 – Դրական գործնական միջավայրեր. Որակեալ աշխատատեղեր, որակեալ հիւանդներու խնամք։
- 2008 - Որակի ապահովում, համայնքներուն ծառայելը. Առողջութեան առաջնային պահպանման եւ ընկերային խնամքի վարող բուժքոյրեր։
- 2009 - Որակի ապահովում, համայնքներու սպասարկում. Բուժքոյրերու առաջատար խնամքի նորարարութիւններ։
- 2010 - Որակի ապահովում, համայնքներուն ծառայելը։
- 2011 – Փակելով ճեղքը. Մատչելիութիւնն ու հաւասարութիւնը։
- 2012 - Փակելով ճեղքը. Փաստերէն մինչեւ գործողութիւն։
- 2013 - Փակելով ճեղքը. Հազարամեակի զարգացման նպատակները։
- 2014 - Բուժքոյրեր. Փոփոխութեան ուժ` առողջութեան համար կենսական միջոց։
- 2015 - Բուժքոյրեր. Ուժի փոփոխութիւն. Խնամք արդիւնաւէտութիւն, ծախսարդիւնաւէտ[5]։
- 2016 - Բուժքոյրեր. Փոփոխութեան ուժ` առողջապահական համակարգերու կայունութեան բարելաւում[6]։
- 2017 - Բուժքոյրեր. Ձեռնարկուող ձայնը` կայուն զարգացման նպատակներուն հասնելու համար։
- 2018 - Բուժքոյրեր․ Ձայն կ՚առաջնորդուի - Առողջութիւն է մարդու իրաւունքը։
Միջազգային գործունէութիւն Խմբագրել
Աւստրալիա Խմբագրել
«Տարուան Աւստրալիայի բուժքոյր»–ը կը յայտարարէ պետութեան մայրաքաղաքներէն մէկունկի արարողութեան ժամանակ: Բացի այդ, Աւստրալիոյ իւրաքանչիւր երկրի եւ տարածքներուն մէջ շաբաթուայ ընթացքին տեղկ կ՚ունենան տարբեր բուժքոյրական մրցանակաբաշխութիւններ:
Չինաստան Խմբագրել
2007-ին 5000 բուժքոյր հաւաքուեցաւ Չինաստանի Ջիանսզի նահանգի Յիչուն քաղաքին մէջ[7]։
Իրլանտա Խմբագրել
2012-էն սկսած, Nurse Jobs Ireland -ը (Իրլանտայի բուժքոյրերու հաւաքագրման գործակալութիւն) կը սկսի շաբաթական քառօրեայ քարոզարշաւ, որ իւրաքանչիւր տարի 6-12 Մայիսը կը նշեն բուժքոյրերը: Այս շաբաթուան տօնակատարութիւնը կ՚օգտագործէ թուային հարթակներ, ինչպիսին են Twitter -ը եւ Facebook -ը, խթանելով բուժքոյրութիւնը` օգտագործելով հեշթեգ #CelebrateNurses: Հասարակութիւնը կը թողէ իրենց դրական մեկնաբանութիւնները եւ շնորհակալութիւն կը յայտնէ բուժքոյրերուն կայքէջին մէջ, ուր անոնք կը հաւաքեն ելեկտրոնային գիրք, որմով կը կիսուին Իրլանտայի բժշկական հաստատութիւններուն մէջ:
Միացեալ Թագաւորութիւն Խմբագրել
Ամէն տարի Լոնտոնի մէջ կը կայանայ Westminster Abbey ծառայութիւն: Ծառայութեան ընթացքին խորհրդանշական լամբը կը վերցուի Աբբասի բուժքոյրի մատուռէն եւ մէկ բուժքոյրէն միւսին կը յանձնուի, այնուհետեւ աւագին, որ կը տեղադրէ այն բարձր զոհասեղանին: Այս կը նշանակէ գիտելիքներու փոխանցում մէկ բուժքոյրէն միւսը: Սբ. Մարգարեթի Եկեղեցւոյ մէջ, Համպուրկի արաւելքը, ուր Florence Nightingale -ը թաղուած է, ծառայութիւնը տեղի կ՚ունենայ նաեւ իր ծննդեան տարեդարձի Կիրակի օրը[8]։
Միացեալ Նահանգներ եւ Քանատա Խմբագրել
ԱՄՆ-ը կը տօնէ ամէն տարի Ազգային շաբաթուան 6-12 Մայիսը (Florence Nightingale -ի ծննդեան օրը): Քանատան կը տօնէ ամէն տարի Ազգային շաբաթուայ շաբաթ օրը, որ կը ներառէ 12 Մայիսը, որ Florence Nightingale- ի ծննդեան օրն է: Քանատայի Առողջապահութեան նախարարը 1985-ին Քանատայի մէջ կազմակերպած է Ազգային բուժքոյրական շաբաթ:
ԱՄՆ - ի մէջ առաջին բուժաշխատողներու շաբաթը առաջին անգամ դիտուած է 11-16 Հոկտեմբեր 1954-ը `ի պատիւ Florence Nightingale -ի Ղրիմի առաքելութեան 100-ամեակի: Նախագահ Նիքը յետագային յայտարարեց «Ազգային բուժքոյրական շաբաթ» 1974-ին: 1982-ին Նախագահ Ռէյկանը պաշտօնապէս նշանակեց 6 Մայիսը, իբրեւ «Ազգային ճանաչման օր բուժքոյրերու համար», այժմ յայտնի է իբրեւ Ազգային բժշկի օր կամ Ազգային ազգային օրուայ ճանաչում: 1990-ին ամերիկեան բուժքոյրական դաշնութիւնը (ANA) ընդլայնած է տօնը 6-12 Մայիսը նշուող ներկայ ազգային բժշկութեան շաբաթին:
1997-ին Ազգային Ուսանողական Հոգաբարձուներու Դաշնութեան խնդրանքով ՀԱԱ-ն 8 Մայիսը նշանակեց «Ուսանողներու ազգային օր»: 2003-ին ՀԱ-ն Չորեքշաբթին անուանեց Ազգային բժշկութեան շաբաթը, իբրեւ Ազգային դպրոցի բուժքոյրական օր[9][10]։ Դպրոցական բուժքոյրերու ազգային դաշնութիւնը, սակայն, կը պնդէ, որ Ազգային դահլիճի օրը ճանչցուած է 1972-էն[11]։
Սինկափուր Խմբագրել
Սինկափուրը կը տօնէ բուժքոյրերու օրը 1 Օգօստոսին[12]։ 1800-ականներուն, բարգաւաճող Սինկափուրը յայտնուած է աճող բնակչութեան աւելի լաւ առողջապահական եւ բժշկական ծառայութիւններ մատուցելու կարիք: Թէեւ քանի մը հիւանդանոցներ կան, ուր բժիշկներուն աջակցելու համար բուժքոյրերու պակաս կայ: Սուրբ Մանկան Յիսուսի Մենաստանէն ֆրանսացի խնամակալները վերապատրաստուած են բուժքոյրեր դառնալու համար, որպէսզի անոնք այդ կարիքը բաւարարեն, քանի որ անոնք կը համարուէին Սինկափուրի միակ կրթուած եւրոպական կանայք, որոնք կրնային այդ մարտահրաւէրը վերցնել: 1 Օգոստոս 1885-ը կը նշէ Սինկափուրի մէջ բուժքոյրերու զարգացման սկիզբը, երբ այդ զոյգերը սկսան իրենց բուժքոյրական պարտականութիւնները Outram տարածքին գտնուող Sepoy Lines- ի ընդհանուր հիւանդանոցին մէջ[13]։
Արտաքին յղումներ Խմբագրել
- Բուժքոյրերու միջազգային օր Archived 2010-04-12 at the Wayback Machine. – միջազգային բուժքոյրների խորհուրդի կողմէ; Անգլերեն, Ֆրանսերեն և Իսպաներեն
- Շնորհաւոր բժշկական աշխատողներուն – Չինարէն Xinhua News Agency, 2003
- Նոպէլեանան մասնագիտական բուժքոյրական տօն – զեկույց Հարավային Աֆրիկայից, 2005
- Բուժքոյրական միջազգային տօն
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ «International Nurses Day»։ International Council of Nurses։ արխիւացուած բնօրինակէն 19 May 2013-ին։ արտագրուած է՝ 12 May 2013
- ↑ Chung King-Thom (2009)։ Women Pioneers of Medical Research: Biographies of 25 Outstanding Scientists. Chapter 2. Florence Nightingale (1820–1910). Founder of Modern Nursing։ McFarland։ էջ 16
- ↑ «Florence Nightingale: the medical superstar»։ Daily Express։ 12 May 2016
- ↑ «International Nurses Day»։ International Council of Nurses։ արխիւացուած բնօրինակէն 9 December 2006-ին։ արտագրուած է՝ 2 December 2006
- ↑ «2015 – Nurses: A Force for Change: Care Effective, Cost Effective»։ www.icn.ch։ արխիւացուած բնօրինակէն 5 February 2016-ին։ արտագրուած է՝ 9 February 2016
- ↑ «2016 – Nurses: A Force for Change: Improving health systems' resilience»։ www.icn.ch։ արխիւացուած բնօրինակէն 15 February 2016-ին։ արտագրուած է՝ 9 February 2016
- ↑ «International Nurses Day – china.org.cn»։ www.china.org.cn։ արխիւացուած բնօրինակէն 15 May 2015-ին։ արտագրուած է՝ 9 February 2016
- ↑ «Commemoration Service»։ Florence Nightingale Foundation։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 16 October 2006-ին։ արտագրուած է՝ 3 December 2006
- ↑ «National Nurses Day»։ Calendar Updates, LLC։ արխիւացուած բնօրինակէն 9 May 2013-ին։ արտագրուած է՝ 14 May 2013
- ↑ «National Nurses Week History»։ American Nurses Association։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 4 May 2013-ին։ արտագրուած է՝ 14 May 2013
- ↑ «National School Nurse Day»։ National Association of School Nurses։ արխիւացուած բնօրինակէն 1 May 2013-ին։ արտագրուած է՝ 14 May 2013
- ↑ Singapore National Library Board,։ «Nurses Day | Infopedia»։ eresources.nlb.gov.sg։ արտագրուած է՝ 2017-08-01
- ↑ «S’pore’s Nurses’ Day falls on Aug. 1, the noble profession here was started by French nuns»։ Mothership.sg (en-US)։ արտագրուած է՝ 2017-08-01