Եաքոպ Քիւնցլեր
Եաքոպ Քիւնցլեր (8 Մարտ 1871, Հունդվիլ, Ապենցել Աուսերռոդեն, Զուիցերիա - 15 Յունուար 1949, Ղազիր, Քեսերվանի շրջան, Լեռնային Լիբանանի նահանգ, Լիբանան), Զուիցերիացի, ով կը գտնուէր Ուրֆայի մէջ Ասիոյ մէջ եւ Հայկական Ցեղասպանութեան ականատեսը դարձաւ[1][2]:
| Եաքոպ Քիւնցլեր | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 8 Մարտ 1871 |
| Ծննդավայր | Հունդվիլ, Ապենցել Աուսերռոդեն, Զուիցերիա |
| Մահացած է | 15 Յունուար 1949 (77 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Ղազիր, Քեսերվանի շրջան, Լեռնային Լիբանանի նահանգ, Լիբանան |
| Քաղաքացիութիւն |
 Զուիցերիա |
| Մասնագիտութիւն | վիրաբոյժ, բարեգործ |
Կենսագրութիւն Խմբագրել
Եաքոպ Քիւնցլերը ծնած է Հունտուիլ, Զուիցերիա, կ'աշխատէր Աբենզել գաւառին մէջ (երկրամաս) եւ հաց կը վաստակէր որպէս ատաղձագործ: Այնուհետ Պէյսըլի մէջ կը վերապատրաստէ որպէս աւետարանչական սարկաւագ (Krankenpfleger). 1899 թուականին ան կը ճամփորդէ Ուրֆա` Թուրքիա, ուր ան կը գտնէ իր աշխատելու վայրը: Ան կը շարունակէ ուսումնասիրել բժշկութիւն մինչեւ անկախ վիրաբոյժ դառնալը եւ յետագային, 1905 թուականին, ան կ'ամուսնանայ Էլիզապեթ Պէտնտըրի հետ, ով քրիստոնեայ քարոզիի աղջիկ էր եւ Եթովպիայի արքայադստեր թոռնիկը:
1915 - 1917 թուականներուն Քիւնցլերը Հայկական ցեղասպանութեան ականատես կը դառնայ[3], ինչ որ կը դառնայ իր 1921 թուականի Արեան եւ Արցուքներու Երկիր գիրքի առարկան: Չնայած մահացու վտանգին` ան կ'օգնէր հազարաւոր հայ որբերուն վերականգնուիլ Ուրֆայի իր հիւանդանոցին մէջ:
Ան Զուիցերիացի դեղագործ էր, ով մնաց Թուրքիոյ մէջ ծառայելով հիւանդ եւ վիրաւոր ոչ մահմետականներուն եւ մահմետականներու նմաններուն Ուրֆայի հիւանդանոցին մէջ եւ հաւաքագրեց զանազան հայկական ընկերութիւններու ջարդերու փաստերը[4]:
1922 թուականին Հոկտեմբերին ան կը փակէ իր հիւանդանոցը եւ ընտանիքով կը տեղափոխուի Ղազիր՝ Պէյրութի մօտակայք, ուր որբ երեխաներու կեդրոն կը բանայ: Աւելի ուշ ան կը հիմնէ հայ այրիներու բնակավայր Պէյրութի մէջ եւ թոքերու հիւանդներու առողջարան Ազունիէյի մէջ (Azounieh):
1923 թուականին Պէյրութի հիւանդանոցներէն մէկուն մէջ անդամահատեցին Եաքոպ Քիւնցլերի աջ ձեռքը: Հիւանդ, որբ հայ մը աղջնակի խնամելէն անտեսանելի բացիլը ներթափանցած էր ձեռքի աննշմար քերծուածքի միջոցով, առաջացրած փտախտ, ստեղծել արեան վարակի սպառնալիք:
Եաքոպ Քիւնցլերի 1915 թուականի Օգոստոսի գրառումները. Կաղապար:Cquote
Ան մահացած է Ղազիրի մէջ՝ Լիբանան:
Մրցանակներ եւ Պարգեւատրումներ Խմբագրել
- 1947 թուականին պարգեւատրուած է Պէյսըլ Համալսարանի կողմէ
- 1959 թուականին յուշարձան մը Հինտուիլի մէջ
- 1971 թուականին ծառայութեան համար մետալ Լիբանանի իշխանութեան կողմէ
- 1971 թուականին յուշահամալիր Հինտուիլի եւ Ուալզընհաուզըն, Զուիցերիա
Գրականութիւն Խմբագրել
- 1929: Արեան եւ Արցունքներու Երկրին Մէջ
- 1959: Jakob, the Resource in the Service of Life
Ծանօթագրութիւններ Խմբագրել
- ↑ Turkish Atrocities: Statements of American Missionaries on the Destruction of Christian ... - Page 109
- ↑ The Treatment of Armenians in the Ottoman Empire, 1915-1916: Documents Presented to Viscount ... - Page 538 by Arnold Joseph Toynbee
- ↑ International Affirmations of the Armenian Genocide – from International Organisations, p.7
- ↑ America and the Armenian Genocide of 1915 - Page 66 by Jay Murray Winter
Արտաքին յղումներ Խմբագրել