Զաւէն Պարտաքճեան

Զաւէն Պարտաքճեան (ծն․՝ 30 Մարտ 1948, Հալէպ, Սուրիա), երկրաչափ՝ ճարտարագէտ, արուեստագէտ, գեղանկարիչ։

Զաւէն Պարտաքճեան
Ծնած է	30 Մարտ 1948
Ծննդավայր	Հալէպ, Սուրիա
Կարողութիւն	Արուեստագէտ, Գեղանկարիչ
Մասնագիտութիւն	Երկրաչափ՝ Ճարտարագէտ Civil Engineer
Անդամութիւն	Հա­յաս­տա­նի Նկա­րիչ­նե­րու Միու­թիւն
Երեխաներ	4 մանչ՝ Պօղոս, Յարութ, Գէորգ եւ Ռաֆֆի

Կենսագրութիւն

Պարտաքճեան ծնած է 30 Մարտ 1948-ին, Հալէպ, Սուրիա: Նախնական Ուսումը ստացած է Մխիթարեան վարժարանէն ներս: 1970-ին աւարտած է Քարէն Եփփէ Ազգային ճեմարանը:

1979-ին Աւարտած է Հալէպի Պետական Համալսարանի ճարտարագիտութեան կաճառը եւ միաժամանակ վարած է համալսարանի գեղանկարչական ցուցահանդէսներու րնղհանուր պատասխանատուի պաշտօնը 1974-1978։

1974-էն սկսեալ եղած է գծագրութեան ուսուցիչ Քարէն Եփփէ Ազգային ճեմարանին մէջ, ինչպէս նաեւ իր աշխոյժ մասնակցութիւնը բերած է Հալէպի Սարեան ակադեմիային մէջ: Հանդէս եկած է անհատական եւ հաւաքական բազմաթիւ ցուցահանդէսներով։

Պար­տաքճ­եան պատւոյ ան­դամ է Հա­յաս­տա­նի Նկա­րիչ­նե­րու Միու­թեան:

1974-ին Զաւէն Պարտաքճեանի ջանքերով հիմնուած է Համազգայինի անդրանիկ ակադեմիան, որ յետագային 1985-ին պիտի կոչուէր Արշիլ Կորքի Կերպարուեստի Ուսումնարան։

Զաւէն Պարտաքճեան Սուրիոյ Հայ համայնքի գեղանկարիչը

Գեղանկարիչ Զաւէնը Սուրիոյ Հայ համայնքի իրականութեան գեղանկարային լեզուին մէջ արդիականութիւնը ներածողներէն մէկը եղաւ, գոյնին տուաւ ծաւալ եւ հնչողական ոյժ, իսկ արժէքին նոր ըմբռնում: Գեղանկարիչին բոլոր գործերը կարելի է միաւորել Մարդու Աշխարհը խորագրին տակ, ուր կան ժամանակակից մարդու տագնապները, մտահոգութիւնները, հոգեկան փլուզումներն ու բարդոյթները եւ կայ անոնցմէ ձերբազատուելու փորձը, յոյսը:

1969-էն սկսեալ կ՛ունենայ անհատական ապա հաւաքական ու խմբային ցուցահանդէսներ:

Զաւէն Պարտաքճեանի գեղանկարչութեան ոճը

Ան սիրահարն է մարդուն եւ արուեստին։ Ան իր վրձինի մոգական հարուածներով կր պնդէ մարդուն չյայտնաբերուած, բայց վստահաբար ապրուած ամենաթրրթոան բառերր եւ իր գոյներով կիսէ այն,ինչ որ պիտի չրսէր խօսքի վարպետը:

«Գեղանկարչութիւնը կր սկսի հոն. ուր կր վերջանայ բառը, քանի որ ան կր պնդէ, կը վերծանէ այնպիսի հոգեկան ոլորտներ, որոնք բառերով դեռ չեն բնորոշուած»։ - Զաւէն Պարտաքճեան

Պար­տաքճ­եա­նի գե­ղան­կար­նե­րուն մէջ գե­րի­րա­պաշ­տու­թիւնն ու արդ­ի­ա­պաշ­տու­թիւնը տի­րա­կան են: Կտաւին իր երանգաշարերը կը ստեղծեն հանդարտ մթնոլորտ բայց յուզառատ հորիզոն: Զաւէն Պարտաքճեան ունի ինքնավստահ վրձին ու ներքին տեսողութիւն, կեանքը ըմբռնելու իւրայատուկ դատողութիւն, անոր համար իր կտաւները իր իսկ էութիւնն են:

«Սուր­ի­ա­կան ար­ուես­տով հե­տաքրք­րուող­նե­րը լաւ կը ճանչ­նան Զա­ւէն Պար­տաքճ­եա­նը, որուն 30 եւ աւե­լի տա­րի­նե­րու ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան կեան­քը իր կնի­քը դրոշ­մած է ոչ միայն սուր­ի­ա­կան այլ հա­մաշ­խար­հա­յին ար­ուես­տին վրայ, այն ար­ուես­տին որ սահ­ման­ներ չու­նի ու կը թե­ւա­ծէ հա­մայն մարդ­կու­թեան մէջ: Ան կը շա­րու­նա­կէ ստեղ­ծա­գոր­ծել հա­կա­ռակ Հա­լէ­պի պա­տե­րազ­մա­կան դժ­ուար կա­ցու­թեան: Եւ կա­րե­լի է ըսել, որ գոյ­նե­րու եւ գի­ծե­րու սի­րա­հար ոե­ւէ անձ պէտք է կա­րե­նայ ար­դա­րօ­րէն գնա­հա­տել Զա­ւէ­նը` մաղ­թե­լով որ Աստ­ուած եր­կար կեանք տայ անոր, որ­պէս­զի շա­րու­նա­կէ ստեղ­ծա­գոր­ծել»: - Կը վկա­յէ Կիպրոսի Առաջ­նորդ Տ. Խորէն Արք. Տողրամաճեան

«Սուր­ի­ա­ցի եւ սուր­ի­ա­հայ ար­ուես­տա­սէր­ները լաւ կը ճանչ­նան Զա­ւէն Պար­տագճ­եա­նը, որ գե­ղան­կար­չու­թեան ար­դի դպ­րո­ցին մէջ իր երե­սուն տար­ուան վաս­տա­կին ինք­նատ­պու­թեամբ ար­դէն դա­սա­կա­նու­թիւն մըն է եւ վաս­տա­կա­շատ հե­ղի­նա­կու­թիւն մը իբ­րեւ ման­կա­վարժ եւ ար­ուես­տի գոր­ծիչ: Ան­վե­րա­պահ կեր­պով կա­րե­լի է ըսել, որ Զա­ւէ­նին տե­սա­դաշ­տը մարդ­կա­յին հո­գին է, իսկ գե­ղան­կար­չու­թիւնը` այդ ան­սահ­մա­նու­թեան ան­դուլ խու­զար­կուն:» - Բանասէր, պատմաբան, ազգագրագէտ, մատենագէտ Յակոբ Չոլաքեան

Պար­տաքճ­եան կը պայ­քա­րի իր ողջ էու­թեամբ, տա­րի­ներ շա­րու­նակ իր կող­քին ապ­րող ու երա­զա­յին Հա­լէ­պի խճան­կա­րը պահ­պա­նող իր քոյ­րե­րուն եւ եղ­բայր­նե­րուն հետ: Ան կը գծէ ու գծե­լով կ՛ար­տա­յայ­տէ Հա­լէ­պի նկատ­մամբ իր սէրն ու անոր կառ­չած մնա­լու փա­փա­քը:

Զաւէն Պարտաքճեանի արտայայտող արուեստը Հալէպի պատերազմական տարիները

Zaven Bardakjian - Հալէպը իր արմատներով կը տոկայ.jpg

Հա­լէ­պա­հա­յը մե­զի հա­մար դար­ձաւ ներշնչ­ման աղ­բիւր, ապ­րե­լու վա­ռե­լա­նիւթ ու այդ դրա­մագ­լու­խին կառ­չե­լով մենք խօ­սե­ցանք Սփիւռ­քի մէջ հայ մնա­լու հրա­մա­յա­կա­նին մա­սին…: - Երկրչ. Ճարտարագէտ,Գեղանկարիչ Զա­ւէն Պար­տագճ­եան

Ու ահա ար­ուես­տա­գէտ Զ. Պար­տագճ­եա­նը իր գոյ­նե­րու երան­գա­ւորումով ու վր­ձի­նի իւ­րա­յա­տուկ հար­ուա­ծով ու ոճով կար­ծէք կ՛ու­զէ փո­խան­ցել ամ­բողջ Հա­լէ­պի տագ­նա­պը պաս­տա­ռին` պատ­մու­թեան: Գծագ­րա­կան ար­ուես­տը խոր է, ու ան իմաս­տա­ւո­րեց զայն` «ցամ­քած աղ­բիւ­րը կր­կին կը յոր­դի»: Պրն. Զա­ւէն ար­ուես­տի նոր ոլորտ մը ստեղ­ծեց ճահ­ճա­ցած մեր առօր­եա­յին մէջ, ու մեզ իր հետ տա­րաւ ոլո­րապ­տոյ­տի մը մէջ, ուր­կէ անձ­նա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ կա­րե­լի չէ դուրս գալ, կար­ծէք ար­ուես­տա­գէ­տի այս փոր­ձը հրա­ւէր մըն է հա­ւա­քա­կան ճի­գե­րը լա­րե­լու ու մի­աս­նա­բար այս տագ­նա­պը յաղ­թա­հա­րե­լու: - Երկչփ. Ճարտարագէտ Պար­գեւ Աւագ­եան

Գե­ղան­կա­րիչ Զա­ւէն Պար­տագճ­եա­նի նկար­նե­րը, ուր գոյ­նե­րու իւ­րա­յա­տուկ հա­մադ­րու­մով կ՛ար­տա­յայտ­ուին հա­լէ­պա­հա­յու­թեան ցա­ւե­րը, դժ­ուա­րու­թիւն­նե­րը, ապ­րած բարդ հո­գե­վի­ճակ­նե­րը. մի­ա­ժա­մա­նակ խա­ղա­ղու­թիւնը վե­րագտ­նե­լու յոյ­սը: Մեր խո­րին շնոր­հա­կա­լու­թիւնը կը յայտ­նենք վաս­տա­կա­ւոր գե­ղան­կա­րիչ Զա­ւէն Պար­տագճ­եա­նին, այն ար­ուես­տա­գէ­տին, որ ապ­րե­լով Հա­լէ­պի մէջ կը խօ­սի, կը պոռթ­կայ, կը մա­քա­ռի իր գե­ղան­կար­նե­րով, իր ինք­նու­րոյն ոճով ու տա­ղան­դով: - Գանձասար Խմբագրական

Զաւէն Պարտաքճեանի արուեստի փիլիսոփայութիւնը

Պար­տաքճ­եան ու­նի այն­պի­սի նե­րաշ­խարհ մը, որուն մէջ սուզ­ուե­լով միայն կա­րե­լի է ըմբռ­նել սուր­ի­ա­կան թէ հայ­կա­կան գե­ղար­ուես­տա­կան հար­թակ­նե­րու վրայ մերթ ընդ մերթ յայտ­նուող անոր ար­ուես­տը ու փոր­ձա­ռու­թիւնը:

Գեղանկարը երաժշտական գործերու կը նմանի հոն ձայներով...հոս գիծերով... Ուրեմն երբ կը ճաշակենք երաժշտութիւն մը, չենք հարցներ իմաստը. Նոյնն է գեղանկարի պարագան, գեղեցիկ ու ճաշակաւոր կը տեսնենք ...կը հաւնինք եւ կամ ոչ: - Արուեստագէտ, գեղանկարիչ Զաւէն Պարտաքճեան

Զաւէն Պարտաքճեանի 2017 թուականի ցուցահանդէսները

• 25 Ապրիլ, 2017-ին Հալէպի Պետական համալսարանի, Բժշկական կաճառի «Ալ Րազի» սրահին մէջ, տեղի ունեցաւ Հալէպի հայ համայնքի արուեստագէտ Զաւէն Պարտագճեանի, 100+ Պահանջքի խորհրդանիշը «Հալածուած Ժողովուրդներու» 1915 - 2017 խորագրով նկարչական ցուցահանդէսը:
• 9 Մայիս, 2017-ին, Հալէպի մէջ, երեքշաբթի, Ճամիլիէ շրջանի «Ալ-Ասատ» սրահին մէջ, տեղի ունեցաւ հալէպահայ արուեստագէտ Զաւէն Պարտագճեանի, «Միասին ահաբեկչութեան դէմ» խորագրով նկարչական ցուցահանդէսը:

Ցուցահանդէսը կազմակերպուած էր Պաըս կուսացութեան Հալէպի մասնաճիւղի քարտուղար ՖատըլՆաճճարի եւ Լրագրողներու Միութեան հովանաւորութեամբ, համագործակցութեամբ՝ Հալէպի գեղարուեստական նկարիչներու Միութեան:

.-

Զաւէնի նկարները մեզի միայն գեղագիտական հաճոյք չէ որ կը պատճառեն այսօր: Այս նկարները զէնք դարձած են այսօր մեր ձեռքին՝ ամենամարդկային եւ ամէնէն ազնիւ զէնքը՝ ամէնէն անմարդկային եւ ամէնէն անմարդկային շրջապատին մէջ: Զաւէնը, քանդումի դէմ կառուցող, ատելութեան դէմ սէր ծնող այս զէնքը դարձուցած է բոլորիս սեփականութիւնը: Եկէ՛ք այս զէնքով կռուինք, այս զէնքը ծանօթացնենք մեր արաբ բարեկամներուն, անոնց ալ սորվեցնենք որ կռուելու այլ ձեւեր ալ կան՝ արուեստը՝ մարդկային քաղաքակարթութեան գերագոյն ստեղծագործութիւնը: Զաւէն նկարիչը, մարդը՝ դպրոցի մը, մարդկային իրաւունքներու պաշտպան հաստատութեան մը դերը կը կատարէ, այցելենք իր դպրոցը՝ ամէն մէկս մեզի հետ տանելով արաբ բարեկամ մը: Ես քանի մը արաբ բարեկամներ պիտի տանիմ հետս Զաւէնի ցուցահանդէսին»: - Մանուէլ Քէշիշեան անդրադառնալով այս ցուցահանդէսին, իր ֆէյսպուքեան էջին գրած է

Բանաստեղծութիւններ

Զաւէն Պարտագճեան ունի նաեւ բանաստեղծութիւններ, որոնք իրենց խօսքի եւ ոճի ինքնատպաթեամբ առաւել եւս կր շեշտեն իր արուեստագէտի խառնուածքը, հարուստ ներաշխարհն ու աշխարհայեացքր։

Անդամակցութիւն

Զաւէն Պարտաքճեան պատւոյ ան­դամ է Հա­յաս­տա­նի Նկա­րիչ­նե­րու Միու­թեան:

Աղբիւրներ

• Ծննդավայրին Եւ Արմատներուն Կառչած Արուեստագէտը
• Հալէպահայ արուեստագէտ Զաւէն Պարտագճեանի ցուցահանդէսը Հալէպի մէջ
• ԳՈՅՆԵՐՈՒ ԵՒ ԲԱՌԵՐՈՒ ԱՇԽԱՐՀԻՆ ՄԷՋ

Տե՛ս նաեւ

Մխիթարեան վարժարան (Հալէպ)

Քարէն Եփփէ