Հենրի Գաբրիէլեան
Հենրի (Յարութիւն) Գաբրիէլեան (3 Նոյեմբեր 1903[1][2][3], Պատականց, Վանի Նահանգ, Օսմանեան Կայսրութիւն[2][3] - 10 Ապրիլ 1981[1][3], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[3]), հայ փիլիսոփայ
| Հենրի Գաբրիէլեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 3 Նոյեմբեր 1903[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Պատականց, Վանի Նահանգ, Օսմանեան Կայսրութիւն[2][3] |
| Մահացած է | 10 Ապրիլ 1981[1][3] (77 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[3] |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն Խորհրդային Միութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ[2][3] |
| Ուսումնավայր |
Երևանի թեմական դպրոց? Երեւանի Պետական Համալսարան Մոսկվայի կարմիր պրոֆեսուրայի ինստիտուտ?[2] |
| Կոչում | փրոֆէսոր[2][3] |
| Մասնագիտութիւն | Խմբագիր, փիլիսոփայ |
| Աշխատավայր |
Աւանկարտ Հայաստանի Կոմունիստական Կուսակցութիւն Հայաստանի Գրողներու Միութիւն Գրական թերթ[2] Երեւանի Պետական Համալսարան Վիլնիւսի Համալսարան[2] |
| Վարած պաշտօններ | ռեկտոր?[2][3] |
Կենսագրություն
Խմբագրել1915-ին՝ ծնողներուն հետ կը գաղթէ Պարսկաստան: Ապա ընտանեօք կը տեղափոխուին Դիլիջան: Տեղի միջնակարգ դպրոցին ուսումը շարունակելէ յետոյ, կ'անցնի Երեւան, ուր կը նուիրուի հասարակական ու խմբագրական աշխատանքի,միաժամանակ հետեւելով համալսարանական ուսման: 1923-ին Հ.Գաբրիէլեան կը հանդիսանայ «Ավանգարդ» թերթի առաջին խմբագիրը: Երեւանի պետական համալսարանի ընթացքը աւարտելէ ետք, 1930-ին մուտք կը գործէ Մոսկուայի Փիլիսոփայութեան ինստիտութը,ուրկէ շրջանաւարտ կ'ըլլայ 1933-ին: Ապա՝ վերադառնալով Երեւան, վերստին կը նուիրուի մանկավարժական ու խմբագրական աշխատանքի: 1936-1937 թուականերուն կը վարէ «Գրական թերթ» ի պատասխանատու խմբագրի պաշտօն: 1937-ին Հ. Գաբրիէլեան կը շնորհուի Փրոֆ-ի կոչում. նոյն տարին կը նշանակուի Երեւանի Պետական Համալսարանի նախագահ: 1945-ին կը պաշտպանէ դոկտորական իր աւարտաճառը, ու մինչեւ 1948, որպէս դասախօս կը պաշտօնավարէ Երեւանի Պետական Համալսարանի Փիլիսոփայութեան ամբիոնին մէջ։ 1948-1955 Հ.Գաբրիէլեան կը դասախօսէ վիլնիուսի համալսարանին մէջ։ 1955-ին կը նշանակուի Երեւանի Պետական համալսարանի Փիլիսոփայութեան ամբիոնի վարիչ պաշտօն,զոր կը պահէ մինչեւ 1970:
1970-1974 նոյն հաստատութեան մէջ ան կը վարէ Փիլիսոփայութեան պատմութեան եւ գիտական Աթէիզմի ամբիոնը, իսկ 1974-ին կը կոչուի Փիլիսոփայութեան պատմութեան ամբիոնի վարիչի պաշտօնին:
Բազմավաստակ դիտնական ու բեղուն գրիչ, փրոֆ Հ. Գաբրիէլեանի գրչին կը պատկանին բազմատեսնեակ աշխատասիրութիւններ: Առանձին հատորներով հրատարակուած են հեղինակին հետեւեալ մենագրութիւնները. ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ (Երեւան 1924), ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄԵՆՇԵՒԻԶՄԻ ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹԻՒՆԸ (Երեւան 1934)ԳԱԼՈԷՍՏ ԿՈՍՏԱՆԴԵԱՆ(Երեւան 1946), ՀԱՅ ՓԻԼԻՍՈՓԱՅԱԿԱՆ ՄՏՔԻ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ (Ա. Հտր.Երեւան, 1956:Բ.Հտր . Երեւան 1957 : Գ.Հտր 1957 : Դ.Հտր. Երեւան 1965): (Սոյն աշխատասիրութիւնը աւելի ամփոփ՝ նաեւ հրատարակուած է ռուսերէն լեզուով): ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅ ԲՈՒՐԺՈՒԱԿԱՆ ՌԷԱԿՑԻՈՆ ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹԻՒՆԸ (Երեւան 1960), ՀԱՅ ՊԱՏՄԱՓԻԼԻՍՈՓԱՅԱԿԱՆ ՄՏՔԻ ՔՆԱԿԱՆ ՏԵՍՈՒԹԻՒՆ (Երեւան 1966, ՄԱՐՔՍԻՍՏԱԿԱՆ ՏՐԱՄԱԲԱՆՈՒԹԵԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ-ռոէսերէն-(Երեւան 1970)ԱԶԳԵՐԻ ԵՒ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՕՐԻՆԱՉԱՓՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ (Երեւան 1973), ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹԵԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ (Երեւան 1976):
Հենրի Գաբրիէլեան կը մահանայ 1981 Յուլիսին:
Աղբիւրներ
ԽմբագրելՀայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Հատոր Թ. էջ 361-362
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (unspecified title)
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.