Հովանոց
Հովանոցը տարածուած իր մըն է որ կը ծառայէ պաշտպանուելու անձրեւին դէմ: Անոր գործածութիւնը կրնայ տարբերիլ եւ ան կրնայ օգտագործուիլ արեւու ճառագայթներուն դէմ: Տեղի ունի նաեւ հովանոցի ուրիշ տարբերակներ, ինչպէս արեւանոցը կամ հովանոցակը, սակայն անոնց կտորը կը սահմանէ իրենց գործածութիւնը միայն արեւուն դէմ:
ԿառոյցԽմբագրել
Հովանոցը կրնայ տարբերիլ չափով եւ ձեւով բայց անոր շինութիւնը միեւնոյնը կը մնայ՝ ան բաղկացած է փայտէ գաւազանէ մը եւ կմախքէ մը, որ հաստատ կը պահէ անջրանցիկ կտորը: Կեդրոնի փայտը ունի ընդհանրապէս իր ծայրին կոթ մը դիւրացնելու համար անոր բռնելու ձեւը: Իա. դարուն, հովանոցները կը նկատուին իբրեւ առօրեայ գործածուող իրեր, սակայն իրենց որակի պատճառով անոնք կրնան շատ արագ կտրուիլ, եւ քանի մը օրէ աւելի չդիմանալ: Այսպիսով, ուսումնասիրութիւն մը նշմարած է, թէ տասը միլիոնէն աւելի հովանոց աղբ թափուած են Ֆրանսայի մէջ մէկ տարուան ընթացքին:
ՊատմութիւնԽմբագրել
Հովանոցի գաղափարին ամէնէն հին յղումը Չինաստանի կայսրութեան տակ գտնուած է: Գրական աղբիւր մը կը հաստատէ, թէ Ուանկ Մանկ կայսրը՝ Կզին գերդաստանի հիմնադիրը, յօրինած է առաջին դարու ծալլուող հովանոց-արեւանոց մը, կառքի մը վրայ հաստատուած, որ կ'օգտագործուի կրօնական արարողութեան ատեն.[1]
Միջնադարուն, Եւրոպայի մէջ հովանոցի փոխարէն կը գործածուէր «անձրեւու շուրջառ»-ը, մուշտակապատ լայն վերարկու մը, որ բաղկացած է անջրանցիկ կտաւէ մը:[2]
Առաջին ծալլուող հովանոցը ստեղծուած է Փարիզի մէջ 1705-ին կամ 1710 -ին ժան Մարիւս վաճառականին կողմէ, «Կտրուող հովանոց» անունով, զոր կարելի էր ծալլել եւ տուփիկի մը մէջ դնել: 1759-ին ֆրանսացի գիտնական մը «Նավար» անունով կ՛երեւակայէ հովանոց-գաւզանը, ուր գաւազանը կը գործածուի իբրեւ պայուսակիկ: Այդ ձեւի հովանոցը կը դառնայ Իա, դարու նորոյթի մեղսակից մը Ֆրանսական մեծ յեղափոխութեան ատեն:
Հովանոց-ը մինչեւ այսօր կը շարունակուի բարելաւուիլ: 1852-ին, Սամուէլ Ֆոքս կը յօրինէ զանգակաձեւ հովանոցը, որ աւելի տոկուն կը դարձնէ զայն: Գերմանացի Հանս Հոբդ-ը 1930-ին, կը ստեղծէ պզտիկ հովանոց-ը զոր կարելի է զետեղել պայուսակին մէջ:
ԾանօթագրութիւններԽմբագրել
- ↑ «Science and Civilisation in China | History of science and technology»։ Cambridge University Press (անգլերեն)։ արտագրուած է՝ 2020-06-25
- ↑ Lacroix Paul (1806-1884) Auteur du texte (1872)։ Moeurs, usages et costumes, au moyen-âge et à l'époque de la Renaissance (2e édition) / par Paul Lacroix (bibliophile Jacob),... ; ouvrage illustré... par F. Kellerhoven... (ֆրանսերեն)